El secretario general de la OTAN analiza la organización desde los lejanos días de la Guerra Fría. La Alianza Atlántica multiplica sus enemigos y el mundo es un lugar más hostil, pero Stoltenberg asegura que hay un plan basado en la unidad

Jens Stoltenberg lleva al frente de la Alianza Atlántica desde 2014. Serio, tranquilo, sin perder nunca las formas o la calma, fue uno de los líderes mundiales que mejor supo gestionar a Donald Trump durante sus cuatro años, a pesar de que estuvo cerca de llevarse a la OTAN por delante. Hoy, aunque sin duda duerme mejor desde que Joe Biden llegó a la Casa Blanca, prefiere pasar página y se centra en el futuro. Defiende la unidad, la mirada a largo plazo y firmeza con Moscú. Se puede y se debe hablar con ellos, sostiene, pero siempre desde la firmeza y sin llevarse a engaño.
El Mundo: Tenemos presentes los efectos económicos, políticos, sociales y sanitarios del Covid-19, pero ¿cómo ha afectado la pandemia a la OTAN y a la seguridad global?
Jens Stoltenberg: La principal responsabilidad de la OTAN ha sido y es evitar que la crisis sanitaria se convierta en una crisis de seguridad. Para ello, nos hemos asegurado de mantener las misiones y operaciones y de luchar contra el terrorismo en Irak, Afganistán y donde sea necesario. Se han hecho ajustes, algunos ejercicios se han reducido o cancelado y hemos aplicado medidas de control para evitar los contagios, pero el mensaje es que seguimos funcionando. Nuestros militares, empezando por los españoles, han aportado apoyo crítico para los esfuerzos civiles combatiendo el virus. Con hospitales de campaña, en vacunaciones, llevando pacientes y equipamiento médico.
El mundo sale más pobre, más agitado y confuso. Pero ¿sale también menos seguro?
Las amenazas a las que nos enfrentábamos hace un año siguen ahí. Seguimos teniendo que proteger a 1.000 millones de personas y los desafíos se multiplican. Durante la Guerra Fría había una sola cosa, la URSS, pero ahora tenemos ciberamenazas, terrorismo, campañas híbridas, desinformación, las consecuencias del poder chino y ruso y, además, pandemias. Todo eso, a la vez, crea un entorno y un mundo mucho menos predecible e inestable. Por eso, en tiempos inciertos, la necesidad de un multilateralismo fuerte, y de la OTAN, es mayor que nunca.
En verano de 2018 usted me dijo que esos eran los tiempos más peligrosos desde la Guerra Fría precisamente. ¿Estamos mejor o peor ahora?
Es difícil medir con precisión algo así, en términos de peligros y amenazas, y más en tiempos tan impredecibles. Si algo sabemos de las últimas décadas es que es muy difícil predecir la siguiente crisis. Piense en el 11-S, que pocos pudieron anticipar. O la anexión ilegal de Crimea en 2014, o que el auge del Estado Islámico iba a ser del calibre al que llegó, controlando grandes partes de Siria e Irak e intentando imponer un califato terrorista. Si algo hay que asumir es que tenemos que intentar prepararnos para lo inesperado y precisamente para eso hace falta la OTAN: la mejor forma de lidiar con sorpresas es hacerlo de forma conjunta. Si EEUU y Europa estamos juntos podemos hacer frente a estas crisis. Contra el Estado Islámico fuimos de la mano. Para hacer frente a Rusia tras la anexión aumentamos la presencia de tropas en el extremo Este de la Alianza juntos también.
En los últimos siete años, en todos ellos, Europa y Canadá han aumentado su gasto en Defensa. Más de 190.000 millones adicionales. ¿Por qué hay que gastar ese dinero en la OTAN si las amenazas son de una naturaleza completamente diferente de las de hace 30 o 40 años?
La OTAN ha cambiado mucho en estas décadas, es una organización muy diferente a la de la Guerra Fría. Hoy ya hacemos frente a todas las amenazas que he mencionado antes. Luchamos contra el terrorismo, liberamos Siria. España ha sido parte esencial. Estamos en Irak y en las misiones de formación. Los Aliados trabajan juntos contra las ciberamenazas. Para ayudar en los esfuerzos civiles frente a la pandemia. Esos 190.000 millones adicionales derrotan al Estado Islámico, estabilizan Túnez, alivian presión en el Norte de África y previenen operaciones militares futuras.
Usted es proverbialmente discreto, pero no me negará que duerme mucho mejor por las noches desde el pasado 20 de enero.
(Pausa en silencio de unos segundos y sonrisa mientras piensa). Me alegra la transición pacífica que hemos visto en EEUU tras los ataques al Capitolio del 6 de enero, un ataque grave en el corazón de la democracia americana. La transición es una muestra de cómo la democracia ha prevalecido. Me alegra. No porque me ayude a dormir mejor, sino porque muestra la fortaleza. Es importante para EEUU pero también para toda la Alianza.
En los últimos años usted siempre trataba de buscar contexto, y diría que confort, al recordar que la OTAN había vivido crisis internas muy serias, como la del cambio de sede con De Gaulle o tras la Guerra de Irak. Pero esto parecía diferente. ¿Llegó a temer de verdad que EEUU decidiera retirarse de la OTAN?
Tuvimos conversaciones muy duras, difíciles. Algunas de ellas fueron públicas, basta recordar la Cumbre de 2018. Muchas reuniones tensas. Pero es importante mirar al futuro, no al pasado. Había un fuerte apoyo en los dos partidos estadounidenses a la OTAN. Tuve el honor de hablar ante una sesión conjunta del Senado y la Cámara de Representantes en 2019 y lo vi. Me impresionó el mensaje. LA OTAN es buena para Europa, pero también para EEUU, y lo saben. Hay amenazas que no se pueden afrontar en solitario. La solidaridad estratégica ha preservado la paz durante décadas y así debe seguir.
¿Temió ser el secretario general que viera colapsar la OTAN durante su mandato?
(Pausa) Confiaba en el sentimiento compartido por las fuerzas políticas en EEUU y el compromiso con la OTAN, a pesar de las diferencias y dificultades que tuvimos.
Los años de Trump fueron quizás los peores para la Alianza, pero ¿esos cambios de los que habla, o los compromisos para la financiación, habrían sido posibles sin esa presión desde Washington?
La OTAN es la Alianza más exitosa de la historia por su capacidad, y la de todos sus integrantes, de cambiar. Hace 40 años el objetivo era contener a la URSS en Europa, pero cuando acabó la Guerra Fría intentamos algo que nunca se había hecho. Las guerras en Kosovo, Serbia, Bosnia. Tras el 11-S invocamos la defensa conjunta. La presión por un mayor gasto, desde 2014, llegó no con Trump, sino cuando Biden era vicepresidente de Obama. Es impresionante, aunque pueda no apreciarse desde fuera, lo logrado a pesar de las diferencias, a menudo muy profundas. Somos capaces de cambiar y adaptarnos y seguiremos haciéndolo.
Hablemos de algo que la OTAN conoce como nadie: Rusia, en especial tras lo ocurrido con Alexei Navalni y el viaje de Josep Borrell, ¿Cuál es el planteamiento filosófico con el que la OTAN, y usted, guían las relaciones con Moscú?
El diálogo con Rusia tiene que basarse en la fuerza, en la firmeza. No podemos ser inocentes, nunca hay que ser naifs sobre las intenciones de Rusia. Pero, dicho eso, tenemos que hablar con Rusia. No hay ninguna contradicción entre disuasión y diálogo. Al revés. Mientras seamos fuertes y predecibles podemos interactuar y hablar con ellos. Incluso si no creemos en que pueda haber mejores relaciones con Moscú tenemos que seguir hablando, porque hay vínculos importantes y relaciones que mantener. Piense en el control de armas para evitar carreras armamentísticas. Tenemos que reducir el número de armas nucleares.
Entonces, ¿ir a Moscú sin sanciones aprobadas, por ejemplo, fue un error?
No me corresponde comentar en las decisiones de la UE, no me corresponde comentar sobre ese viaje. Lo que puedo decir es que necesitamos un diálogo con Rusia. Son nuestros vecinos, hay intereses, hay que evitar accidentes, especialmente en las fronteras. Como político noruego tengo una larga experiencia en tratar con Rusia y sé que es posible hacerlo, desde comunicaciones militares a operaciones en el Mar de Bering pasando por energía o pesca. Nosotros lo hicimos, pero gracias a ser parte de la OTAN, que nos daba la plataforma, la fuerza.
George Kennan, en el Largo Telegrama de 1946 que fijó el inicio de la contención hacia la URSS, sostenía que el poder soviético no era "aventurero. No funciona con planes fijos. No toma riesgos innecesarios. Es impermeable a la lógica de la razón. pero muy sensible a la lógica de la fuerza. Por esta razón, puede retirarse fácilmente, y generalmente lo hace cuando se encuentra una fuerte resistencia en cualquier punto. Por tanto, si el adversario tiene la fuerza suficiente y deja en claro que está dispuesto a utilizarla, rara vez tiene que hacerlo". ¿Ese análisis y esa estrategia siguen valiendo hoy?
Creo en la necesidad de mandar un mensaje claro a Rusia: si quieren chocar estamos listos. Si quieren cooperar, estaremos encantados. Pero no debe haber el menor resquicio para el error, para los malentendidos, para las dudas, los errores de cálculo: la OTAN está lista, tiene las capacidades, la voluntad, la fuerza para proteger y defender a sus miembros. En Georgia, en Ucrania y en Moldavia ha habido tropas rusas y se ha usado la fuerza, y debe quedar claro que eso no puede pasar con ningún miembro de la OTAN. Esa es la mejor forma de mantener la paz. No podemos permitir el menor error, que se subestime. Y sobre esa base podemos hablar y con suerte mejorar nuestras relaciones.
Usted ha elogiado la participación española en misiones y sus contribuciones. Pero estábamos al final de la lista en gasto en Defensa en 2020 y será mucho peor tras la pandemia, que deja una crisis grave y unas cuentas públicas muy tocadas. ¿Le preocupa?
España es un aliado valiosísimo y comprometido. Su contribución a la defensa colectiva es generosa y de muchas formas, un esfuerzo que es muy apreciado. He visto a soldados españoles en Irak combatiendo el terrorismo, en Afganistán, en los países Bálticos y en misiones marítimas. Son contribuciones esenciales para la OTAN. El gasto en defensa es una parte importante, y todos los miembros se han comprometido a aumentarlo, pero mi mensaje es que compartir la carga no es sólo gastar más, es contribuir. Los países que proporcionan la estructura para las misiones y la seguridad colectiva corren ellos mismos con los gastos, y creo que la Alianza debería cubrirlos, al menos parte. Hay que financiarlo de forma conjunta y eso consta en mi agenda para 2030. Cuando España manda buques a operaciones marítimas el coste deberíamos asumirlo entre todos, así se muestra el compromiso en la defensa y se incentiva a que todos aporten medios.

Jens Stoltenberg: "Si Rusia quiere chocar, la OTAN está lista; si quiere cooperar, estará encantada"

La OTAN multiplica sus enemigos y el mundo es un lugar más hostil, pero Stoltenberg asegura que hay un plan basado en la unidad 

NATO Secretary General Jens Stoltenberg discusses what the organisation was like in the days of the Cold War. The Atlantic alliance has a growing number of enemies, and the world is now a more hostile place, but Stoltenberg says that there is a plan grounded in unity

Jens Stoltenberg has been at the head of the Atlantic alliance since 2014. He is serious, calm and never loses his temper. He was one of the world leaders who best managed Donald Trump during his four years in office, even though Trump almost took NATO down with him. Today, though he's certainly been sleeping better since Joe Biden took office, he'd rather turn the page and focus on the future. Jens Stoltenberg advocates unity, a long-term vision and firm approach to dealing with Moscow. He supports continuing to talk with the Russians, but in an assertive manner and without being deceived.
El Mundo: We know about the economic, political, social and health effects of Covid-19, but how has the pandemic affected NATO and global security?
Jens Stoltenberg: NATO's primary responsibility has been and remains to prevent the health crisis from becoming a security crisis. To that end, we've made sure that we continue with missions and operations, and we've fought terrorism in Iraq, Afghanistan and wherever necessary. We've made adjustments, reduced or cancelled some exercises and applied control measures to avoid infections, but the main message is that we continue to operate. Let's start with Spain, for example, our military has provided critical support to civilian efforts to combat the virus, with field hospitals, vaccinations, the transport of patients and medical equipment.
The world has become poorer, more troubled and more confused. But has it also become less safe?
The threats we faced a year ago are still there. We still have to protect a billion people, and the challenges are multiplying. During the Cold War, there was only one threat: the USSR. Today, we have cyberthreats, terrorism, hybrid warfare, disinformation, the consequences of Chinese and Russian power, and pandemics. Having all this at the same time creates a much less predictable and a more unstable world. In such uncertain times, the need for strong multilateralism and NATO is greater than ever.
In the summer of 2018, you told me that we were living in the most dangerous times since the Cold War. Are we better or worse off now?
It's hard to accurately measure something like that in terms of dangers and threats, and even more so in such unpredictable times. If there is one thing we know from the last few decades, it is that it is difficult to predict the next crisis. Few people could have anticipated 9/11, or the illegal annexation of Crimea in 2014. We did not know that Islamic State would grow to be as big as it has become, controlling large parts of Syria and Iraq and attempting to impose a terror caliphate. We must accept that we have to expect the unexpected, which is precisely why NATO is needed. The best way to deal with surprises is to deal with them together. If the United States and Europe work together, we can face these crises. We stood shoulder to shoulder against Islamic State. To deal with Russia after the annexation, we increased our military presence in the far east, and we did it together once again.
In the last seven years, Europe and Canada have increased their defence spending by 190 billion dollars. Why should that kind of money be spent on NATO if the threats are of a completely different nature to what they were 30 or 40 years ago?
NATO has changed a lot over the decades. It is a very different organisation now from what it was during the Cold War. Today, we are facing all the threats I mentioned previously. We're fighting terrorism. We're liberating Syria. Spain has been an essential part of that. We're in Iraq, and we're in training missions. Allies are working together to against cyber threats. They're supporting civilian efforts to combat the pandemic. That additional 190 billion defeats Islamic State, stabilises Tunisia, relieves pressure in North Africa, and prevents future military operations.
You're famously very discreet, but surely you can't deny that you've been sleeping better since 20 January.
(He is silent for a few seconds and smiles as he thinks). I welcome the peaceful transition we have seen in the US after the attacks on the Capitol on January 6, a serious attack at the heart of American democracy. The transition is a sign of how democracy has prevailed. For that, I am glad. Not because it helps me sleep better, but because it is a sign of strength. It is important for the US but also for the whole alliance.
In recent years, you always tried to seek context, and I'd also say to provide comfort by recalling that NATO had experienced very serious internal crises in the past, such as the change of headquarters under De Gaulle or after the Iraq War. But this seemed different. Did you ever really fear that the United States might decide to withdraw from NATO?
We had very tough, difficult conversations. Some of them were public, just remember the 2018 summit. There were many tense meetings. But it's important that we look to the future, not to the past. There was strong support in both American parties for NATO. I had the honour of addressing a joint meeting of the Senate and the House of Representatives in 2019, and I witnessed it there. I was impressed by the message. NATO is good for Europe, but it is also good for the US, and they know it. There are threats that cannot be dealt with alone. Strategic solidarity has preserved peace for decades and must continue to do so.
Did you fear being the secretary general who'd see NATO collapse during their tenure?
(Pause) I was confident in the shared sentiment of the US's political forces and the commitment to NATO, despite the differences and difficulties we had.
The Trump years were perhaps the worst years for the alliance, but would the changes you talk about or the funding commitments have been possible without that pressure from Washington?
NATO is the most successful alliance in history because of its ability, and that of all its members, to change. Forty years ago, the goal was to contain the USSR in Europe, but when the Cold War ended we tried something never done before. The wars in Kosovo, Serbia, Bosnia. After 9/11 we called for joint defence. The push since 2014 for more spending did not start with Trump, but with Biden when he was Obama's vice president. It is impressive, though it may not be seen from the outside, what has been achieved despite often profound differences. We are able to change and adapt and will continue to do so.
Let's talk about something that NATO knows best: Russia, especially after what happened with Alexei Navalny and Josep Borrell's trip. What is the philosophical approach with which NATO, and you yourself, guide relations with Moscow?
Dialogue with Russia must be based on strength, on firmness. We cannot be naive, we must never be naive about Russia's intentions. But, having said that, we also have to talk to Russia. There is no contradiction between deterrence and dialogue. Quite the opposite. As long as we are strong and predictable, we can interact and talk to them. Even if we don't believe there can be better relations with Moscow, we have to keep talking, because there are important ties and relationships to maintain. Think about arms control to prevent arms races. We have to reduce the number of nuclear weapons.
So going to Moscow without approved sanctions, for example, was a mistake?
It's not my job to comment on EU decisions, nor to comment on that trip. What I can say is that we need a dialogue with Russia. They are our neighbours, there are interests, and we must avoid accidents, especially on the borders. As a Norwegian politician, I have a lot of experience of dealing with Russia, and I know that it is possible to do so, with everything from military communications to operations in the Bering Sea to energy or fisheries. We managed it, but thanks to being part of NATO which gave us the platform, the strength.
In 1946, George Kennan's "Long Telegram" set the stage for the beginning of containment of the USSR. In it, he argued that Soviet power was not "adventuristic. It does not work by fixed plans. It does not take unnecessary risks. It is impervious to logic of reason, and it is highly sensitive to logic of force. For this reason it can easily withdraw – and usually does when strong resistance is encountered at any point. Thus, if the adversary has sufficient force and makes clear his readiness to use it, he rarely has to do so." Does that analysis and strategy still hold true today?
I believe in the need to send a clear message to Russia. We are ready if they want to clash. But we will be delighted if they want to cooperate. But there must be no room for error, for misunderstandings, for doubts, for miscalculations. NATO is ready. It has the capabilities, the will, the strength to protect and defend its members. Russian troops have been present in Georgia, Ukraine and Moldova and have used force. It must be made clear that this cannot happen with any NATO member. This is the best way to keep the peace. We cannot allow the slightest mistake or underestimation. On that basis, we can talk and hopefully improve our relations.
You have praised Spain's contributions and its participation in missions, but we were at the bottom of the list in terms of 2020 defence spending, and it will be much worse after the pandemic which is badly affecting public funds and will leave behind a serious crisis. Does this worry you?
Spain is an invaluable and committed ally. Its contribution to collective defence is generous and is an effort that is very much appreciated in many different ways. I have seen Spanish soldiers in Iraq fighting terrorism, in Afghanistan, in the Baltic countries, and participating in naval missions. These are essential contributions to NATO. Defence spending is an important part, and all members are committed to increasing it, but my message is that burden-sharing is not just about increased spending, it's about contribution. The countries that provide the structure for missions and collective security bear the costs themselves, and I think the alliance should cover at least some of it. It needs to be funded jointly, and that is on my agenda for 2030. When Spain sends ships for naval operations, the cost should be borne by all of us, thus showing our commitment to defence and encouraging everyone to contribute resources.

Jens Stoltenberg: "NATO Is Ready If Russia Wants To Clash, But It Will Be Delighted If It Wants To Cooperate"

NATO has a growing number of enemies and the world is now a more hostile place, but Stoltenberg says there's a plan grounded in unity 

Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ συζητά για τον οργανισμό την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Η Ατλαντική Συμμαχία έχει έναν ολοένα και αυξανόμενο αριθμό αντιπάλων και ο κόσμος είναι πλέον πιο εχθρικός, αλλά ο Στόλτενμπεργκ λέει ότι υπάρχει ένα σχέδιο που στηρίζεται στην ενότητα

Γενς Στόλτενμπεργκ: «Το ΝΑΤΟ είναι έτοιμο εάν η Ρωσία θέλει σύγκρουση, αλλά θα ήταν ευτυχές εάν θέλει να συνεργαστεί»

Οι αντίπαλοι του ΝΑΤΟ αυξάνονται και ο κόσμος είναι πιο εχθρικός, όμως ο Στόλτενμπεργκ λέει ότι υπάρχει σχέδιο που στηρίζεται στην ενότητα

Le Secrétaire général de l'OTAN, Jens Stoltenberg, évoque l'évolution historique de l'Alliance, qui a aujourd'hui un nombre croissant d'ennemis. Selon lui, il faut rester uni.

Jens Stoltenberg dirige l'Alliance atlantique depuis 2014. Il est sérieux, calme et ne perd jamais son sang-froid. Il est l'un des dirigeants mondiaux qui a su le mieux gérer Donald Trump pendant ses quatre années de mandat, même si M. Trump a failli entraîner l'OTAN dans sa chute. Aujourd'hui, même s'il dort sans doute mieux depuis l'arrivée de Joe Biden, il préfère tourner la page et se concentrer sur l'avenir. Jens Stoltenberg prône l'unité, une vision à long terme et une approche ferme pour traiter avec Moscou. Il est favorable à la poursuite du dialogue avec les Russes, mais de manière assurée et sans être trompé.
El Mundo : Nous connaissons les effets économiques, politiques, sociaux et sanitaires de la Covid-19, mais comment la pandémie a-t-elle affecté l'OTAN et la sécurité mondiale ?
Jens Stoltenberg : La responsabilité première de l'OTAN a été et reste d'empêcher que la crise sanitaire ne devienne une crise sécuritaire. À cette fin, nous avons veillé à poursuivre nos missions et opérations, et nous avons combattu le terrorisme en Irak, en Afghanistan et partout où cela s'est avéré nécessaire. Nous avons procédé à des ajustements, réduit ou annulé certains exercices et appliqué des mesures de contrôle pour éviter les infections, mais le principal message est que nous continuons à fonctionner. En Espagne, par exemple, notre armée a apporté un soutien essentiel aux efforts civils pour combattre le virus, avec des hôpitaux de campagne, des vaccinations, le transport de patients et de matériel médical.
Le monde est devenu plus pauvre, plus chaotique et plus incertain. Mais est-il aussi devenu moins sûr ?
Les menaces auxquelles nous étions confrontés il y a un an sont toujours là. Nous devons encore protéger un milliard de personnes, et les défis se multiplient. Pendant la guerre froide, il n'y avait qu'une seule menace : l'URSS. Aujourd'hui, nous avons les cybermenaces, le terrorisme, la guerre hybride, la désinformation, les conséquences de la puissance chinoise et russe, et les pandémies. Le fait d'avoir tout cela en même temps crée un monde beaucoup moins prévisible et plus instable. En ces temps incertains, le besoin d'un multilatéralisme fort et de l'OTAN est plus grand que jamais.
À l'été 2018, vous m'avez dit que nous vivions les temps les plus dangereux depuis la guerre froide. Sommes-nous mieux ou moins bien lotis aujourd'hui ?
Il est difficile de mesurer cela avec précision en termes de dangers et de menaces, et encore plus en ces temps imprévisibles. S'il y a une chose que nous savons depuis quelques décennies, c'est qu'il est difficile de prévoir la prochaine crise. Peu de gens auraient pu anticiper le 11 septembre ou l'annexion illégale de la Crimée en 2014. Nous ne savions pas que l'organisation État islamique (EI) deviendrait aussi grande, allant jusqu'à contrôler de larges pans de la Syrie et de l'Irak et tentant d'imposer un califat de terreur. Nous devons accepter que l'inattendu peut survenir, ce qui est précisément la raison pour laquelle l'OTAN est nécessaire. La meilleure façon de faire face aux surprises est de les gérer ensemble. Si les États-Unis et l'Europe travaillent ensemble, nous pouvons faire face à ces crises. Nous nous sommes serrés les coudes contre l'EI. Pour faire face à la Russie après l'annexion, nous avons renforcé notre présence militaire en Extrême-Orient, et nous l'avons fait ensemble une fois de plus.
Au cours des sept dernières années, l'Europe et le Canada ont augmenté leurs dépenses de défense de 190 milliards de dollars. Pourquoi cet argent devrait-il être consacré à l'OTAN si les menaces sont d'une nature complètement différente de ce qu'elles étaient il y a 30 ou 40 ans ?
L'OTAN a beaucoup changé au cours des décennies. C'est une organisation très différente aujourd'hui de ce qu'elle était pendant la guerre froide. Aujourd'hui, nous sommes confrontés à toutes les menaces que j'ai mentionnées précédemment. Nous luttons contre le terrorisme. Nous libérons la Syrie. L'Espagne a joué un rôle essentiel à cet égard. Nous sommes en Irak, et nous participons à des missions de formation. Les alliés travaillent ensemble pour lutter contre les cybermenaces. Ils soutiennent les efforts civils pour lutter contre la pandémie. Ces 190 milliards supplémentaires permettent de vaincre l'EI, de stabiliser la Tunisie, de soulager la pression en Afrique du Nord et d'empêcher de futures opérations militaires.
Vous êtes réputé très discret, mais vous ne pouvez pas nier que vous dormez mieux depuis le 20 janvier...
(Il se tait quelques secondes et sourit tout en réfléchissant). Je me félicite de la transition pacifique à laquelle nous avons assisté aux États-Unis après les attaques du Capitole, le 6 janvier, une grave atteinte au cœur de la démocratie américaine. Cette transition est un signe de la manière dont la démocratie a prévalu. Je m'en réjouis. Pas parce que cela m'aide à mieux dormir, mais parce que c'est un signe de force. C'est important pour les États-Unis mais aussi pour toute l'Alliance.
Ces dernières années, vous avez toujours essayé de chercher le contexte, et je dirais aussi de réconforter en rappelant que l'OTAN a connu de très graves crises internes dans le passé, comme sous De Gaulle ou après la guerre en Irak. Mais cela semblait différent. Avez-vous jamais vraiment craint que les États-Unis décident de se retirer de l'OTAN ?
Nous avons eu des conversations très dures et difficiles. Certaines d'entre elles étaient publiques, rappelez-vous le sommet de 2018. Il y a eu beaucoup de réunions tendues. Mais il est important que nous nous tournions vers l'avenir, pas vers le passé. Les deux parties américaines ont fortement soutenu l'OTAN. J'ai eu l'honneur de prendre la parole lors d'une réunion conjointe du Sénat et de la Chambre des représentants en 2019, et j'en ai été témoin. J'ai été impressionné par le message. L'OTAN est bonne pour l'Europe, mais elle est aussi bonne pour les États-Unis, et ils le savent. Il y a des menaces qui ne peuvent pas être traitées seules. La solidarité stratégique a préservé la paix pendant des décennies et doit continuer à le faire.
Craigniez-vous d'être le secrétaire général qui verrait l'OTAN s'effondrer pendant son mandat ?
(Pause) J'étais confiant dans le sentiment partagé des forces politiques américaines et dans l'engagement envers l'OTAN, malgré les différences et les difficultés que nous avions.
Les années Trump ont peut-être été les pires pour l'Alliance, mais les changements dont vous parlez ou les engagements de financement auraient-ils été possibles sans cette pression de Washington ?
L'OTAN est l'alliance la plus réussie de l'histoire en raison de sa capacité, et de celle de tous ses membres, à changer. Il y a quarante ans, l'objectif était de contenir l'URSS en Europe, mais lorsque la guerre froide a pris fin, nous avons essayé quelque chose de jamais fait auparavant. Les guerres au Kosovo, en Serbie, en Bosnie. Après le 11 septembre, nous avons appelé à une défense commune. Depuis 2014, la pression pour l'augmentation des dépenses n'a pas commencé avec Donald Trump, mais avec Joe Biden quand il était le vice-président de Barack Obama. Même si on ne le voit pas de l'extérieur, ce qui a été réalisé malgré des divergences souvent profondes est impressionnant. Nous sommes capables de changer et de nous adapter et nous continuerons à le faire.
Parlons de ce que l'OTAN connaît le mieux : la Russie, surtout après ce qui s'est passé avec Alexeï Navalny et le déplacement de Josep Borrell. Quelle est l'approche philosophique avec laquelle l'OTAN, et vous-même, guidez les relations avec Moscou ?
Le dialogue avec la Russie doit s'appuyer sur la force, sur la fermeté. Nous ne pouvons pas être naïfs, nous ne devons jamais être naïfs quant aux intentions de la Russie. Mais, cela dit, nous devons aussi parler à la Russie. Il n'y a pas de contradiction entre la dissuasion et le dialogue. Bien au contraire. Tant que nous sommes forts et prévisibles, nous pouvons interagir et parler avec eux. Même si nous ne pensons pas qu'il puisse y avoir de meilleures relations avec Moscou, nous devons continuer à parler, car il y a des liens et des relations importants à entretenir. Pensez à la maîtrise des armements pour prévenir les courses aux armements. Nous devons réduire le nombre d'armes nucléaires.
Donc aller à Moscou sans accord sur des sanctions, par exemple, était une erreur ?
Ce n'est pas mon travail de commenter les décisions de l'UE, ni de commenter ce voyage. Ce que je peux dire, c'est que nous avons besoin d'un dialogue avec la Russie. Ce sont nos voisins, il y a des intérêts, et nous devons éviter les accidents, surtout aux frontières. En tant qu'homme politique norvégien, j'ai une grande expérience des relations avec la Russie, et je sais qu'il est possible de le faire, que ce soit dans le domaine des communications militaires, des opérations en mer de Béring, de l'énergie ou de la pêche. Nous y sommes parvenus, mais grâce à notre appartenance à l'OTAN qui nous a donné la plate-forme, la force.
En 1946, le « long télégramme » de George Kennan a préparé le terrain pour le début de l'endiguement de l'URSS. Dans ce télégramme, il affirmait que la puissance soviétique n'était pas « aventurière. Elle ne fonctionne pas selon des plans fixes. Elle ne prend pas de risques inutiles. Elle est imperméable à la logique de la raison, et elle est très sensible à la logique de la force. C'est pourquoi elle peut facilement se retirer - et elle le fait généralement lorsqu'elle rencontre une forte résistance à un moment donné. Ainsi, si l'adversaire dispose d'une force suffisante et se déclare prêt à l'utiliser, il a rarement besoin de le faire ». Cette analyse et cette stratégie sont-elles toujours valables aujourd'hui ?
Je crois en la nécessité d'envoyer un message clair à la Russie. Nous sommes prêts s'ils veulent l'affrontement. Mais nous serons ravis s'ils veulent coopérer. Mais il ne doit pas y avoir de place pour les erreurs, les malentendus, les doutes, les mauvais calculs. L'OTAN est prête. Elle a les capacités, la volonté, la force de protéger et de défendre ses membres. Les troupes russes ont été présentes en Géorgie, en Ukraine et en Moldavie et ont fait usage de la force. Il doit être clair que cela ne peut se produire avec aucun membre de l'OTAN. C'est la meilleure façon de maintenir la paix. Nous ne pouvons pas permettre la moindre erreur ou sous-estimation. Sur cette base, nous pouvons parler et, espérons-le, améliorer nos relations.
Vous avez salué les contributions de l'Espagne et sa participation aux missions, mais nous étions en bas de la liste en termes de dépenses de défense en 2020, et ce sera bien pire après la pandémie qui touche gravement les fonds publics et laissera derrière elle une crise grave. Cela vous inquiète-t-il ?
L'Espagne est un allié inestimable et engagé. Sa contribution à la défense collective est généreuse et constitue un effort qui est très apprécié à bien des égards. J'ai vu des soldats espagnols en Irak lutter contre le terrorisme, en Afghanistan, dans les pays baltes, et participer à des missions navales. Ce sont là des contributions essentielles à l'OTAN. Les dépenses de défense sont une partie importante, et tous les membres s'engagent à les augmenter, mais mon message est que le partage des charges n'est pas seulement une question d'augmentation des dépenses, c'est aussi une question de contribution. Les pays qui fournissent la structure pour les missions et la sécurité collective supportent eux-mêmes les coûts, et je pense que l'Alliance devrait en couvrir au moins une partie. Elle doit être financée conjointement, et cela figure à mon programme pour 2030. Lorsque l'Espagne envoie des navires pour des opérations navales, le coût doit être supporté par nous tous, ce qui montre notre engagement en matière de défense et encourage chacun à apporter des ressources.

Jens Stoltenberg : « L'OTAN ira à l'affrontement si c'est ce que veut la Russie, mais elle sera ravie aussi de coopérer »

Dans un monde de plus en plus hostile, Jens Stoltenberg, Secrétaire général de l'OTAN, fait le pari de l'unité.

Nato-Generalsekretär Jens Stoltenberg spricht darüber, wie die Organisation in den Tagen des Kalten Krieges aussah. Das atlantische Bündnis habe heute viele Feinde – es gebe jedoch einen Plan, der auf Einigung abzielt.

Jens Stoltenberg steht seit 2014 an der Spitze des atlantischen Bündnisses. Er ist ernsthaft, ruhig und verliert nie die Beherrschung. Er war einer derjenigen internationalen Politiker, die noch am besten mit dem ehemaligen US-Präsidenten Donald Trump umgehen konnten – auch wenn Trump die Nato fast mit zu Fall gebracht hätte. Heute, obwohl er seit dem Amtsantritt von Joe Biden sicherlich besser schläft, würde er sich gern auf die Zukunft konzentrieren: Stoltenberg plädiert für Einigkeit, eine langfristige Vision und ein entschlossenes Vorgehen im Umgang mit Moskau. Er spricht sich dafür aus, mit den Russen im Dialog zu bleiben. Man dürfte sich jedoch nichts vormachen lassen.
El Mundo: Wir wissen um die wirtschaftlichen, politischen, sozialen und gesundheitlichen Auswirkungen von Covid-19, aber wie hat sich die Pandemie auf die Nato und die globale Sicherheit ausgewirkt?
Jens Stoltenberg: Die Hauptaufgabe der Nato war und ist es, zu verhindern, dass die Gesundheitskrise zu einer Sicherheitskrise wird. Zu diesem Zweck haben wir dafür gesorgt, dass wir unsere Missionen und Operationen fortsetzen, und wir haben den Terrorismus im Irak, in Afghanistan und wo immer nötig bekämpft. Wir haben Anpassungen vorgenommen, Übungen teils reduziert oder abgesagt und Kontrollmaßnahmen angewandt, um Infektionen zu vermeiden. Die wichtigste Botschaft ist, dass wir weiterarbeiten. Wie in Spanien: Unser Militär hat die zivilen Bemühungen zur Bekämpfung des Virus entscheidend unterstützt, mit Feldlazaretten, Impfungen, dem Transport von Patienten und medizinischer Ausrüstung.
Die Welt ist ärmer, unruhiger und verworrener geworden. Aber ist sie auch unsicherer geworden?
Die Bedrohungen, mit denen wir vor einem Jahr konfrontiert waren, sind immer noch da. Wir müssen immer noch eine Milliarde Menschen schützen, und die Herausforderungen werden immer größer. Während des Kalten Krieges gab es nur eine Bedrohung: die UdSSR. Heute haben wir Cyberbedrohungen, Terrorismus, hybride Kriegsführung, Desinformation, die Folgen der chinesischen und russischen Macht und Pandemien. All das gleichzeitig zu haben macht die Welt instabiler und viel weniger vorhersehbar. In solch unsicheren Zeiten ist die Notwendigkeit eines starken Multilateralismus und der Nato größer denn je.
Im Sommer 2018 sagten Sie mir, wir lebten in den gefährlichsten Zeiten seit dem Kalten Krieg. Sind wir jetzt besser oder schlechter dran?
Es ist schwer, so etwas in Bezug auf Gefahren und Bedrohungen genau zu messen, erst recht in solch unvorhersehbaren Zeiten. Wenn wir eines aus den letzten Jahrzehnten wissen, dann ist es, wie schwierig es ist, die nächste Krise vorherzusagen. Nur wenige Menschen konnten den die Ereignisse des 11. September antizipieren, oder die illegale Annexion der Krim im Jahr 2014. Wir wussten nicht, dass der sogenannte Islamische Staat so groß werden würde, wie er heute ist, dass er große Teile Syriens und des Irak kontrollieren und versuchen würde, ein Terror-Kalifat zu errichten. Wir müssen akzeptieren, dass wir mit dem Unerwarteten rechnen müssen, und genau deshalb wird die Nato gebraucht. Der beste Weg, mit Überraschungen umzugehen, ist, sie gemeinsam zu bewältigen. Wenn die Vereinigten Staaten und Europa zusammenarbeiten, können wir diese Krisen bewältigen. Wir standen Schulter an Schulter gegen den sogenannten IS. Um mit Russland nach der Annexion umzugehen, haben wir unsere militärische Präsenz im Fernen Osten erhöht, und das wieder einmal gemeinsam getan.
In den letzten sieben Jahren haben Europa und Kanada ihre Verteidigungsausgaben um 190 Milliarden Dollar erhöht. Warum sollte so viel Geld für die Nato ausgegeben werden, wenn die Bedrohungen ganz anderer Natur sind als noch vor 30 oder 40 Jahren?
Die Nato hat sich im Laufe der Jahrzehnte stark verändert. Sie ist heute eine ganz andere Organisation, als sie es während des Kalten Krieges war. Heute sind wir mit all den Bedrohungen konfrontiert, die ich zuvor erwähnt habe. Wir bekämpfen den Terrorismus. Wir sind dabei, Syrien zu befreien. Spanien ist daran wesentlich beteiligt. Wir sind im Irak, und wir sind in Ausbildungsmissionen. Die Verbündeten arbeiten zusammen, um Cyber-Bedrohungen zu bekämpfen. Sie unterstützen die zivilen Bemühungen im Kampf gegen die Pandemie. Diese zusätzlichen 190 Milliarden helfen den Islamischen Staat zu besiegen, stabilisieren Tunesien, entlasten Nordafrika und verhindern zukünftige Militäreinsätze.
Sie sind ja bekanntlich sehr diskret, aber Sie können sicher nicht leugnen, dass Sie seit dem 20. Januar besser schlafen.
(Er schweigt für einige Sekunden und lächelt, während er nachdenkt.) Ich begrüße den friedlichen Übergang, den wir in den Vereinigten Staaten nach dem Angriff aufs Kapitol am 6. Januar erlebt haben, ein schwerer Angriff auf das Herz der amerikanischen Demokratie. Der Übergang ist ein Zeichen dafür, wie die Demokratie sich durchgesetzt hat. Darüber bin ich froh. Nicht, weil ich dadurch besser schlafen kann, sondern weil es ein Zeichen der Stärke ist. Es ist wichtig für die Vereinigten Staaten, aber auch für die gesamte Allianz.
In den letzten Jahren haben Sie immer versucht, den weiteren Kontext zu bedenken, und ich würde auch sagen, Trost zu spenden, indem Sie daran erinnerten, dass die Nato in der Vergangenheit heftige interne Krisen erlebt hatte – wie den Wechsel des Hauptquartiers unter De Gaulle oder die Konflikte nach dem Irakkrieg. Aber jetzt schien es anders zu sein. Haben Sie jemals wirklich befürchtet, dass die Vereinigten Staaten beschließen könnten, sich aus der Nato zurückzuziehen?
Wir hatten sehr harte, schwierige Gespräche. Einige von ihnen waren öffentlich, denken Sie nur an den Gipfel 2018. Es gab viele angespannte Treffen. Aber es ist wichtig, dass wir in die Zukunft blicken, nicht in die Vergangenheit. Es gab in beiden amerikanischen Parteien eine starke Unterstützung für die Nato. Ich hatte die Ehre, 2019 vor einer gemeinsamen Sitzung des Senats und des Repräsentantenhauses zu sprechen, und ich habe es dort erlebt. Ich war beeindruckt von der Botschaft. Die Nato ist gut für Europa, aber sie ist auch gut für die Vereinigten Staaten, und das weiß man dort auch. Es gibt Bedrohungen, die man nicht allein bewältigen kann. Strategische Solidarität hat den Frieden über Jahrzehnte bewahrt und muss das auch weiterhin tun.
Hatten Sie Angst, als Generalsekretär die Nato während ihrer Amtszeit zusammenbrechen zu sehen?
(Er denkt nach.) Ich war zuversichtlich, dass die politischen Kräfte in den Vereinigten Staaten trotz aller Differenzen und Schwierigkeiten, die wir hatten, ihr Bekenntnis zur Nato beibehalten würden.
Die Trump-Jahre waren vielleicht die schlimmsten Jahre für die Allianz, aber wären die Veränderungen, von denen Sie sprechen, oder die Finanzierungszusagen ohne diesen Druck aus Washington möglich gewesen?
Die Nato ist das erfolgreichste Bündnis der Geschichte, weil sie – und alle ihre Mitglieder – fähig sind, sich zu verändern. Vor vierzig Jahren war es das Ziel, die UdSSR in Europa einzudämmen, aber als der Kalte Krieg endete, haben wir etwas versucht, was nie zuvor gemacht wurde. Die Kriege im Kosovo, in Serbien, in Bosnien. Nach dem 11. September haben wir eine gemeinsame Verteidigung gefordert. Der Vorstoß seit 2014 für mehr Ausgaben hat nicht mit Trump begonnen, sondern mit Biden, als er Obamas Vizepräsident war. Es ist beeindruckend, auch wenn man es von außen vielleicht nicht sieht, was trotz oft tiefgreifender Differenzen erreicht worden ist. Wir sind in der Lage, uns zu verändern und anzupassen und werden dies auch weiterhin tun.
Lassen Sie uns über etwas sprechen, mit dem sich die Nato gern beschäftigt: Russland. Vor allem nach dem, was mit Alexej Nawalny und Josep Borrells Moskaureise passiert ist. Was ist der philosophische Ansatz, den die Nato – und Sie selbst – den Beziehungen mit Moskau zugrunde legen?
Der Dialog mit Russland muss auf Stärke, auf Entschlossenheit beruhen. Wir dürfen nicht – niemals – naiv sein, was die Absichten Russlands betrifft. Andererseits müssen wir auch mit Russland reden. Es gibt keinen Widerspruch zwischen Abschreckung und Dialog. Ganz im Gegenteil. Solange wir stark und berechenbar sind, können wir interagieren und mit ihnen reden. Selbst wenn wir nicht glauben, dass es bessere Beziehungen zu Moskau geben kann, müssen wir im Gespräch bleiben, denn es gibt wichtige Verbindungen und Beziehungen zu pflegen. Denken Sie an Rüstungskontrolle, um ein Wettrüsten zu verhindern. Wir müssen die Zahl der Atomwaffen reduzieren.
Es war also ein Fehler, ohne genehmigte Sanktionen nach Moskau zu fahren?
Es ist nicht meine Aufgabe, EU-Entscheidungen zu kommentieren – auch nicht, die Entscheidung, diese Reise anzutreten. Was ich sagen kann, ist, dass wir einen Dialog mit Russland brauchen. Sie sind unsere Nachbarn, es gibt Interessen, und wir müssen Zwischenfälle vermeiden, besonders an den Grenzen. Als norwegischer Politiker habe ich viel Erfahrung im Umgang mit Russland, und ich weiß, dass Zusammenarbeit möglich ist – von der militärischen Kommunikation über Operationen in der Beringsee bis hin zu Energie oder Fischerei. Wir haben es geschafft, aber dank der Zugehörigkeit zur Nato, die uns die Plattform, und den Rückhalt dafür gibt.
Im Jahr 1946 legte George Kennan mit seinem "Langen Telegramm" den Grundstein für den Beginn der Eindämmung der UdSSR. Darin argumentierte er, dass die sowjetische Macht nicht abenteuerfreudig agiere, nicht nach festen Plänen arbeite und keine unnötigen Risiken eingehe. Sie sei, so Kennan, unempfindlich gegenüber der Logik der Vernunft und hochsensibel gegenüber der Logik der Gewalt. Aus diesem Grund könne sie sich leicht zurückziehen – und tue dies in der Regel auch, wenn sie an irgendeinem Punkt auf starken Widerstand stoße. Wenn die gegnerische Instanz also über genügend Macht verfüge und bereit sei, sie einzusetzen, müsse sie das schließlich nur selten tun. Gilt diese Analyse und Strategie auch heute noch?
Ich glaube an die Notwendigkeit, eine klare Botschaft an Russland zu senden. Wir sind bereit, wenn sie den Zusammenstoß provozieren. Aber wir freuen uns sehr, wenn sie kooperieren wollen. Aber es darf keinen Raum für Fehler geben, für Missverständnisse, für Zweifel, für Fehleinschätzungen. Die Nato ist bereit. Sie hat die Fähigkeiten, den Willen, die Kraft, ihre Mitglieder zu schützen und zu verteidigen. Russische Truppen sind in Georgien, in der Ukraine und in Moldawien präsent gewesen und haben Gewalt angewendet. Es muss deutlich gemacht werden, dass das mit keinem Nato-Mitglied geschehen kann. Das ist der beste Weg, den Frieden zu bewahren. Wir dürfen keine Fehler zulassen und Russland nie unterschätzen. Auf dieser Basis können wir miteinander agieren. Und hoffentlich unsere Beziehungen verbessern.
Sie haben die Beiträge Spaniens und seine Teilnahme an Missionen gelobt. Tatsächlich standen wir in Sachen Verteidigungsausgaben 2020 ganz weit unten. Im Zuge der Pandemie werden die Ausgaben vermutlich weiter sinken, da sie die öffentlichen Mittel bereits stark beeinträchtigt und eine ernste Krise nach sich ziehen wird. Bereitet Ihnen das Sorgen?
Spanien ist ein unschätzbarer und engagierter Verbündeter. Sein Beitrag zur kollektiven Verteidigung ist großzügig und eine Anstrengung, die in vielerlei Hinsicht sehr geschätzt wird. Ich habe spanische Soldaten im Irak bei der Terrorismusbekämpfung, in Afghanistan, in den baltischen Ländern und bei der Teilnahme an Marineeinsätzen gesehen. Das sind wesentliche Beiträge zur Nato. Die Verteidigungsausgaben sind ein wichtiger Teil, und alle Mitglieder haben sich dazu verpflichtet, sie zu erhöhen. Aber ich möchte sagen, dass es bei der Lastenteilung nicht nur um höhere Ausgaben geht, sondern um einen grundsätzlichen Beitrag. Die Länder, die die Struktur für Missionen und kollektive Sicherheit bereitstellen, tragen die Kosten selbst, und ich denke, das Bündnis sollte zumindest einen Teil davon übernehmen. Es muss gemeinsam finanziert werden, und das steht auf meiner Agenda für 2030. Wenn Spanien Schiffe für Marineeinsätze schickt, sollten die Kosten von uns allen getragen werden. Damit zeigen wir unser Engagement für die Verteidigung und ermutigen alle, Ressourcen beizusteuern.

Jens Stoltenberg: "Die Nato ist bereit, wenn Russland den Konflikt sucht. Wir würden aber lieber kooperieren"

Die Nato hat heute viele Feinde, weiß ihr Generalsekretär Jens Stoltenberg. Er hat jedoch einen Plan, der auf Einigung abzielt.

Sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg mówi o tym, jak  organizacja zmieniła się od czasów zimnej wojny. Sojusz Atlantycki ma coraz więcej wrogów, a świat jest teraz bardziej wrogim miejscem, ale Stoltenberg przekonuje, że ma plan oparty na jedności.

Jens Stoltenberg stoi na czele sojuszu atlantyckiego od 2014 roku. Jest poważny, spokojny i nigdy nie traci panowania nad sobą. Był jednym ze światowych przywódców, którzy najlepiej radzili sobie z Donaldem Trumpem podczas jego czteroletniej kadencji, mimo że Trump niemalże pociągnął NATO na dno razem z samym sobą. Dziś, choć z pewnością sypia lepiej, od kiedy Joe Biden objął urząd, woli zamknąć tamten rozdział i skupić się na przyszłości. Stoltenberg opowiada się za jednością, długoterminową wizją i stanowczym podejściem do relacji z Moskwą. Popiera kontynuowanie rozmów z Rosjanami, ale w sposób asertywny i nie godzenie się na bycia oszukiwanym.
"El Mundo": Znamy ekonomiczne, polityczne, społeczne i zdrowotne skutki Covid-19. Jak pandemia wpłynęła na NATO i globalne bezpieczeństwo?
Jens Stoltenberg: Podstawowym obowiązkiem NATO było i jest zapobieganie temu, by kryzys zdrowotny nie stał się kryzysem bezpieczeństwa. W tym celu upewniliśmy się, że kontynuujemy misje i operacje, walczymy z terroryzmem w Iraku, Afganistanie i wszędzie tam, gdzie jest to konieczne. Wprowadziliśmy poprawki, ograniczyliśmy lub odwołaliśmy niektóre ćwiczenia i zastosowaliśmy środki kontroli, aby uniknąć zakażeń, ale główne przede wszystkim nadal działamy. Na przykład w Hiszpanii nasze wojsko zapewniło krytyczne wsparcie dla cywilnych wysiłków w walce z koronawirusem, w postaci szpitali polowych, szczepień, transportu pacjentów i sprzętu medycznego.
Świat stał się biedniejszy, bardziej niespokojny i bardziej zdezorientowany. Ale czy stał się również mniej bezpieczny?
Nadal istnieją zagrożenia, z którymi mieliśmy do czynienia rok temu. Wciąż musimy chronić miliard ludzi, a stojące przed nami wyzwania są coraz liczniejsze. W czasach zimnej wojny istniało tylko jedno zagrożenie: ZSRR. Dziś mamy cyberzagrożenia, terroryzm, wojnę hybrydową, dezinformację, konsekwencje potęgi Chin i Rosji oraz pandemie. Jednoczesne występowanie tych wszystkich czynników powoduje, że świat staje się znacznie mniej przewidywalny i bardziej niestabilny. W tak niepewnych czasach potrzeba silnego multilateralizmu i NATO jest większa niż kiedykolwiek.
Latem 2018 roku powiedział mi pan, że żyjemy w najbardziej niebezpiecznych czasach od zimnej wojny. Czy obecnie jest lepiej, czy gorzej?
Trudno jest coś takiego dokładnie zmierzyć pod względem niebezpieczeństw i zagrożeń, a tym bardziej w tak nieprzewidywalnych czasach. Jeśli jest jedna rzecz, którą wiemy dzięki ostatnim kilku dekadom, to to, że trudno jest przewidzieć następny kryzys. Niewiele osób mogło przewidzieć 11 września, czy nielegalną aneksję Krymu w 2014 roku. Nie wiedzieliśmy, że Państwo Islamskie urośnie do rozmiarów, jakie osiągnęło, uzyskując kontrolę nad dużymi obszarami Syrii i Iraku próbując narzucić terrorystyczny kalifat. Musimy pogodzić się z tym, że powinniśmy spodziewać się niespodziewanego i właśnie dlatego potrzebne jest NATO. Najlepszym sposobem na radzenie sobie z niespodziankami jest radzenie sobie z nimi wspólnie. Jeśli Stany Zjednoczone i Europa będą współpracować, będziemy mogli stawić czoła tym kryzysom. Stanęliśmy ramię w ramię przeciwko Państwu Islamskiemu. Aby poradzić sobie z Rosją po aneksji, zwiększyliśmy naszą obecność wojskową na Dalekim Wschodzie i ponownie zrobiliśmy to razem.
W ciągu ostatnich siedmiu lat Europa i Kanada zwiększyły swoje wydatki na obronę o 190 miliardów dolarów. Dlaczego takie sumy mają być wydawane na NATO, skoro zagrożenia mają zupełnie inny charakter niż 30 czy 40 lat temu?
NATO bardzo się zmieniło na przestrzeni dziesięcioleci. Obecnie jest to zupełnie inna organizacja niż w czasach zimnej wojny. Dziś mamy do czynienia ze wszystkimi zagrożeniami, o których wspomniałem wcześniej. Walczymy z terroryzmem. Wyzwalamy Syrię. Hiszpania odegrała w tym istotną rolę. Jesteśmy w Iraku, prowadzimy misje szkoleniowe. Sojusznicy współpracują w walce z zagrożeniami cybernetycznymi. Wspierają cywilne wysiłki na rzecz walki z pandemią. Te dodatkowe 190 miliardów euro pozwoli pokonać Państwo Islamskie, ustabilizować sytuację w Tunezji, zmniejszyć presję w Afryce Północnej i zapobiec przyszłym operacjom wojskowym.
Znany jest pan z dyskrecji, ale z pewnością nie zaprzeczy pan, że od 20 stycznia lepiej pan sypia.
(Milczy przez kilka sekund i uśmiecha się w zamyśleniu) Z zadowoleniem przyjmuję pokojowe przemiany, jakie obserwujemy w USA po atakach na Kapitol 6 stycznia, poważnym ataku na serce amerykańskiej demokracji. Przemiany te są oznaką tego, że demokracja zwyciężyła. Jestem z tego powodu zadowolony. Nie dlatego, że pomaga mi to lepiej spać, ale dlatego, że jest to oznaka siły. Jest to ważne dla USA, ale także dla całego sojuszu.
W ostatnich latach zawsze starał się pan przywoływać porównania, które, powiedziałbym, mogłyby stanowić pocieszenie, przypominając, że NATO przeżywało w przeszłości bardzo poważne kryzysy wewnętrzne, takie jak zmiana dowództwa za czasów de Gaulle'a czy po wojnie w Iraku. Jednak tamte epizody wydawały się czymś innym. Czy kiedykolwiek naprawdę obawiał się pan, że Stany Zjednoczone mogą podjąć decyzję o wycofaniu się z NATO?
Prowadziliśmy bardzo trudne, ciężkie rozmowy. Niektóre z nich były publiczne, wystarczy przypomnieć sobie szczyt w 2018 roku. Było wiele napiętych spotkań. Ale ważne jest, byśmy patrzyli w przyszłość, a nie w przeszłość. W obu amerykańskich partiach istniało silne poparcie dla NATO. Miałem zaszczyt przemawiać na wspólnym posiedzeniu Senatu i Izby Reprezentantów w 2019 r. i byłem tam tego świadkiem. Byłem pod wrażeniem ich stanowiska. NATO jest dobre dla Europy, ale jest też dobre dla USA, i oni o tym wiedzą. Istnieją zagrożenia, z którymi nie można sobie poradzić w pojedynkę. Strategiczna solidarność pozwalała zachować pokój przez dziesięciolecia i musi tak być nadal.
Czy obawiał się pan, że jako sekretarz generalny będzie świadkiem upadku NATO w czasie swojej kadencji?
(Pauza) Byłem przekonany o wspólnym nastawieniu sił politycznych USA i ich przywiazaniu do NATO, pomimo różnic i trudności, jakie mieliśmy.
Lata Trumpa były być może najgorszymi latami dla sojuszu, ale czy zmiany, o których pan mówi, lub zobowiązania finansowe byłyby możliwe bez tej presji Waszyngtonu?
NATO jest najbardziej udanym sojuszem w historii dzięki swojej zdolności, a także zdolności wszystkich jego członków, do zmian. Czterdzieści lat temu celem było powstrzymanie ZSRR w Europie, ale kiedy zimna wojna się skończyła, spróbowaliśmy czegoś, czego nigdy wcześniej nie robiono. Wojny w Kosowie, Serbii, Bośni. Po 9/11 wezwaliśmy do wspólnej obrony. Parcie od 2014 r. na większe wydatki nie zaczęło się od Trumpa, ale od Bidena, gdy był wiceprezydentem Obamy. To, co udało się osiągnąć, pomimo często głębokich różnic, jest imponujące, choć może nie widać tego z zewnątrz. Potrafimy się zmieniać i dostosowywać i nadal będziemy to robić.
Porozmawiajmy o czymś, na czym NATO zna się najlepiej: Rosji. W szczególności w kontekście tego, co stało się z Aleksiejem Nawalnym i wizytą Josepa Borrella. Jakie jest filozoficzne podejście, którym NATO oraz pan osobiście kieruje się w relacjach z Moskwą?
Dialog z Rosją musi być oparty na sile, na stanowczości. Nie możemy być naiwni, nigdy nie możemy być naiwni co do intencji Rosji. Ale jednocześnie musimy również rozmawiać z Rosją. Nie ma sprzeczności między odstraszaniem a dialogiem. Wręcz przeciwnie. Tak długo, jak jesteśmy silni i przewidywalni, możemy wchodzić z nimi w interakcje i rozmawiać. Nawet jeśli nie wierzymy, że stosunki z Moskwą mogą być lepsze, musimy nadal rozmawiać, ponieważ istnieją ważne więzi i relacje, które należy podtrzymywać. Pomyślmy o kontroli zbrojeń, która zapobiega wyścigom zbrojeń. Musimy ograniczyć ilość broni jądrowej.
Czyli wyjazd do Moskwy bez na przykład zatwierdzonych sankcji był błędem?
Nie jest moim zadaniem komentowanie decyzji UE, ani komentowanie tej podróży. Mogę natomiast powiedzieć, że potrzebujemy dialogu z Rosją. To nasi sąsiedzi, mamy swoje interesy i musimy unikać wypadków, zwłaszcza na granicach. Jako norweski polityk mam duże doświadczenie w kontaktach z Rosją i wiem, że jest to możliwe, jeśli chodzi o wszystko, począwszy od komunikacji wojskowej, poprzez operacje na Morzu Beringa, a skończywszy na energetyce czy rybołówstwie. Wszystko to nam się dzięki przynależności do NATO, które dało nam platformę, siłę.
W 1946 r. artykuł George'a Kennana znany jako "Długi telegram" [słynny artykuł pt. "The Sources of Soviet Conduct" opublikowany został anonimowo w piśmie „Foreign Affairs” - red.] wyznaczył ramy początków polityki odstraszania ZSRR. Kennan przekonywał, że władza radziecka w swojej istocie nie jest "awanturnicza". "Nie działa według sztywnych planów. Nie podejmuje niepotrzebnego ryzyka. Jest niewrażliwa na logikę rozumu, a bardzo wrażliwa na logikę siły. Z tego powodu może się łatwo wycofać - i zwykle to robi, gdy w dowolnym miejscu napotyka silny opór. Tak więc, jeśli przeciwnik dysponuje wystarczającymi siłami i daje do zrozumienia, że jest gotów ich użyć, rzadko musi to robić" - pisał. Czy ta analiza i strategia jest dziś nadal aktualna?
Wierzę w potrzebę wysłania Rosji jasnego komunikatu. Jesteśmy gotowi, jeśli będą chcieli konfrontacji. Ale będziemy zachwyceni, jeśli będą chcieli współpracować. Jednak nie może być miejsca na błędy, na nieporozumienia, na wątpliwości, na błędne kalkulacje. NATO jest gotowe. Ma możliwości, wolę i siłę, by chronić i bronić swoich członków. Wojska rosyjskie stacjonowały w Gruzji, na Ukrainie, w Mołdawii i użyły tam siły. Należy jasno powiedzieć, że nie może to mieć miejsca w przypadku żadnego z członków NATO. Jest to najlepszy sposób na utrzymanie pokoju. Nie możemy pozwolić na najmniejszy błąd czy niedoszacowanie zagrożenia. Na tej podstawie możemy rozmawiać i, miejmy nadzieję, poprawić nasze stosunki.
Pochwalił pan wkład Hiszpanii i jej udział w misjach, ale znaleźliśmy się na końcu listy pod względem wydatków na obronność w 2020 roku, a po pandemii będzie jeszcze gorzej, ponieważ ma ona poważny wpływ na fundusze publiczne i pozostawi po sobie poważny kryzys. Czy to pana martwi?
Hiszpania jest nieocenionym i oddanym sojusznikiem. Jej wkład we wspólną obronę jest hojny i jest to wysiłek bardzo doceniany na wiele różnych sposobów. Widziałem hiszpańskich żołnierzy w Iraku walczących z terroryzmem, w Afganistanie, w krajach bałtyckich i uczestniczących w misjach morskich. Jest to istotny wkład w NATO. Wydatki na obronę stanowią ważny element i wszyscy członkowie są zobowiązani do ich zwiększenia, ale moje przesłanie jest takie, że podział obciążeń nie polega tylko na zwiększeniu wydatków, ale na wkładzie. Kraje, które zapewniają strukturę dla misji i zbiorowego bezpieczeństwa, same ponoszą koszty, a ja uważam, że sojusz powinien pokrywać przynajmniej część z nich. Trzeba to finansować wspólnie i to jest w mojej agendzie na rok 2030. Kiedy Hiszpania wysyła okręty na operacje morskie, koszty powinny być ponoszone przez nas wszystkich, co pokazuje nasze zaangażowanie w obronę i zachęca wszystkich do wnoszenia własnych środków.

Jens Stoltenberg: NATO jest gotowe na konfrontację z Rosją, ale będzie zachwycone, jeśli Moskwa zechce współpracować

Sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg przekonuje, że choć świat jest coraz bardziej niebezpieczny, sojusz ma plan oparty na jedności. 

avatar.png

stoltenberh.JPG

La salida de Giuseppe Conte del Gobierno italiano no ha alterado mucho a Europa. No son tiempos para caos adicional

Lo normal es que la dimisión del Gobierno de una de las economías más grandes de la Eurozona en medio de una pandemia, una recesión y una crisis parlamentaria gigantesca generara en Bruselas una profunda ansiedad. No son tiempos para caos adicional, para improvisaciones e incertidumbre. Pero todo eso está ocurriendo en Italia, e Italia no es un país normal.&nbsp;
La UE está sobrepasada. Por la crisis económica, por el aumento de los contagios, por los retrasos anunciados en la entrega de vacunas, por el lento ritmo de vacunaciones, por la posibilidad real de que se vuelvan a cerrar las fronteras, o algunas de ellas, sin ninguna coordinación y acuerdo. Y a eso se suma un momento de fragilidad política y cambios. En Roma, en Tallín, en Países Bajos, que celebra elecciones en breve y está enfangada tras varias jornadas de disturbios. O en Hungría, Polonia, Bulgaria o Rumanía, donde ha habido y sigue habiendo fuertes choques con Bruselas.
El lunes la atención de todos estaba puesta en los choques entre la Comisión y AstraZeneca y en dos decisiones en las que Bruselas insta a desincentivar los viajes hacia y desde zonas con una incidencia de más de 500 casos por 100.000 habitantes y, además, pide que haya obligatoriedad de una PCR antes de un desplazamiento y una cuarentena forzosa al llegar, incluso si el resultado es negativo. Por eso el anuncio de la dimisión de Giuseppe Conte casi no recibió atención. No pasó desapercibido, pero apenas provocó pestañeos.
Hay, al menos, tres razones. La primera, en lenguaje de los mercados, es que se descontaba. Había superado la moción de confianza, pero quedó claro que sus apoyos eran insuficientes y que no iba a poder seguir. La segunda, porque nadie entiende la política italiana. Roma es donde lo imposible e impensable es el pan de cada día, así que tiene poco sentido rasgarse vestiduras. Por extraño que pueda parecer, por inverosímil que resulte en cualquier otro idioma o latitud, los italianos son capaces de alianzas, torsiones y equilibrios que desafían las leyes de la lógica, de la política y prácticamente de la física.
La tercera razón de que la caída de Conte no haya asustado demasiado es que el escenario más probable indica que no habrá elecciones. Hay poco interés y pocos incentivos, y dentro de unos meses el presidente Sergio Mattarella acaba mandato, con al menos seis meses de parón, pues no puede haber legalmente grandes movimientos. Por eso en las próximas semanas podría haber una coalición con el mismo primer ministro, o con otro que quizás seguiría contando con el apoyo de Matteo Renzi, artífice de la caída del Ejecutivo. Podría ser la llamada Coalición Ursula, con el nombre de la presidenta de la Comisión Europea, formada por los partidos que respaldaron a la alemana en la votación de la Eurocámara que la ratificó. Podría haber una especie de gobierno de unidad nacional, con un político al frente o quizás incluso con una especie de tecnócrata. O una sorpresa. Roma es un lugar en el que parafraseando el título del libro de Peter Pomerantsev sobre Rusia, nada es del todo verdad y todo es posible.
¿Tiene la UE un escenario favorito? La continuidad de Conte no sería vista con desagradado prácticamente por nadie. Se ha mostrado un líder razonable en el trato, muchísimo más tranquilo y pragmático que Renzi, al que le encantaban los shows dentro y fuera de la sala. Ha sido una sorpresa para la mayoría, dada su inexperiencia y lo frágil de sus apoyos, pero que fuera capaz de mantenerse con Cinque Stelle y tanto con La Lega como con el Partito Democrático muestra una cintura y reflejos mucho mayores de lo esperado. Cualquier cosa que no sea un Ejecutivo sostenido por el ala más dura y antieuropea de la Lega y Fratelli Di Italia y que reavive el debate sobre la permanencia en el euro y las teorías conspiratorias sobre el Mecanismo Europeo de Estabilidad, es bienvenido. Y cualquiera que logre devolver un poco de la confianza, credibilidad y respeto histórico por las instituciones comunitarias (hoy en mínimos tras la sucesión de crisis) será aplaudido y respaldado a rabiar.
Aunque no ha tenido un rol de primera fila estos últimos años, Italia no ha protagonizado ningún choque o salida de todo destacable en los últimos 12 meses. Desde la salida de Salvini del ministerio las revoluciones han bajado, y el país ha logrado, en sus horas más bajas, mantener sus altos cargos (otro ex primer ministro como comisario de Asuntos Económicos y el presidente del Parlamento Europeo) y su red de influencia, trabajando como siempre en los temas vitales para el país. Así que el continuismo es un escenario plácido. La opción de un Gobierno nuevo, sobre las mismas bases ideológicas, pero con otro líder, podría funcionar. La fórmula de un primer ministro tecnócrata despierta recuerdos incómodos en Bruselas, porque el experimento de Mario Monti (tras empujar para la caída de Berlusconi) salió regular. Pero no hay que olvidar el propio Conte era un profesor y ajeno casi completamente a la vida política y parlamentaria.
Inestabilidad gubernamental tiene un significado diferente en un país que ha tenido, hasta hoy, 66 gobiernos, pero tan solo 29 primeros ministros desde la Segunda Guerra Mundial. Pero con 85.000 fallecidos y una fractura creciente sobre cómo usar los cerca de 200.000 millones de euros de fondos europeos el momento es muy delicado. "Necesitamos un Gobierno capaz de garantizar que la crisis no se transforme en una social y financiera, que sepa gestionar el plan de recuperación y reafirme el carácter pro europeo, y en vez de eso tenemos incertidumbre", se lamentó ayer Paolo Gentiloni, hoy comisario y hasta hace no mucho quien ocupaba la silla de Conte.
La única certeza en Bruselas es que, pase lo que pase, es muy difícil imaginar un Gobierno italiano que rompa hábitos y tradiciones casi seculares. Una forma de trabajar caótica, a veces estridente, a menudo insultantemente descarada, pero casi siempre cohesionada y con los intereses del país, del Estado, por encima de todo. Dentro se atacan, se insultan y se dan bofetadas, pero fuera se cubren la espalda siguiendo el testamento político Garibaldi: "por pésimo que sea el Gobierno italiano, cuando no haya oportunidad de tumbarlo fácilmente es mejor ceñirse al concepto de Dante: "hacer Italia aunque sea con el Diablo". Valía en la unificación y vale siglo y medio después.

Hacer Italia hasta con el Diablo

Giuseppe Conte's resignation from the Italian government hasn't upset Europe much. These are not times for additional chaos

Normally, the resignation of the government of one of the eurozone's largest economies – in the midst of a pandemic, a recession and a vast parliamentary crisis – would have caused deep anxiety in Brussels. These are not times for additional chaos, improvisation and uncertainty. But all this is happening in Italy, and Italy is not a normal country.
The EU is overwhelmed. By the economic crisis and the rise in infections. By the announced delays in the delivery of vaccines and the slow pace of immunisation programmes. And by the real possibility that borders, or some of them, will be closed again without any coordination or agreement. On top of this comes a time of political fragility and change. In Rome, in Tallinn, in the Netherlands, which is holding elections soon and is in turmoil after several days of unrest. Or in Hungary, Poland, Bulgaria or Romania, who have clashed and are still clashing with Brussels.
On Monday, everyone's attention was focused on the clashes between the Commission and AstraZeneca. And on two big decisions: Brussels urged member states to discourage travel to and from areas with an infection rate of more than 500 cases per 100,000 inhabitants, and called for a mandatory PCR before a trip and a forced quarantine on arrival – even if the result is negative. That is why the announcement of the resignation of Giuseppe Conte received so little attention. It did not go unnoticed, but people barely blinked at it.
There are at least three reasons for this. The first is that it was certain. He had passed the confidence motion, but it was clear that his support was insufficient and that he would not be able to continue. Second, because no one understands Italian politics. Rome is a place where the impossible and the unthinkable are bread and butter, so there is little point in being surprised. Strange as it may seem, unlikely as it may be in any other language or location, Italians are capable of alliances, twists and turns that defy the laws of logic, of politics and even of physics.
The third reason why Conte's fall has not been more anxiety inducing is that the most likely scenario indicates that there will be no election. There is little interest in doing so and few incentives. And in a few months, President Sergio Mattarella's mandate will come to an end. With at least a six-month hiatus, there can legally be no big moves. That is why in the coming weeks there might be a coalition with the same prime minister, or with another one who might be supported by Matteo Renzi, the architect of the government's downfall. It could be the so-called Ursula Coalition, named after the European Commission's president, set by the parties that backed her in the European Parliament vote that ratified her. There could be a kind of national unity government, with a politician heading it or perhaps even some kind of technocrat. Or it could be a surprise. To paraphrase the title of Peter Pomerantsev's book on Russia, Rome is a place where nothing is true, and everything is possible.
Does the EU have a favourite scenario? Almost no one would be unhappy with Conte's continuity. He has proved to be a reasonable leader in his dealings, far calmer and more pragmatic than Renzi, who loved a show. It has been a surprise to most, given his lack of experience and fragile support, but that he could hold together with Cinque Stelle and with both La Lega and the Partito Democratico shows a greater than expected composure. Anything that is not a cabinet backed by the more hardline, anti-European wing of the Lega and Fratelli Di Italia, and that does not reignite the debate about staying in the euro and conspiracy theories about the European Stability Mechanism, is welcome. And anyone who succeeds in restoring some of the historical trust, credibility and respect for EU institutions, now at an all-time low after a series of crises, is to be applauded and supported.
Although it has not played a leading role in recent years, Italy has not had any notable clashes or departures in the last 12 months. After Salvini departed from the ministry, things have slowed down. In its lowest hours, Italy has managed to maintain its top positions and influence network with former prime minister Paolo Gentiloni as commissioner for Economic Affairs and David Sassoli as the European Parliament president, working as usual on the issues that are vital for the country. So continuism is a placid scenario. The option of a new government, on the same ideological basis, but with a different leader, could work. A technocratic prime minister's formula evokes uncomfortable memories in Brussels because Mario Monti's experiment (after pushing for Berlusconi's fall) went badly. But let's not forget that Conte himself was a professor and almost completely alien to political and parliamentary life.
Government instability has a different meaning in a country that has had 66 governments to date, but only 29 prime ministers since the Second World War. But with 85,000 deaths from the pandemic and a growing concern over how to use the nearly €200 billion in European funds, this is a very delicate moment. "We need a government capable of ensuring that the crisis does not turn into a social and financial one, that knows how to manage the recovery plan and reaffirms the pro-European character, and instead we have uncertainty," regretted Paolo Gentiloni yesterday, now a commissioner and until recently the one sitting in Conte's chair.
Whatever happens, Brussels' only certainty is that it is very difficult to imagine an Italian government that breaks its traditions. A chaotic way of working, sometimes strident, often insultingly shameless, but almost always cohesive and with the interests of the country and the state, above all else, in mind. Internally they attack, insult and slap each other around, but outside they have each other's backs. They follow Garibaldi's political testament: no matter how bad the Italian government is, when there is no opportunity to overthrow it easily, it is better to stick to Dante's concept of making Italy even with the devil. It was true at the time of unification and it is true a century and a half later.

Making Italy Even with The Devil

Η παραίτηση του Τζουζέπε Κόντε από την ιταλική κυβέρνηση δεν προκάλεσε ιδιαίτερη αναστάτωση στην Ευρώπη. Δεν είναι εποχές για περισσότερο χάος

Κανονικά, η παραίτηση της κυβέρνησης μιας εκ των μεγαλύτερων οικονομιών της ευρωζώνης - εν μέσω πανδημίας, ύφεσης και μεγάλης κοινοβουλευτικής κρίσης - θα προκαλούσε μεγάλη αναστάτωση στις Βρυξέλλες. Δεν είναι εποχή αυτή για περισσότερο χάος, αυτοσχεδιασμό και αβεβαιότητα. Όμως όλα αυτά συμβαίνουν στην Ιταλία και η Ιταλία δεν είναι μια φυσιολογική χώρα.
&nbsp;Η ΕΕ είναι συγκλονισμένη. Από την οικονομική κρίση και την αύξηση των κρουσμάτων. Από τις ανακοινωμένες καθυστερήσεις στη χορήγηση εμβολίων και τον αργό ρυθμό των προγραμμάτων εμβολιασμού. Και από την πραγματική πιθανότητα τα σύνορα, ή ορισμένα από αυτά, να κλείσουν ξανά χωρίς συντονισμό ή συμφωνία. Επιπλέον, έρχεται μια εποχή πολιτικής αστάθειας και αλλαγής. Στη Ρώμη, στο Ταλίν, στην Ολλανδία, η οποία σύντομα διεξάγει εκλογές και βρίσκεται σε αναταραχή μετά από αρκετές ημέρες έντασης. Αλλά και στην Ουγγαρία, την Πολωνία, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, οι οποίες συγκρούστηκαν και εξακολουθούν να συγκρούονται με τις Βρυξέλλες.
Τη Δευτέρα, η προσοχή όλων εστιάστηκε στις συγκρούσεις μεταξύ της Επιτροπής και της AstraZeneca. Και σε δύο μεγάλες αποφάσεις: οι Βρυξέλλες προέτρεψαν τα κράτη μέλη να περιορίσουν τα ταξίδια από και προς περιοχές με ποσοστό μόλυνσης άνω των 500 περιπτώσεων ανά 100.000 κατοίκους και ζήτησαν υποχρεωτικά μοριακά τεστ PCR πριν από ένα ταξίδι και αναγκαστική καραντίνα κατά την άφιξη - ακόμη και αν το αποτέλεσμα είναι αρνητικό. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δόθηκε τόσο λίγη προσοχή στην ανακοίνωση παραίτησης του Τζουζέπε Κόντε. Δεν πέρασε απαρατήρητη, αλλά ο κόσμος δεν έδωσε σχεδόν καθόλου σημασία.
Υπάρχουν τουλάχιστον τρεις λόγοι για αυτό. Ο πρώτος είναι ότι η παραίτηση ήταν σίγουρη. Είχε επιβιώσει της πρότασης μομφής, αλλά ήταν σαφές ότι δεν είχε επαρκή στήριξη και ότι δε θα μπορούσε να συνεχίσει. Δεύτερον, γιατί κανείς δεν καταλαβαίνει την ιταλική πολιτική. Η Ρώμη είναι ένα μέρος όπου το αδύνατο και το αδιανόητο είναι καθημερινά φαινόμενα, οπότε δεν έχει νόημα να εκπλήσσεται κανείς. Όσο παράξενο κι αν φαίνεται, απίθανο σε οποιαδήποτε άλλη γλώσσα ή τοποθεσία, οι Ιταλοί είναι σε θέση να κάνουν συμμαχίες και ελιγμούς που αψηφούν τους νόμους της λογικής, της πολιτικής και ακόμη και της φυσικής.
Ο τρίτος λόγος για τον οποίο η πτώση του Κόντε δεν προκαλεί περισσότερη αναστάτωση είναι ότι σύμφωνα με το πιο πιθανό σενάριο δε θα υπάρξουν εκλογές. Δεν υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για κάτι τέτοιο και τα κίνητρα είναι λίγα. Επιπλέον σε λίγους μήνες, η θητεία του προέδρου Σέρτζιο Ματαρέλα θα λήξει. Με τουλάχιστον ένα κενό διάστημα έξι μηνών, από νομική άποψη δεν μπορεί να γίνουν μεγάλες μανούβρες. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τις επόμενες εβδομάδες μπορεί να προκύψει ένας συνασπισμός με τον ίδιο πρωθυπουργό, ή με έναν άλλο που θα μπορούσε να υποστηριχθεί από τον Ματέο Ρέντσι, τον αρχιτέκτονα της πτώσης της κυβέρνησης. Θα μπορούσε να είναι ο λεγόμενος Συνασπισμός Ούρσουλα, ο οποίος πήρε το όνομά του από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αποτελείται από τα κόμματα τα οποία την υποστήριξαν στην ψηφοφορία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που την επικύρωσε. Θα μπορούσε να προκύψει ένα είδος κυβέρνησης εθνικής ενότητας, με επικεφαλής έναν πολιτικό ή ίσως ακόμη και κάποιο είδος τεχνοκράτη. Ή θα μπορούσε να έρθει κάποια μια έκπληξη. Για να παραφράσω τον τίτλο του βιβλίου του Πίτερ Πομεραντσέφ για τη Ρωσία, η Ρώμη είναι ένα μέρος όπου τίποτα δεν είναι αληθινό και όλα είναι δυνατά.
Υπάρχει κάποιο σενάριο που να προτιμά η ΕΕ; Σχεδόν κανείς δε θα ήταν δυσαρεστημένος εάν συνέχιζε ο Κόντε. Έχει αποδειχθεί ότι είναι ένας λογικός ηγέτης στις συναλλαγές του, πολύ πιο ήρεμος και πιο ρεαλιστικός από τον Ρέντσι, ο οποίος λάτρευε τη δημοσιότητα. Ήταν μια έκπληξη για τους περισσότερους, δεδομένης της έλλειψης εμπειρίας και της εύθραυστης υποστήριξης του, αλλά το γεγονός ότι μπορούσε να συνυπάρξει με τα Πέντε Αστέρια (M5S) αλλά και με τη Λέγκα και το Δημοκρατικό Κόμμα (PD) δείχνει μεγαλύτερη από την αναμενόμενη ψυχραιμία. Οτιδήποτε άλλο από ένα υπουργικό συμβούλιο που να υποστηρίζεται από την πιο σκληρή, αντιευρωπαϊκή πτέρυγα της Λέγκας και του Αδέλφια της Ιταλίας, και που δεν πυροδοτεί ξανά τη συζήτηση για την παραμονή στο ευρώ και τις θεωρίες συνωμοσίας για τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, είναι ευπρόσδεκτο. Και οποιοσδήποτε καταφέρει να αποκαταστήσει μέρος της ιστορικής εμπιστοσύνης, αξιοπιστίας και σεβασμού στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, που τώρα βρίσκονται στο ναδίρ μετά από μια σειρά κρίσεων, θα πρέπει να επικροτηθεί και να υποστηριχθεί.
Αν και δεν έχει διαδραματίσει ηγετικό ρόλο τα τελευταία χρόνια, η Ιταλία δεν έζησε αξιοσημείωτες συγκρούσεις ή αποχωρήσεις τους τελευταίους 12 μήνες. Μετά την αποχώρηση του Σαλβίνι από το υπουργείο, τα πράγματα έχουν χαλαρώσει. Στα χειρότερα της, η Ιταλία κατάφερε να διατηρήσει τα κορυφαία πόστα της και το δίκτυο επιρροής της με τον πρώην πρωθυπουργό Πάολο Τζεντιλόνι ως επίτροπο Οικονομικών Υποθέσεων και τον Νταβίντ Σασόλι ως πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, να εργάζονται ως συνήθως για θέματα που είναι ζωτικής σημασίας για τη χώρα. Επομένως, η συνέχεια αποτελεί ένα ήρεμο σενάριο. Η επιλογή μιας νέας κυβέρνησης, στην ίδια ιδεολογική βάση, αλλά με διαφορετικό ηγέτη, θα μπορούσε να δουλέψει. Η φόρμουλα ενός τεχνοκράτη πρωθυπουργού φέρνει δυσάρεστες αναμνήσεις στις Βρυξέλλες, επειδή το πείραμα του Μάριο Μόντι (αφού πίεσε για την ανατροπή του Μπερλουσκόνι) πήγε άσχημα. Αλλά ας μην ξεχνάμε ότι ο ίδιος ο Κόντε ήταν καθηγητής και σχεδόν εντελώς ξένος στην πολιτική και την κοινοβουλευτική ζωή.
Η κυβερνητική αστάθεια έχει διαφορετικό νόημα σε μια χώρα που είχε μέχρι σήμερα 66 κυβερνήσεις, αλλά μόνο 29 πρωθυπουργούς μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αλλά με 85.000 θανάτους από την πανδημία και την ανησυχία να αυξάνεται για τον τρόπο που θα χρησιμοποιηθούν τα σχεδόν 200 δισεκατομμύρια ευρώ των ευρωπαϊκών κονδυλίων, αυτή είναι μια πολύ κρίσιμη στιγμή. «Χρειαζόμαστε μια κυβέρνηση ικανή να διασφαλίσει ότι η κρίση δε θα μετατραπεί σε κοινωνική και οικονομική, η οποία ξέρει πώς να διαχειριστεί το σχέδιο ανάκαμψης και να επιβεβαιώνει τον φιλοευρωπαϊκό χαρακτήρα, και αντ' αυτού έχουμε αβεβαιότητα», σχολίασε μετά λύπης χθες ο Πάολο Τζεντιλόνι, ο οποίος είναι πλέον επίτροπος και μέχρι πρότινος βρισκόταν ο ίδιος στη θέση του Κόντε.
&nbsp;Ό,τι κι αν συμβεί, η μόνη βεβαιότητα των Βρυξελλών είναι ότι είναι πολύ δύσκολο να φανταστεί κανείς μια ιταλική κυβέρνηση που θα σπάσει την παράδοση. Έχει έναν χαοτικό τρόπο εργασίας, μερικές φορές έντονο, συχνά προκλητικά αναίσχυντο, αλλά σχεδόν πάντα συνεκτικό και έχοντας κατά νου τα συμφέροντα της χώρας και του κράτους, πάνω απ' όλα. Στο εσωτερικό επιτίθενται, προσβάλλουν και χτυπούν ο ένας τον άλλον, αλλά στο εξωτερικό στηρίζουν ο ένας τον άλλον. Ακολουθούν την πολιτική κληρονομιά του Γκαριμπάλντι: ανεξάρτητα από το πόσο άσχημη είναι η ιταλική κυβέρνηση, όταν δεν υπάρχει ευκαιρία να ανατραπεί εύκολα, είναι καλύτερα για την Ιταλία να υιοθετήσει την ιδέα του Δάντη για μια συμφωνία με τον διάβολο. Αυτό ίσχυε την εποχή της ενοποίησης και αυτό ισχύει ενάμιση αιώνα αργότερα.

Η συμφωνία της Ιταλίας με τον διάβολο

Η παραίτηση του Τζουζέπε Κόντε από την ιταλική κυβέρνηση προκάλεσε ιδιαίτερη αναστάτωση στην Ευρώπη. Δεν είναι εποχές για περισσότερο χάος

Der Rücktritt von Giuseppe Conte aus der italienischen Regierung hat Europa nicht sonderlich gekümmert. Dies sind wahrlich keine Zeiten für noch mehr Chaos.

Normalerweise hätte der Rücktritt der Regierung einer der größten Volkswirtschaften der Eurozone – inmitten einer Pandemie, einer Rezession und einer riesigen Parlamentskrise – in Brüssel große Besorgnis ausgelöst. Klar, dies sind nicht die Zeiten für noch mehr Chaos, Improvisation, Unsicherheit. Dass soetwas gerade in Italien geschieht, ist jedoch nicht unwichtig – denn das Land funktioniert anders, als andere europäische Länder.
Die EU ist überfordert. Von der Wirtschaftskrise und dem Anstieg der Infektionszahlen. Von den angekündigten Verzögerungen bei der Lieferung von Impfdosen und dem langsamen Tempo der Impfkampagnen. Und durch die reale Möglichkeit, dass die Grenzen, zumindest teilweise, wieder geschlossen werden, ohne jegliche Koordination oder gemeinsame Vereinbarungen. Es sind fragile Zeiten für die Politik. In Rom, in Tallinn, oder in den Niederlanden, wo bald gewählt wird und die nach mehrtägigen Unruhen in Aufruhr sind. Oder in Ungarn, Polen, Bulgarien oder Rumänien, die mit Brüssel immer wieder aneinandergeraten.
Am Montag schauten alle auf die Auseinandersetzungen zwischen der Kommission und AstraZeneca. Und auf zwei große Entscheidungen: Brüssel drängte die Mitgliedsstaaten, von Reisen in und aus Gebieten mit einer Infektionsrate von mehr als 500 Fällen pro 100.000 Einwohner abzuraten, und forderte obligatorische PCR-Tests vor einer Reise und eine Zwangsquarantäne bei der Ankunft – selbst wenn das Ergebnis negativ sei. Dagegen trat die Ankündigung des Rücktritts von Giuseppe Conte in den Hintergrund.
Für den Rücktritt gab es mindestens drei Gründe. Erstens war er absehbar. Conte hatte zwar die Vertrauensfrage bestanden, aber es war klar, dass seine Zustimmungswerte nicht ausreichten und dass er nicht werde weitermachen können. Zweitens versteht niemand die italienische Politik. Rom ist ein Ort, an dem das Unmögliche und das Undenkbare auf der Tagesordnung stehen. So seltsam es auch erscheinen mag, so unwahrscheinlich es auch in jeder anderen Sprache oder an jedem anderen Ort sein mag: Die Italiener sind zu Allianzen, Wendungen und Umschwüngen fähig, die der gängigen Politikpraxis trotzen, ja sogar logisch unmöglich erscheinen.
Der dritte Grund, warum Contes Ende keine größeren Ängste auslöst, ist, dass das wahrscheinlichste Szenario darauf hindeutet, dass es keine Neuwahlen geben wird. Denn das wäre schlichtweg wenig sinnvoll und würde keinem nützen. Und in ein paar Monaten wird das Mandat von Präsident Sergio Mattarella auslaufen. Mit einer mindestens sechsmonatigen Pause kann es rechtlich keine großen Bewegungen geben. Deshalb könnte es in den kommenden Wochen zu einer Koalition mit demselben Ministerpräsidenten kommen oder mit einem anderen, der von Matteo Renzi, dem Architekten des Regierungssturzes, unterstützt werden könnte. Es könnte die sogenannte "Ursula-Koalition" werden, benannt nach der Präsidentin der Europäischen Kommission, bestehend aus den Parteien, die sie bei der Abstimmung im Europäischen Parlament unterstützt haben. Es könnte eine Art nationale Einheitsregierung werden, mit einem Politiker an der Spitze oder vielleicht sogar einer Art Technokraten. Oder es könnte ganz anders kommen. Um den Titel von Peter Pomerantsews Buch über Russland zu paraphrasieren: Rom ist ein Ort, an dem nichts wahr und alles möglich ist.
Hat die EU ein Lieblingsszenario? Fast niemand wäre unglücklich darüber, wenn Conte weiterregieren würde. Er hat sich als vernünftiger Politiker erwiesen, weitaus ruhiger und pragmatischer als Renzi, der es liebt, sich zu inszenieren. Es war für die meisten eine Überraschung, angesichts seines Mangels an Erfahrung und seiner schwachen Zustimmungswerte, aber dass er mit der Fünf-Sterne-Bewegung und sowohl mit der Lega als auch mit dem Partito Democratico eine Front bilden konnte, zeigt eine größere Souveränität als erwartet. Alle Koalitionen, hinter denen nicht die antieuropäischen Hardliner der Lega und der Brüder Italiens stehen, und die nicht die Debatte über den Verbleib im Euro oder &nbsp;Verschwörungsmythen über den Europäischen Stabilitätsmechanismus neu entfachen, sind willkommen. Und jeder, dem es gelingt, etwas von dem historischen Vertrauen, der Glaubwürdigkeit und dem Respekt für die EU-Institutionen wiederherzustellen, die sich nach einer Reihe von Krisen auf einem historischen Tiefstand befinden, ist zu begrüßen und zu unterstützen.
Obwohl Italien in den letzten Jahren keine führende Rolle gespielt hat, gab es in den letzten zwölf Monaten keine nennenswerten Zusammenstöße oder Abgänge im Land. Nachdem Salvini das Ministerium verlassen hat, hat sich alles entschleunigt. In seinen dunkelsten Stunden hat es Italien geschafft, seine Spitzenpositionen und sein Einflussnetzwerk mit dem ehemaligen Premierminister Paolo Gentiloni als Wirtschaftskommissar und David Sassoli als Präsident des Europäischen Parlaments aufrechtzuerhalten, die wie gewohnt an den für das Land wichtigen Themen arbeiten. Kontinuität ist also ein beruhigendes Szenario. Die Option einer neuen Regierung, auf der gleichen ideologischen Basis, aber mit einer anderen Führungspersönlichkeit, könnte funktionieren. Die Formel eines technokratischen Premierministers weckt in Brüssel unangenehme Erinnerungen, weil das Experiment von Mario Monti (nachdem er den Sturz Berlusconis forciert hatte) schlecht lief. Aber vergessen wir nicht, dass auch Conte als Professor das politische und parlamentarische Leben fast völlig fremd war.
Eine unstabile Regierung hat eine andere Bedeutung in einem Land, das bis heute 66 Regierungen hatte, aber nur 29 Premierminister seit dem Zweiten Weltkrieg. Angesichts von 85.000 Todesfällen durch Covid-19 und einer wachsenden Besorgnis darüber, wie die fast 200 Milliarden Euro an europäischen Geldern verwendet werden sollen, ist jetzt ein sehr heikler Moment. "Wir brauchen eine Regierung, dafür sorgen kann, dass die Krise nicht zu einem sozialen und finanziellen Notstand wird. Die weiß, wie man den Wiederaufbauplan verwaltet und den proeuropäischen Charakter bekräftigt. Stattdessen haben wir Ungewissheit", bedauerte gestern Paolo Gentiloni, jetzt Kommissar und bis vor kurzem derjenige, der auf Contes Stuhl gesessen hatte.
Was auch immer passiert: Sicher ist für Brüssel nur eins: dass es sehr schwierig ist, sich eine italienische Regierung vorzustellen, die mit ihren Traditionen bricht. Eine chaotische Arbeitsweise, manchmal scharf, oft beleidigend und schamlos, aber fast immer kohärent und vor allem die Interessen des Landes und des Staates im Blick behaltend. Intern wird beleidigt und attackiert. Aber nach außen hin halten sie sich gegenseitig den Rücken frei. Sie folgen Garibaldis politischem Vermächtnis: Egal wie schlecht die italienische Regierung ist, wenn es keine Möglichkeit gibt, sie einfach zu stürzen, ist es besser, sich an Dantes Konzept zu halten: Wenn Luzifer nicht in den Himmel zurückkehren kann, dann kann man ihn zumindest im 9. Höllenkreis einfrieren. Das galt in Italien bereits vor anderthalb Jahrhunderten für die Risorgimento, die Epoche der Wiedervereinigung; und es gilt auch heute noch.

Regierungskrise in Italien: Den Teufel einfrieren

Der Rücktritt von Giuseppe Conte aus der italienischen Regierung hat Europa nicht sonderlich gekümmert. Dies sind keine Zeiten für noch mehr Chaos.

La démission de Giuseppe Conte du gouvernement italien n'a pas beaucoup secoué l'Europe. Ce n'est pas le moment d'ajouter au chaos ambiant.

La démission du gouvernement d'une des plus grandes économies de la zone euro - en pleine période de pandémie, de récession et d'importante crise parlementaire - aurait dû profondément inquiéter Bruxelles. Ce n'est pas le moment d'ajouter au chaos, à l'improvisation et à l'incertitude. Mais tout cela se passe en Italie, et l'Italie n'est pas un pays normal.
L'UE est débordée. Par la crise économique et l'augmentation des infections. Par les retards annoncés dans la livraison des vaccins et la lenteur des programmes de vaccination. Et par la possibilité réelle que les frontières, ou certaines d'entre elles, soient à nouveau fermées sans aucune coordination ni accord en amont. À cela s'ajoute une période de fragilité et de changement politique. À Rome, à Tallinn, aux Pays-Bas, qui organisera bientôt des élections et se trouve dans la tourmente après plusieurs jours de troubles. Ou en Hongrie, en Pologne, en Bulgarie ou en Roumanie, toujours en conflit avec Bruxelles.
Lundi, l'attention de tous s'est portée sur les affrontements entre la Commission européenne et le laboratoire AstraZeneca. Et sur deux grandes décisions : Bruxelles a exhorté les États membres à décourager les voyages à destination et en provenance de zones où le taux d'infection est supérieur à 500 cas pour 100 000 habitants, et a demandé un test PCR obligatoire avant tout voyage ainsi qu'une quarantaine forcée à l'arrivée - même si le résultat du test est négatif. Voilà pourquoi l'annonce de la démission de Giuseppe Conte a reçu si peu d'attention. Elle n'est pas passée inaperçue, mais personne n'y a vraiment prêté attention.
Il y a au moins trois raisons à cela. La première est qu'elle n'était pas certaine. M. Conte avait remporté un vote de confiance, mais il était clair que le soutien dont il bénéficiait était insuffisant et qu'il ne pourrait pas continuer. Deuxièmement, parce que personne ne comprend la politique italienne. Rome est un lieu où l'impossible et l'impensable sont monnaie courante, et rien ne sert donc d'être surpris. Aussi étrange que cela puisse paraître, aussi improbable que cela puisse être dans une autre langue ou un autre lieu, les Italiens sont capables d'alliances, de rebondissements qui défient les lois de la logique, de la politique et même de la physique.
La troisième raison pour laquelle la chute de M. Conte n'a pas tant inquiété est que le scénario le plus probable indique qu'il n'y aura pas d'élections. Nul n'y a intérêt et rien n'y incite. Et dans quelques mois, le mandat du président Sergio Mattarella arrivera à son terme. Avec une pause d'au moins six mois, il ne peut légalement pas y avoir de grands chambardements. C'est pourquoi, dans les prochaines semaines, il pourrait y avoir une coalition avec le même Premier ministre, ou avec un autre qui pourrait être soutenu par Matteo Renzi, à l'origine de la chute du gouvernement. Il pourrait s'agir de la coalition dite « Ursula », du nom de la présidente de la Commission européenne Ursula von der Leyen, établie par les partis qui l'ont soutenue lors du vote du Parlement européen qui l'a ratifiée. Il pourrait y avoir une sorte de gouvernement d'unité nationale, avec un homme politique à sa tête ou peut-être même un technocrate. Ou encore, une surprise. Pour paraphraser le titre du livre de Peter Pomerantsev sur la Russie : Rome est un endroit où rien n'est vrai, et où tout est possible.
L'UE a-t-elle un scénario préféré ? Cela arrangerait presque tout le monde que Giuseppe Conte continue. Il s'est révélé être un leader raisonnable dans ses actions, bien plus calme et pragmatique que Matteo Renzi, qui adorait le spectacle. Cela a surpris la plupart des gens, étant donné son manque d'expérience et la fragilité de ses soutiens, mais le fait qu'il ait pu se maintenir avec le Mouvement Cinq Étoiles et avec à la fois La Ligue et le Parti Démocrate, est la preuve d'un sang-froid inattendu. Tout cabinet sera le bienvenu, excepté s'il est soutenu par l'aile plus dure et anti-européenne, à savoir la Ligue et le parti Frères d'Italie, ou s'il relance le débat sur l'Italexit et les théories du complot sur le Mécanisme de stabilité européen (MES). Et quiconque parvient à restaurer une partie de la confiance, de la crédibilité et du respect historique à l'égard des institutions européennes, aujourd'hui au plus bas après une série de crises, doit être applaudi et soutenu.
Bien qu'elle n'ait pas joué un rôle de premier plan ces dernières années, l'Italie n'a pas connu de drame ou de démissions notables ces douze derniers mois. Après le départ de Matteo Salvini du ministère de l'Intérieur, les choses se sont ralenties. À ses heures les plus sombres, l'Italie a réussi à garder une place de premier plan et son réseau d'influence, avec l'ancien Premier ministre Paolo Gentiloni comme commissaire aux Affaires économiques et David Sassoli, le président du Parlement européen, travaillant comme d'habitude sur des questions vitales pour le pays. La continuité s'avère donc le scénario le plus serein. L'option d'un nouveau gouvernement, sur la même base idéologique, mais avec un dirigeant différent, pourrait aussi fonctionner. La formule d'un Premier ministre technocrate évoque des souvenirs désagréables à Bruxelles : l'expérience de Mario Monti (après avoir provoqué la chute de Silvio Berlusconi) s'était mal passée. Mais n'oublions pas que M. Conte lui-même était professeur et presque totalement étranger à la vie politique et parlementaire.
L'instabilité gouvernementale a une signification différente dans un pays qui a eu 66 gouvernements à ce jour, mais seulement 29 Premiers ministres depuis la Seconde Guerre mondiale. Mais avec 85 000 décès dus à la pandémie et une inquiétude croissante quant à la manière d'utiliser les quelque 200 milliards d'euros de fonds européens, la période semble délicate. « Nous avons besoin d'un gouvernement capable de faire en sorte que la crise ne se transforme pas en crise sociale et financière, qui sache gérer le plan de relance et qui réaffirme son caractère proeuropéen, et au lieu de cela nous sommes dans l'incertitude », a regretté hier Paolo Gentiloni, aujourd'hui commissaire, et qui occupait jusqu'à récemment le fauteuil de M. Conte.
Quoi qu'il arrive, Bruxelles sait que le gouvernement italien ne reviendra pas sur les traditions : une façon de travailler chaotique, parfois criarde, souvent insolente, mais presque toujours cohérente, protégeant les intérêts du pays et de l'État. En interne, ils s'attaquent, s'insultent et se giflent, mais à l'extérieur, ils se soutiennent mutuellement. Ils suivent le testament politique de Garibaldi : quelle que soit la piètre qualité du gouvernement italien, lorsqu'il s'avère impossible de le renverser facilement, mieux vaut s'en tenir à l'idée de Dante de construire l'Italie même avec le diable. C'était vrai au moment de l'unification, et c'est toujours le cas un siècle et demi plus tard.

En Italie : gouverner avec le diable s'il le faut

Rezygnacja Giuseppe Conte ze stanowiska szefa włoskiego rządu nie zmartwiła zanadto Europy. Choć nie są to czasy na dodatkowy chaos.

W normalnych warunkach dymisja rządu jednej z największych gospodarek strefy euro - w samym środku pandemii, recesji i poważnego kryzysu parlamentarnego - wywołałaby w Brukseli głęboki niepokój. To nie są czasy na dodatkowy chaos, improwizację i niepewność. Wszystko to ma jednak miejsce we Włoszech, które nie są już normalnym krajem.
UE jest przytłoczona. Kryzysem gospodarczym i wzrostem zakażeń, ogłoszonymi opóźnieniami w dostawie szczepionek i powolnym tempem kampanii szczepień. A także realną możliwością, że granice, lub niektóre z nich, zostaną ponownie zamknięte, bez żadnej koordynacji czy porozumienia. Do tego dochodzi czas politycznej słabości i zmian. W Rzymie, w Tallinie, w Holandii, w której wkrótce odbędą się wybory i w której, po kilku dniach zamieszek, sytuacja pozostaje napięta. Albo na Węgrzech, w Polsce, Bułgarii czy Rumunii, które przyjęły konfrontacyjną postawę wobec Brukseli.
W poniedziałek uwaga wszystkich skupiła się na starciach między Komisją a firmą AstraZeneca. A także na dwóch ważnych decyzjach: Bruksela wezwała państwa członkowskie, by odradzały podróże do i z obszarów, gdzie wskaźnik zakażeń przekracza 500 przypadków na 100 tys. mieszkańców, oraz zaapelowała o obowiązkowe badanie PCR przed podróżą i przymusową kwarantannę po przyjeździe - nawet jeśli wynik jest negatywny. Dlatego też ogłoszenie rezygnacji Giuseppe Conte spotkało się z tak małym zainteresowaniem. Nie pozostało niezauważone, ale mało kogo obeszło.
Są ku temu co najmniej trzy powody. Pierwszym jest to, że była ona pewna. Pomyślnie przeszedł głosowanie nad wnioskiem o wotum zaufania, ale było jasne, że jego poparcie jest niewystarczające i że nie będzie mógł kontynuować. Po drugie dlatego, że nikt nie rozumie włoskiej polityki. Rzym to miejsce, gdzie to, co niemożliwe i nie do pomyślenia staje się chlebem powszednim, więc nie ma sensu czemukolwiek się dziwić. Niezależnie od tego, jak dziwne i nieprawdopodobne wydawałoby się to w jakimkolwiek innym języku czy miejscu, Włosi są zdolni do sojuszy, zwrotów akcji, które przeczą prawom logiki, polityki, a nawet fizyki.
Trzecim powodem, dla którego upadek Conte nie wywołał większego niepokoju, jest fakt, że najbardziej prawdopodobny scenariusz zakłada, że nie będzie żadnych wyborów. Zainteresowanie nimi jest niewielkie i istnieje mało powodów do ich przeprowadzenia. Za kilka miesięcy kończy się mandat prezydenta Sergio Mattarelli. Przy co najmniej półrocznej przerwie, zgodnie z prawem nie może być mowy o żadnych wielkich ruchach. Dlatego w najbliższych tygodniach może dojść do koalicji z tym samym premierem lub z innym, który może być wspierany przez Matteo Renziego, architekta upadku rządu. Mogłaby to być tzw. koalicja Ursuli, nazwana tak na cześć przewodniczącej Komisji Europejskiej, utworzona przez partie, które poparły ją w głosowaniu w Parlamencie Europejskim. Mógłby powstać rząd jedności narodowej, na którego czele stanąłby jakiś polityk lub nawet technokrata. Albo może to być niespodzianka. Parafrazując tytuł książki Petera Pomerantseva o Rosji, Rzym to miejsce, gdzie nic nie jest prawdziwe, a wszystko jest możliwe.
Czy UE preferuje któryś ze scenariuszy? Prawie nikt nie byłby niezadowolony z kontynuacji rządów Giuseppe Conte. W swoich działaniach zaprezentował się jako rozsądny przywódca, o wiele spokojniejszy i bardziej pragmatyczny niż Renzi, który był showmanem. Dla większości było to zaskoczeniem, biorąc pod uwagę jego brak doświadczenia i nikłe poparcie. Jego zdolność do utrzymania się na powierzchni razem z Ruchem Pięciu Gwiaz, Ligią i Partią Demokratyczną świadczy o oponowaniu większym, niż się po nim spodziewano. Europa z radością przywita każdy rząd, który nie jest rządem popieranym przez bardziej twarde, antyeuropejskie skrzydło Ligi i Braci Włochów, i który nie rozpali na nowo debaty na temat pozostania w euro i teorii spiskowych na temat Europejskiego Mechanizmu Stabilizacyjnego. A każdy, komu uda się przywrócić część historycznego zaufania, wiarygodności i szacunku dla instytucji UE, po serii kryzysów obecnie znajdującego się na najniższym poziomie, zasługuje na aplauz i wsparcie.
Włochy, choć nie odgrywały w ostatnich latach wiodącej roli, nie odnotowały w ciągu ostatnich 12 miesięcy żadnych znaczących starć czy dymisji. Sprawy zwolniły po odejściu Salviniego z ministerstwa. W najgorszych godzinach Włochy zdołały utrzymać swoje najwyższe stanowiska i sieć wpływów, z byłym premierem Paolo Gentilonim, &nbsp;komisarzem ds. gospodarczych, i Davidem Sassolim, przewodniczącym Parlamentu Europejskiego, pracującym jak zwykle nad kluczowymi dla kraju sprawami. Kontynuacja jest więc bezpiecznym scenariuszem. Opcja nowego rządu, na tej samej podstawie ideologicznej, ale z innym przywódcą, mogłaby zadziałać. Formuła technokratycznego premiera budzi w Brukseli nieprzyjemne wspomnienia, bo eksperyment Mario Montiego (po naciskach na upadek Berlusconiego) źle się skończył. Ale nie zapominajmy, że sam Conte był profesorem, a życie polityczne i parlamentarne było mu prawie zupełnie obce.
Niestabilność rządu ma inne znaczenie w kraju, który miał od II wojny światowej 66 rządów, i przy tym tylko 29 premierów. Jednak w obliczu 85 tys. zgonów spowodowanych pandemią i rosnącego niepokoju o to, jak wykorzystać prawie 200 mld euro z funduszy europejskich, sytuacja jest niezwykle napięta. "Potrzebujemy rządu zdolnego do zapewnienia, że kryzys nie przerodzi się w kryzys społeczny i finansowy. Takiego, który wie, jak zarządzać planem odbudowy i potwierdza proeuropejski charakter. Zamiast tego mamy niepewność" - ubolewał wczoraj Paolo Gentiloni, obecnie komisarz, który nie tak dawno temu zasiadał w fotelu Conte.
Cokolwiek się stanie, jedynym pewnikiem dla Brukseli jest to, że bardzo trudno wyobrazić sobie włoski rząd, który łamie swoje tradycje: chaotyczny sposób działania, czasem ostry, często obraźliwie bezwstydny, ale prawie zawsze spójny i mający na uwadze przede wszystkim interes kraju i państwa. Wewnątrz atakują, obrażają i policzkują się nawzajem, ale na zewnątrz trzymają się razem. Postępują zgodnie z politycznym testamentem Garibaldiego: bez względu na to, jak zły jest włoski rząd, gdy nie ma możliwości łatwego obalenia go, lepiej trzymać się koncepcji Dantego. Jeśli Lucyfer nie może wrócić do nieba, niech przynajmniej pozostanie zamrożony w dziewiątym kręgu piekła. Było to prawdą w czasie Zjednoczenia, i jest prawdą półtora wieku później.

Włochy, choćby razem z Lucyferem

230369007.jpg

Ningún otro gobierno europeo tiene tanto poder como el presidente español y su equipo respecto a la gestión del Fondo de Reconstrucción de la UE 

El ejecutivo vivió en noviembre una batalla pública para formar parte del equipo de gestión de las ayudas europeas del Plan de Recuperación por la pandemia. No es para menos: 140.000 millones de euros inyectará la Unión Europea en España, unos 70.000 de manera directa y sin préstamos. Un auténtico maná que solo Italia supera (209.000 millones). &nbsp;
Pedro Sánchez, para solventar la pugna con su socio de Gobierno, amplió el equipo de gestión a todo el Consejo de Ministros. Inicialmente se conformaba con una selección interministerial en la que el PSOE tenía el control casi pleno de los fondos y en la que no estaba el vicepresidente, Pablo Iglesias. De la parte morada del Ejecutivo, solo se incluía a Yolanda Díaz, la que tiene mejor consideración en la parte socialista. &nbsp;
La presión intensa del líder de Podemos llevó al presidente a una solución salomónica: todos los ministros formarán parte del equipo. Es decir, un regate para no alterar lo fundamental: Sánchez y su equipo de confianza están en la cúspide y dirigirán el proceso, con un poder sin equivalente entre los países de referencia en Europa. La posición jerárquica del presidente nunca ha cambiado, desde que a finales de julio hiciese el primer esbozo ante los líderes autonómicos. Entonces, al frente de la Unidad de Seguimiento del Fondo de Recuperación aparecía su jefe de Gabinete, Iván Redondo. Y en noviembre, cuando se perfiló el proyecto, al frente de la coordinación de la Comisión para la recuperación, transformación y resiliencia se colocaba el propio Sánchez. A esa Comisión contribuían 11 ministerios, no Iglesias. La solución final de café para todos no altera la posición del presidente, gran Rey Midas de Europa. &nbsp;
Todo pasará por su equipo —para agilizar los mecanismos, se justifica— sin que haya ninguna entidad independiente o semipública que, al menos, aconseje. Una situación sin equivalente entre las grandes economías continentales ni en los países del sur europeo. En esos países ya se esbozan o se instituyen asesorías independientes, hay diversos niveles de auditoría, una presencia efectiva de agentes sociales o un control parlamentario superior a España.
<h2>Francia</h2>
Emmanuel Macron, como presidente de la República, tiene una comisión de expertos para temas económicos que encabezan Jean Tirole, nobel de Economía en 2014, y Olivier Blanchard, ex economista jefe del FMI. Y ha nombrado a un veterano centrista y aliado, François Bayrou, alto comisario del Plan para que «reflexione a largo plazo sobre el futuro». A la hora de repartir dinero, solo hay un órgano que decide y gestiona, el gobierno del primer ministro Jean Castex. Fue él quien presentó el plan de relanzamiento que tiene por objetivo crear 160.000 empleos en dos años, periodo en el que prevé invertir 100.000 millones de euros. Detallado en 900 páginas y dividido en tres capítulos enfocados a la «competitividad económica», la «Transición Ecológica» y «la cohesión social y territorial». En el primero (34.000 millones) se contabiliza la bajada de impuestos; en el segundo (30.000 millones) las ayudas a la renovación energética de las viviendas y un apoyo decidido al ferrocarril; en el tercero (36.000 millones) el plan de empleo juvenil y las inversiones en sanidad. Todo centralizado, como corresponde a la tradición francesa, pero con figuras asesoras externas.
<h2>Italia</h2>
Italia ha afrontado con cierta tensión el diseño de su equipo para la coordinación y gestión de los fondos. Principalmente por dos motivos: es el país que más ayudas recibirá (209.000 millones de euros) y, según admitieron desde el Ejecutivo, el plan de recuperación, que se ha presentado esta semana, ha llegado con cierto retraso. &nbsp;El Gobierno italiano ha optado por centralizar en el Palazzo Chigi, la sede del Consejo de Ministros y la Presidencia, las decisiones sobre el reparto de fondos. En este sentido, y pese a que el primer ministro, Giuseppe Conte, encabezará la sala de control junto a los ministros de Economía, Roberto Gualtieri, y Desarrollo, Stefano Patuanelli, la gestión se dividirá en seis grandes subgrupos. Así, los hilos con los que confeccionar el plan de recuperación quedarán en manos de decenas de especialistas coordinados por gerentes técnicos. La formación de dichos equipos ha sido el principal rompecabezas para el Ejecutivo en las últimas fechas. El plan responde así al diseño que avanzó semanas atrás el ministro de Asuntos Europeos, Enzo Amendola. Este doble nivel (técnico y político) es otra diferencia con el modelo español. Además, en la estrategia de reconstrucción tras la primera ola de la pandemia el diseño correspondió a un equipo independiente liderado por el que fuera CEO de Vodafone, Vittorio Colao. &nbsp;
Pese al anunciado retraso en los tiempos de diseño del plan, Italia seguirá cumpliendo con los plazos marcados por Europa, que permite la entrega de los planes hasta el 30 de abril de 2021. «Italia va por buen camino», tranquilizó recientemente la presidenta de la Comisión Europea, Ursula von der Leyen.
<h2>Grecia</h2>
La conocida como Comisión Pissarides ha sido la encargada de diseñar el plan de recuperación económico griego y de distribución de los 72.000 millones que recibe el país de los fondos europeos. Está formada por el premio Nobel de Economía Christoforos Pissarides y por los profesores universitarios Dimitris Vagianos, Nikos Vetta y Costas Megir. Asesoran al Ejecutivo de manera independiente y, según cuenta la prensa griega, sus propuestas no suponen una decisión directamente gubernamental. El documento elaborado por esta comisión, de 244 páginas de extensión y titulado «Plan de desarrollo para la economía griega» fue publicado a finales de noviembre. El primer ministro griego, Kyriakos Mitsotakis, lo consideró la «hoja de ruta» a seguir para poner fin al encadenamiento de crisis que acumula Grecia desde hace una década.
La apuesta del Gobierno es contraria a la del Gobierno español, pues pasa, en primer lugar, por una bajada de impuestos. Además, se prevé un incremento de las ayudas a familias, la mejora de la transparencia e independencia de la administración y el impulso de la infraestructura tecnológica de las grandes empresas. La ambiciosa estrategia ha sido diseñada con el objetivo de crecer a un ritmo del 3,5% en 2030. La oposición, encabezada por Alexis Tsipras, afín a Iglesias, pronosticó un empeoramiento de la situación económica y anunció una alternativa, un plan «anti-Pissarides», con el reforzamiento del sistema de salud griego como primer objetivo.
<h2>Portugal</h2>
La reestructuración portuguesa la encabezó António Costa Silva, CEO de la petrolífera Partex, con la redacción del «Plan de Recuperación y Resiliencia», donde detalla 66 puntos de actuación, a modo de asesoramiento independiente para el Ejecutivo. La gestión de los 15.300 millones de euros que el país luso recibirá de los fondos europeos recae en un modelo estructurado en cuatro niveles, en los que están presentes los máximos mandatarios políticos, un comité técnico, otro de interlocutores sociales independientes y, por último, una comisión de auditorías y seguimiento. A nivel político, y como ocurre en España, Presidencia tiene un importante peso: el primer ministro, António Costa, junto a los ministros de Economía, Planificación, Presidencia, Medio Ambiente y Acción Climática, son los miembros destacados del comité directivo. Pero junto a ellos, en coordinación y a diferencia de España, una comisión de seguimiento independiente valora los criterios del reparto. Está formada por una decena de actores no gubernamentales, que representan a actores sociales y empresariales. Además, otras entidades, tanto europeas como nacionales, monitorizan el control de las ayudas. El ideólogo del plan sobre el que se cimienta la recuperación portuguesa, Costa Silva, reconoció hace unas semanas en O Jornal Económico que quizá haga falta una «simplificación» del modelo y centrar así la toma de decisiones en «una ventanilla única» para «agilizar» y «simplificar» los procedimientos y unificar el diálogo con las empresas.
<h2>Alemania</h2>
Alemania recibirá 28.800 millones de euros de los fondos europeos para la recuperación de la crisis causada por la pandemia del coronavirus, el quinto país de la Unión Europea más beneficiado en el reparto y, uno de los que menos urgencia tiene por recibirlos. Prueba de ello es que la decisión sobre cómo se utilizarán esas ayudas se encuentra en fase inicial y no hay fecha para la conclusión de ese proceso. Alemania ha empezado la casa por los cimientos y el maestro de obras no es Angela Merkel, sino el Ministerio de Finanzas, pues el dinero se destinará a proyectos financiados por el gobierno federal en el marco del paquete de medidas anticrisis puesto ya en marcha.
Según informa a este diario fuentes de Finanzas, se está trabajando en el plan nacional que Alemania deberá presentar a la Comisión Europea. En las deliberaciones participan todos los ministerios del Gabinete de la canciller Angela Merkel y los grupos que forman la coalición de Gobierno, la Unión Cristianodemócrata (CDU) su ala bávara, la Unión Socialcristiana (CSU), y el Partido Socialdemócrata (SPD). Una vez perfilado el plan, se someterá a votación en el consejo de ministros y al Bundestag. Será el final de una hoja de ruta acordada por la coalición de gobierno el pasado 25 de octubre y en la que no se contempla recurrir a la parte de las ayudas comunitarias en créditos. Alemania no lo necesita.
<h2>Bélgica</h2>
La digestión de los fondos europeos ha generado discusiones en Bélgica, como en todas partes, pero la gestión, no, o no mucha. Y eso que la persona encargada, un secretario de Estado, fue durante años la mano derecha de Paul Magnette, líder de los socialistas francófonos y candidato hasta el último minuto a presidir el Ejecutivo de coalición. A que no haya tantas tensiones ayuda, probablemente, que el gobierno que asumió el poder el 1 de octubre preparó el organigrama teniendo en mente ya la absorción del dinero comunitario. Y por eso el secretario de Estado, Thomas Dermine, de 34 años, tiene una cartera de Recuperación e Inversiones Estratégicas, un diseño a la medida de las necesidades.
Bélgica ha dejado el poder en manos de un asesor de confianza del Gobierno, ingeniero comercial de formación y exconsultor, pero en realidad el poder es relativo, pues la clave estará en el reparto entre los territorios, para lo que se ha creado un «comité de concertación», un figura que no se ha valorado en España, pese a la descentralización. En Bélgica, Flandes, el motor económico, exige más de la mitad del pastel. Y de aquí a final de año se aprobará el desembolso, según criterios «equitativos». No hay un plan definido, pero se habla de cinco áreas claves en las que Bélgica necesita un revulsivo, gracias a esos más de 5.000 millones en transferencias directas: clima, movilidad, productividad, digitalización y lo que llama solidaridad. El control será del Gobierno, no hay una figura independiente ni una coordinación público-privada, pero sí un referente distinto del presidente y entidades de coordinación territorial que no existen en España.

Pedro Sánchez, el 'Rey Midas' de Europa: nadie concentra tanto control sobre los fondos

No other European government has as much power as the Spanish Prime Minister and his team with respect to the management of the EU Reconstruction Fund 

During November, the Spanish government was involved in a public battle to create the management team for European aid under the recovery plan. It makes sense. The European Union will allocate €140 billion to Spain and about 70 billion will go directly to the country, without loans. A real boost that only Italy exceeds with €209 billion.
In order to overcome the conflict with Podemos, part of the coalition government, Pedro Sánchez extended the management team to the entire Council of Ministers. Initially, he was satisfied with an interministerial selection in which the Socialists had almost full control of the funds and in which the deputy prime minister, Pablo Iglesias, was not present. Only Yolanda Díaz, Minister of Labour and Social Affairs, was included because she is the most highly regarded member of Podemos inside the Socialist camp.
After intense pressure from Pablo Iglesias, the prime minister came up with a Solomonic solution. All the ministers will be part of the team. In other words, he bargained but did not alter the fundamentals. Sánchez and his trusted team are on top and will lead the process. This provides them with unparalleled power among the leading countries in Europe. The prime minister's hierarchical position has remained unchanged since he presented the first draft to the regional leaders in July. At that time, the head of the recovery fund monitoring unit was his chief of staff, Iván Redondo. And in November, when the project was outlined, the head of the coordination of the Commission for Recovery, Transformation and Resilience was Sanchez himself. 11 ministries would contribute to the Commission, but Pablo Iglesias would not. However, this solution of making everyone a winner does not alter the position of the prime minister: the great King Midas of Europe.
Everything will go through his team in order to speed up the mechanisms, he justifies. There will not be any independent or semipublic entity that at least provides advice. This is a scenario that has no equivalent among the large continental economies or in the countries of southern Europe. There are already independent consultancy firms being outlined or set up in these countries, with several levels of auditing, effective participation of social agents and parliamentary control superior to that of Spain.
<h2>France</h2>
As a President of the Republic, Emmanuel Macron has a commission of experts on economic issues headed by Jean Tirole, Nobel Prize winner in Economics in 2014, and Olivier Blanchard, former chief economist of the IMF. And he has appointed a veteran centrist and ally, François Bayrou, high commissioner of the Plan to "reflect on the future in the long term". When it comes to distributing money, there is only one body that decides and manages it. This is the government of Prime Minister Jean Castex. He has presented the plan to relaunch the economy, aiming to create 160,000 jobs in two years and investing €100 billion in the process. It is detailed in 900 pages and divided into three chapters focusing on "economic competitiveness", "ecological transition" and "social and territorial cohesion". In the first €34 billion, it includes tax reductions; in the second €30 billion, it includes aid for the energetic renovation of housing and strong support for the railway; in the third €36 billion, it includes the youth employment plan and investment in health. Everything is centralised, as in the French tradition, but with external advisors.
<h2>Italy</h2>
Italy has faced some tension in the design of its team for the coordination and management of the funds. Mainly for two reasons: it is the country that will receive the most aid (€209 billion) and, as admitted by their government, the recovery plan, presented this week, has arrived with some delay. The Italian government has chosen to centralise the decisions on the distribution of funds in the Palazzo Chigi, the seat of the Council of Ministers and the Presidency. Despite the fact that Prime Minister Giuseppe Conte will lead the monitoring room, along with the Ministers of Economy Roberto Gualtieri and Development Stefano Patuanelli, the management will be divided into six large subgroups. This way, the strings needed to draw up the recovery plan will be in the hands of dozens of specialists coordinated by technical managers. Building these teams has been a major challenge for Conte in recent times. The plan follows the design that the Minister of European Affairs, Enzo Amendola, advanced weeks ago. This dual-level —technical and political— makes a further difference to the Spanish model. In addition, the reconstruction strategy after the first wave of the pandemic was designed by an independent team led by the former Vodafone CEO, Vittorio Colao.
Despite the announced delay in the time taken to draw up the plan, Italy will continue to meet the deadlines set by Europe, which allows the delivery of the plans until April 30, 2021. "Italy is on the right track," &nbsp;European Commission President Ursula von der Leyen recently reassured.
<h3>Greece</h3>
The so-called Pissarides Commission has been in charge of designing the plan for Greece's economic recovery and the distribution of the €72 billion that the country will be receiving from European funds. Its members include Nobel Prize winner Christoforos Pissarides and university professors Dimitris Vagianos, Nikos Vetta and Costas Megir. They advise the administration independently and, according to the Greek media, their proposals do not involve a direct government decision. The 244-page document prepared by this committee, titled "Development plan for the Greek economy", was published at the end of November. The Greek Prime Minister, Kyriakos Mitsotakis, considered it to be the "road map" to follow in order to put an end to the crisis chain that Greece has been suffering for a decade.
The Greek government commitment is the opposite to that of the Spanish one, as their main commitment is to lower taxes. In addition, there are plans to increase aid to families, improve the transparency and independence of the public administration and boost the technological infrastructure of large companies. The ambitious strategy has been designed with the aim of growing at a rate of 3.5% in 2030. The opposition, led by Alexis Tsipras, a supporter of Pablo Iglesias, predicted a worsening of the economic situation and announced an alternative, an "anti-Pissarides" plan, with the strengthening of the Greek health system as the first objective.
<h2>Portugal</h2>
The Portuguese restructuring was led by António Costa Silva, CEO of the oil company Partex, with the drafting of the "Recovery and Resilience Plan". In it, he details 66 points of action as a piece of independent advice for the government. The €15.3 billion euros that Portugal will receive from European funds are managed by a four-tier model, with the presence of the highest political leaders, a technical committee, another of independent social partners and, finally, an audit and monitoring committee. On a political level, and as is the case in Spain, the prime minister has significant weight. António Costa, together with the ministers of the Economy, Planning, the Presidency, the Environment and Climate Action, are the leading members of the steering committee. But alongside them, in coordination and unlike Spain, an independent monitoring committee assesses the criteria for distribution. The committee is made up of ten non-governmental actors, representing social and business stakeholders. In addition, other entities, both European and national, monitor the control of the aid. The ideologist behind the plan acknowledged a few weeks ago in O Jornal Económico that there may be a need to "simplify" the model and thus focus decision-making on "a one-stop window" to "speed up" and "simplify" procedures and standardise talks with companies.
<h3>Germany</h3>
Germany will receive €28.8 billion in European funds for recovery from the crisis caused by the coronavirus pandemic, the fifth highest beneficiary country in the European Union in terms of distribution and one of the least in need of receiving them. Proof of this is that the decision on how this aid will be used is at an early stage and there is no date for the conclusion of this process. Germany has started the house from the foundations and the master builder is not Angela Merkel, but the Ministry of Finance, as the money will be spent on projects financed by the federal government within the framework of the anticrisis package already in place.
According to financial sources, work is underway on the national plan that Germany is to present to the European Commission. All of the ministries in Angela Merkel's cabinet and the groups that make up the government coalition, the Christian Democratic Union (CDU), its Bavarian wing, the Christian Social Union (CSU), and the Social Democratic Party (SPD) are taking part in the considerations. Once the plan has been drawn up it will be put to a vote in the Council of Ministers and the Bundestag. It will be the end of a roadmap agreed on by the government coalition last October, which does not envisage using the part of EU aid in credits. Germany does not need it.
<h2>Belgium</h2>
The processing of European funds has generated debates in Belgium, as everywhere else, but not much in the way of management. And that's because the person in charge, secretary of State for Scientific Policy, Recovery Program and Strategic Investments Thomas Dermine, was the right-hand man for years of Paul Magnette, leader of the French-speaking socialists and candidate (until the very last minute) to be appointed prime minster. The fact that the government that took office on 1st October prepared the organisational chart with the absorption of community money in mind probably helps to ease tensions. And that is why Dermine, who is 34, has a Strategic Recovery and Investment portfolio, which is tailored to the needs.
Belgium has left power in the hands of a trusted advisor to the government, a trained commercial engineer and a former consultant, but in reality power is relative, as the key will be in the distribution between the territories, for which a "consultation committee" has been created, a figure that has not been valued in Spain, despite decentralisation. Flanders, the economic engine in Belgium, demand more than half of the cake. And between now and the end of the year, disbursement will be approved, according to "equitable" criteria. There is no definite plan, but there is talk of five key areas where Belgium needs a revival, thanks to more than five billion in direct transfers: climate, mobility, productivity, digitalisation and what they call 'solidarity'. The Government will be in control, there is no independent figure or public-private coordination, but there is a different reference to the prime minister and territorial coordination entities that do not exist in Spain.

Pedro Sánchez, Europe's King Midas  

No other European government has as much power as the Spanish Prime Minister and his team with respect to the management of the EU Reconstruction Fund

Καμία άλλη ευρωπαϊκή κυβέρνηση δεν έχει τόσο μεγάλη βαρύτητα, όσον αφορά στη διαχείριση του Ταμείου Ανασυγκρότησης της ΕΕ, όσο ο Ισπανός πρωθυπουργός και η ομάδα του

Πέδρο Σάντσεθ: Ο Βασιλιάς Μίδας της Ευρώπης

Καμία άλλη ευρωπαϊκή κυβέρνηση δεν έχει τόσο μεγάλη βαρύτητα, όσον αφορά στη διαχείριση του Ταμείου Ανασυγκρότησης της ΕΕ, όσο η Ισπανική

Aucun autre gouvernement européen n'aura autant de pouvoir que le Premier ministre espagnol et son équipe pour la gestion du Fonds de relance de l'UE. 

En novembre, le gouvernement espagnol s'est engagé dans une bataille publique pour créer l'équipe de gestion de l'aide européenne dans le cadre du plan de relance. Rien de surprenant à cela. L'Union européenne va allouer 140 milliards d'euros à l'Espagne et environ 70 milliards iront directement au pays, sous forme de subvention. Un véritable soutien que seule l'Italie dépasse avec 209 milliards d'euros.
Afin de surmonter le conflit avec Podemos, le parti de gauche qui fait partie du gouvernement de coalition, Pedro Sánchez a étendu l'équipe de direction à l'ensemble du Conseil des ministres. Dans un premier temps, il s'était contenté d'une sélection interministérielle dans laquelle les socialistes avaient le contrôle quasi total des fonds et où le vice-Premier ministre, Pablo Iglesias (leader de Podemos, ndlr), ne serait pas présent. Yolanda Díaz, ministre du Travail et des Affaires sociales, avait été incluse car elle est la membre la plus estimée de Podemos chez les socialistes.
Après une pression intense exercée par Pablo Iglesias, le Premier ministre a procédé à un jugement de Salomon. Tous les ministres feront partie de l'équipe. En d'autres termes, il a négocié mais n'a pas modifié les principes fondamentaux. M. Sánchez et son équipe de confiance restent au sommet et dirigeront le processus. Cela leur donne un pouvoir sans précédent parmi les pays leaders en Europe. La position hiérarchique du Premier ministre est restée inchangée depuis qu'il a présenté le premier projet aux dirigeants régionaux en juillet. À l'époque, le chef de l'unité de suivi du fonds de relance était son chef de cabinet, Iván Redondo. Et en novembre, lorsque le projet a été présenté, le chef de la coordination de la Commission pour le redressement, la transformation et la résilience n'était autre que M. Sánchez lui-même. Onze ministères allaient contribuer à la Commission, mais pas Pablo Iglesias. Cependant, cette solution consistant à faire de chacun un gagnant ne modifie pas la position du Premier ministre, roi Midas (dans la mythologie grecque, le roi de Phrygie acquit la capacité de changer en or ce qu'il touchait, ndlr) de l'Europe.
Tout passera par son équipe afin d'accélérer le processus, justifie-t-il. Il n'y aura pas d'entité indépendante ou semi-publique qui ne fournisse au moins des conseils. C'est un scénario qui n'a pas d'équivalent dans les grandes économies continentales ou dans les pays du sud de l'Europe. Il existe déjà dans ces pays des sociétés de conseil indépendantes en cours de création, avec plusieurs niveaux d'audit, une participation effective de la société civile et un contrôle parlementaire supérieur à celui de l'Espagne.
<h3>France</h3>
En tant que président de la République, Emmanuel Macron dispose d'une commission d'experts sur les questions économiques dirigée par Jean Tirole, prix Nobel d'économie en 2014, et Olivier Blanchard, ancien économiste en chef du FMI. Et il a nommé un vétéran centriste et allié, François Bayrou, haut-commissaire au Plan pour « réfléchir à l'avenir sur le long terme ». Lorsqu'il s'agit de distribuer de l'argent, il n'y a qu'un seul organe qui décide et qui gère. Il s'agit du gouvernement du Premier ministre Jean Castex. Il a présenté le plan de relance de l'économie, qui vise à créer 160 000 emplois en deux ans et à investir 100 milliards d'euros. Le plan compte 900 pages et est divisé en trois chapitres axés sur la « compétitivité économique », la « transition écologique » et la « cohésion sociale et territoriale ». Les premiers 34 milliards d'euros visent des réductions d'impôts ; les 30 milliards d'euros qui suivent incluent une aide à la rénovation énergétique des logements et un soutien important au chemin de fer ; et les 36 milliards d'euros restant concernent le plan pour l'emploi des jeunes et l'investissement dans la santé. Tout est centralisé, conformément à la tradition française, mais avec des conseillers extérieurs.
<h3>Italie</h3>
L'Italie a connu des tensions dans la conception de son équipe de coordination et de gestion des fonds. Principalement pour deux raisons : c'est le pays qui recevra le plus d'aide (209 milliards d'euros) et, comme l'a admis leur gouvernement, le plan de relance, présenté cette semaine, est arrivé avec un certain retard. Le gouvernement italien a choisi de centraliser les décisions relatives à la distribution des fonds au Palazzo Chigi, le siège du Conseil des ministres et de la présidence. Malgré le fait que le Premier ministre Giuseppe Conte dirigera la salle de contrôle, avec les ministres de l'Economie Roberto Gualtieri et du Développement Stefano Patuanelli, la gestion sera divisée en six grands sous-groupes. De cette façon, le pilotage du plan de relance sera entre les mains de dizaines de spécialistes coordonnés par des responsables techniques. La constitution de ces équipes a été un défi majeur pour M. Conte. Le plan suit la conception que le ministre des Affaires européennes, Enzo Amendola, a avancée il y a quelques semaines. Ce double niveau - technique et politique - constitue une différence supplémentaire par rapport au modèle espagnol. En outre, la stratégie de reconstruction après la première vague de pandémie a été conçue par une équipe indépendante dirigée par l'ancien PDG de Vodafone, Vittorio Colao.
Malgré le retard annoncé dans l'élaboration du plan, l'Italie continuera à respecter les délais fixés par l'Europe, ce qui permettra une mise en oeuvre jusqu'au 30 avril 2021. « L'Italie est sur la bonne voie », a récemment rassuré la présidente de la Commission européenne, Ursula von der Leyen.
<h3>Grèce</h3>
La Commission Pissarides a été chargée de concevoir le plan de relance économique de la Grèce et de distribuer les 72 milliards d'euros que le pays recevra des fonds européens. Parmi ses membres figurent le prix Nobel Christoforos Pissarides et les professeurs d'université Dimitris Vagianos, Nikos Vetta et Costas Megir. Ils conseillent l'administration de manière indépendante et, selon les médias grecs, leurs propositions n'impliquent pas une décision directe du gouvernement. Le document de 244 pages préparé par ce comité, intitulé « Plan de développement de l'économie grecque », a été publié fin novembre. Le Premier ministre grec, Kyriakos Mitsotakis, l'a considéré comme la « feuille de route » à suivre pour mettre fin à la chaîne de crise dont souffre la Grèce depuis une décennie.
L'engagement du gouvernement grec est à l'opposé de celui du gouvernement espagnol, puisque son principal engagement est de réduire les impôts. En outre, il est prévu d'augmenter l'aide aux familles, d'améliorer la transparence et l'indépendance de l'administration publique et de renforcer l'infrastructure technologique des grandes entreprises. Cette stratégie ambitieuse a été conçue dans le but d'atteindre un taux de croissance de 3,5 % en 2030. L'opposition, menée par Alexis Tsipras, un partisan de Pablo Iglesias, a prédit une aggravation de la situation économique et a annoncé une alternative, un plan « anti-Pissarides », avec comme premier objectif le renforcement du système de santé grec.
<h3>Portugal</h3>
La relance portugaise a été menée par António Costa Silva, PDG de la compagnie pétrolière Partex, avec l'élaboration du « Plan de redressement et de résilience ». Ce dernier détaille 66 points d'action, sous forme de conseil indépendant pour le gouvernement. Les 15,3 milliards d'euros que le Portugal recevra des fonds européens sont gérés selon un modèle à quatre niveaux : un comprenant les plus hauts dirigeants politiques, un comité technique, des partenaires sociaux indépendants et un comité d'audit et de suivi. Sur le plan politique, et comme c'est le cas en Espagne, le Premier ministre a un poids important. António Costa, ainsi que les ministres de l'Economie, de la planification, de l'Environnement et de l'Action pour le climat et la présidence sont les principaux membres du comité directeur. Mais à leurs côtés, en coordination et à la différence de l'Espagne, un comité de suivi indépendant évaluera les critères de répartition. Ce comité compte dix acteurs non gouvernementaux, représentant les acteurs sociaux et économiques. En outre, d'autres entités, tant européennes que nationales, assureront le suivi du contrôle de l'aide. Le responsable à l'origine du plan a reconnu, il y a quelques semaines, dans O Jornal Económico, qu'il pourrait être nécessaire de « simplifier » le modèle et donc de concentrer la prise de décision sur un « guichet unique » pour « accélérer » et « simplifier » les procédures et standardiser les entretiens avec les entreprises.
<h3>Allemagne</h3>
L'Allemagne recevra 28,8 milliards d'euros de fonds européens pour la relance de la crise provoquée par la pandémie de coronavirus. Elle est le cinquième pays bénéficiaire de l'Union européenne en termes de distribution et l'un de ceux qui ont le moins besoin de les recevoir. La preuve en est que la décision sur la manière dont cette aide sera utilisée n'en est qu'à ses débuts et qu'il n'y a pas de date pour la conclusion de ce processus. L'Allemagne a commencé la construction des fondation de la maison et le maître d'œuvre n'est pas Angela Merkel, mais le ministère des Finances, car l'argent sera dépensé pour des projets financés par le gouvernement fédéral dans le cadre du paquet anticrise déjà en place.
Selon des sources financières, le plan national que l'Allemagne doit présenter à la Commission européenne est en cours d'élaboration. Tous les ministères du cabinet d'Angela Merkel et les groupes qui composent la coalition gouvernementale, l'Union chrétienne-démocrate (CDU), son aile bavaroise, l'Union chrétienne-sociale (CSU) et le Parti social-démocrate (SPD) participent aux réflexions. Une fois le plan élaboré, il sera soumis à un vote au Conseil des ministres et au Bundestag. Ce sera la fin d'une feuille de route convenue par la coalition gouvernementale en octobre dernier, qui n'envisage pas d'utiliser la part de l'aide de l'UE sous forme de crédits. L'Allemagne n'en a pas besoin.
<h2>Belgique</h2>
Le traitement des fonds européens a suscité des débats en Belgique, comme partout ailleurs, mais pas beaucoup sur le plan de la gestion. Et ce, parce que le responsable, le secrétaire d'État pour la Relance et les investissements stratégiques, Thomas Dermine, a été pendant des années le bras droit de Paul Magnette, leader des socialistes francophones et candidat (jusqu'à la dernière minute) au poste de Premier ministre. Le fait que le gouvernement, qui a pris ses fonctions le 1er octobre, ait préparé l'organigramme en pensant à la gestion à venir de l'argent communautaire contribue probablement à apaiser les tensions. Aussi M. Dermine, 34 ans, dispose-t-il d'un portefeuille de relance stratégique et d'investissement, qui est adapté aux besoins.
La Belgique a laissé le pouvoir entre les mains d'un conseiller de confiance du gouvernement, un ingénieur commercial de formation et un ancien consultant. Mais dans les faits son pouvoir est relatif, car la clé se trouvera dans la répartition de l'argent entre les territoires, pour laquelle un « comité de consultation » a été créé, une donnée pas prise en compte en Espagne, malgré la décentralisation. La Flandre, moteur économique de la Belgique, réclame plus de la moitié du gâteau. Et le déboursement doit être approuvé d'ici la fin de l'année, selon des critères « équitables ». Il n'y a pas de plan précis, mais on parle de cinq domaines clés où la Belgique a besoin d'une relance, grâce aux plus de cinq milliards de transferts directs : le climat, la mobilité, la productivité, la numérisation et ce qu'on appelle la « solidarité ». Le gouvernement sera aux commandes, il n'y a pas de figure indépendante ni de coordination public-privé, mais il est fait référence au Premier ministre et aux entités de coordination territoriale qui n'existent pas en Espagne.

Pedro Sánchez, roi Midas de l'Europe  

Aucun autre gouvernement européen n'aura autant de pouvoir que le Premier ministre espagnol et son équipe pour la gestion du Fonds de relance de l'UE.

Żaden inny europejski rząd nie ma takiej władzy jak hiszpański premier i jego zespół w odniesieniu do zarządzania funduszem na rzecz odbudowy UE. 

W listopadzie rząd hiszpański uczestniczył w publicznej batalii o utworzenie zespołu zarządzającego pomocą europejską w ramach planu naprawczego. Nie bez przyczyny. Unia Europejska przyzna Hiszpanii 140 mld euro, z czego około 70 mld euro zostanie jej przekazanych bezpośrednio, nie w formie pożyczek. To realne ekonomiczne wsparcie; tylko Włochy otrzymają większą kwotę, 209 mld euro.
W celu przezwyciężenia konfliktu z koalicyjnym partnerem Podemos, Pedro Sánchez rozszerzył zespół zarządzający tak, by zawierał całą Radę Ministrów. Początkowo preferował międzyresortową grupę, w której socjaliści mieli prawie pełną kontrolę nad funduszami i w której nie było wicepremiera Pablo Iglesiasa. Do zespołu włączona została jedynie Yolanda Díaz, minister pracy i spraw socjalnych, która w obozie socjalistycznym jest najbardziej cenionym członkiem partii Podemos.
Po intensywnych naciskach Pablo Iglesiasa, premier zaproponował salomonowe rozwiązanie: członkami zespołu będą wszyscy ministrowie. Innymi słowy, wziął udział w politycznych targach, ale nie zmienił swojej podstawowej decyzji. Sánchez i jego zaufany zespół znajdują się na szczycie i będą prowadzić ten proces. Zapewnia im to niezrównaną siłę wśród przodujących krajów Europy. Pozycja premiera na szczycie hierarchii nie zmieniła się od lipca, kiedy przywódcom regionalnym przedstawiono pierwszy projekt. W tym czasie szefem jednostki monitorującej fundusz naprawczy był szef sztabu premiera, Iván Redondo. A w listopadzie, gdy projekt został już nakreślony, szefem koordynacji Komisji ds. Odbudowy, Przekształceń i Odporności został sam Sanchez. Z Komisją współpracować będzie 11 ministrów, bez Pablo Iglesiasa. Rozwiązanie, które czyni wszystkich zwycięzcami, nie zmienia pozycji premiera jako wielkiego króla Midasa Europy.
Jak przekonuje, w celu przyspieszenia procedur nad wszystkim będzie sprawować nadzór jego zespół. Jednocześnie żaden niezależny czy częściowo publiczny podmiot nie będzie odgrywał funkcji doradczej. Żadna inna gospodarka kontynentalna ani krajów południowej Europy nie zdecydowała się na podobne rozwiązanie. W krajach tych przewidziano już powołanie lub utworzono niezależne firmy doradcze, oraz mechanizmy kilkupoziomowego audytu, kontrole ze strony przedstawicieli społecznych i skrupulatniejsze niż w Hiszpanii kontrolą parlamentarną.
<h3>Francja</h3>
Emmanuel Macron, jako prezydent Republiki, dysponuje komisją ekspertów ds. gospodarczych, na której czele stoją Jean Tirole, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii w 2014 r. oraz Oliver Blanchard, były główny ekonomista MFW. Ponadto mianował centrystycznego weterana i swojego politycznego sojusznika François Bayrou wysokim komisarzem ds. planu odbudowy. Ma on za zadanie "zastanowić się nad przyszłością w dłuższej perspektywie". Jeśli chodzi o dystrybucję funduszy, tylko jeden organ podejmuje decyzje w tej kwestii: rząd premiera Jeana Castexa, który przedstawił plan odbudowy gospodarki, mający na celu stworzenie w ciągu dwóch lat 160 tys. miejsc pracy i zainwestowanie w ten proces 100 mld euro. Plan został rozpisany na 900 stronach i podzielony na trzy rozdziały poświęcone "konkurencyjności gospodarczej", "przemianom ekologicznym" i "spójności społecznej i terytorialnej". W pierwszym z nich 34 mld euro obejmuje ulgi podatkowe; w drugim - 30 mld euro - pomoc na renowację energetyczną budynków mieszkalnych i silne wsparcie dla kolei; trzeci - 36 mld euro - plan zatrudnienia młodzieży i inwestycje w zdrowie. Wszystko jest scentralizowane, zgodnie z francuską tradycją, ale za to przewiduje się zewnętrzny system doradztwa.
<h3>Włochy</h3>
Projektowanie zespołu ds. koordynacji i zarządzania funduszami we Włoszech wywołało z kolei pewne napięcia. Głównie z dwóch powodów: Włochy otrzymają największą pomoc (209 mld euro) i, jak przyznał rząd, przedstawiony w tym tygodniu plan naprawczy dotarł z pewnym opóźnieniem. Rząd włoski postanowił scentralizować decyzje w sprawie podziału środków w Palazzo Chigi, siedzibie Rady Ministrów i premiera. Choć premier Giuseppe Conte będzie prowadził monitoring wraz z ministrami gospodarki Roberto Gualtierim i rozwoju Stefano Patuanellim, kierownictwo zostanie podzielone na sześć dużych podgrup. W ten sposób niezbędne do opracowania planu naprawczego narzędzia znajdą się w rękach dziesiątków specjalistów koordynowanych przez kierowników technicznych. Budowanie tych zespołów było w ostatnim czasie dużym wyzwaniem dla Contego. Plan jest zgodny z projektem, który minister spraw europejskich, Enzo Amendola, przedstawił kilka tygodni temu. To dwupoziomowe rozwiązanie - techniczne i polityczne - stanowi jedną z różnic w stosunku do modelu hiszpańskiego. Ponadto strategia odbudowy po pierwszej fali pandemii została opracowana przez niezależny zespół kierowany przez byłego dyrektora generalnego Vodafone, Vittorio Colao.
Pomimo zapowiadanego opóźnienia w opracowywania planu, Włochy dotrzymują terminów wyznaczonych przez Europę, co pozwala na realizację planów do 30 kwietnia 2021 r. - Włochy są na dobrej drodze - zapewniła niedawno przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen.
<h3>Grecja</h3>
W Grecji za opracowanie planu naprawy gospodarczej i redystrybucję 72 miliardów euro, które kraj ten otrzyma z funduszy europejskich odpowiedzialna jest tak zwana komisja Pissaridesa. W jej skład wchodzą laureaci nagrody Nobla Christoforos Pissarides oraz profesorowie uniwersyteccy Dimitris Vagianos, Nikos Vetta i Costas Megir. Są niezależnymi doradcami administracji rządowej i -według greckich mediów - ich propozycje nie wiążą się z bezpośrednimi decyzjami rządu. Pod koniec listopada został opublikowany 244-stronicowy dokument przygotowany przez tę komisję pt. "Plan rozwoju gospodarki greckiej". Grecki premier Kyriakos Mitsotakis uznał go za "mapę drogową", za którą należy podążać, aby położyć kres kryzysowi, z którym Grecja boryka się od dekady.
Zaangażowanie greckiego rządu jest odwrotnie proporcjonalne do zaangażowania rządu hiszpańskiego, ponieważ jego głównym zobowiązaniem jest obniżenie podatków. Ponadto istnieją plany zwiększenia pomocy dla rodzin, poprawy przejrzystości i niezależności administracji publicznej oraz zwiększenia infrastruktury technologicznej dużych przedsiębiorstw. Ta ambitna strategia została opracowana z myślą o wypracowaniu wzrostu gospodarczego na poziomie 3,5 proc. do 2030 roku. Opozycja, kierowana przez Alexisa Tsiprasa, zwolennika Pablo Iglesiasa, przewiduje pogorszenie się sytuacji gospodarczej i zapowiedziała alternatywny plan "anty-Pissarides", którego pierwszym celem jest wzmocnienie greckiego systemu opieki zdrowotnej.
<h3>Portugalia</h3>
Na czele portugalskiej restrukturyzacji stanął António Costa Silva, obecnie dyrektor generalny spółki naftowej Partex [były socjalistyczny premier Portugalii - red.], który opracował "Plan odbudowy i odporności". Przedstawił w nim 66 punktów działania w formie niezależnych porad dla rządu. Kwotą 15,3 mld euro, którą Portugalia otrzyma z funduszy europejskich, urzędnicy będą dysponować w ramach czteropoziomowego modelu, z udziałem najwyższych przywódców politycznych, komitetów technicznych, niezależnych partnerów społecznych i wreszcie komitetów audytu i monitorowania. Na szczeblu politycznym, podobnie jak w Hiszpanii, &nbsp;duże znaczenie ma premier. António Costa i ministrowie gospodarki, planowania, prezydencji UE, środowiska i działań na rzecz klimatu, są kluczowymi członkami komitetu sterującego. Ale obok nich, w przeciwieństwie do Hiszpanii, istnieje skoordynowany z ich pracą niezależny komitet monitorujący, który ocenia kryteria dystrybucji. W skład komitetu wchodzi dziesięć podmiotów pozarządowych, reprezentujących zainteresowane strony społeczne i biznesowe. Ponadto inne podmioty, zarówno europejskie, jak i krajowe, monitorują kontrolę pomocy. Autor planu przyznał kilka tygodni temu w "O Jornal Económico", że może zaistnieć potrzeba "uproszczenia" modelu, a tym samym skoncentrowania procesu decyzyjnego na tzw. pojedynczym okienku, aby "przyspieszyć" i "uprościć" procedury oraz ujednolicić rozmowy z przedsiębiorstwami.
<h3>Niemcy</h3>
Niemcy na odbudowę po kryzysie otrzymają z funduszy europejskich 28,8 mld euro. Są tym samym piątym krajem w Unii Europejskiej pod względem wielkości dystrybucji i jednym z najmniej potrzebujących. Dowodem na to jest fakt, że decyzja dotycząca sposobu wykorzystania tej pomocy jest na wczesnym etapie i wciąż nie znamy daty zakończenia tego procesu. Niemcy rozpoczęły budowę od fundamentów, a głównym budowniczym nie jest Angela Merkel, ale Ministerstwo Finansów, ponieważ pieniądze zostaną wydane na projekty finansowane przez rząd federalny w ramach istniejącego już pakietu antykryzysowego.
Według źródeł z Ministerstwa Finansów trwają prace nad narodowym planem, który Niemcy mają przedstawić Komisji Europejskiej. Udział biorą w nich wszystkie ministerstwa w rządzie Angeli Merkel oraz grupy tworzące koalicję rządową: Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (CDU), jej bawarskie skrzydło, Unia Chrześcijańsko-Społeczna (CSU) oraz Socjaldemokratyczna Partia Niemiec (SPD). Po opracowaniu planu zostanie on poddany pod głosowanie w Radzie Ministrów i w Bundestagu. Będzie to finalizacja uzgodnionego przez koalicję rządową w październiku planu działania, który nie przewiduje wykorzystania części pomocy unijnej w kredytach. Niemcy jej nie potrzebują.
<h3>Belgia</h3>
Wykorzystanie funduszy europejskich wywołało w Belgii, jak wszędzie indziej, debaty, ale niekoniecznie na temat sposobu zarządzania środkami. A to dlatego, że istnieje osoba odpowiedzialna za tę sprawę: sekretarz stanu ds. polityki naukowej, programu odbudowy i inwestycji strategicznych Thomas Dermine, który przez lata był prawą ręką Paula Magnette'a, lidera francuskojęzycznych socjalistów i do niedawna kandydata na stanowisko premiera. Fakt, że rząd, który zaczął urzędować 1 października, przygotował schemat organizacji redystrybucji środków, prawdopodobnie pomaga załagodzić napięcia. I właśnie dlatego Dermine, która ma 34 lata, posiada strategiczne narzędzia naprawcze i inwestycyjne, dostosowane do jego potrzeb.
Belgia pozostawiła władzę w rękach zaufanego doradcy rządu, wyszkolonego specjalisty i byłego konsultanta, ale w rzeczywistości władza jest względna, ponieważ kluczem będzie podział między regiony, dla których stworzono "komitet konsultacyjny". Hiszpania, mimo decentralizacji kraju, nie zdecydowała się na podobne rozwiązanie. Flandria, siła napędowa gospodarki w Belgii, domaga się ponad połowy tortu. A od teraz do końca roku wypłaty będą zatwierdzane zgodnie z kryteriami "adekwatności". Nie ma konkretnego planu, ale mówi się o pięciu kluczowych obszarach, w których Belgia potrzebuje ożywienia, dzięki ponad pięciu miliardom bezpośrednich transferów: klimat, mobilność, produktywność, digitalizacja i to, co określa się "solidarnością". Kontrolę nad tym procesem będzie sprawował rząd. Nie przewidziano powołania niezależnych podmiotów, ani koordynacji publiczno-prywatnej, choć pozycja premiera i rola jednostek koordynacji terytorialnej jest inna niż w Hiszpanii.

Pedro Sánchez, europejski król Midas

Żaden inny europejski rząd nie ma takiej władzy jak hiszpański premier i jego zespół w odniesieniu do zarządzania funduszem na rzecz odbudowy UE.

Keine andere europäische Regierung hat so viel Macht über die Gelder des EU-Wiederaufbaufonds wie der spanische Premierminister und sein Team. 

Beim Streit um den Aufbau des Managementteams für die europäischen Hilfen im Rahmen des Wiederaufbauplans im November war auch die spanische Regierung involviert. Natürlich. Die Europäische Union wird Spanien schließlich 140 Milliarden Euro zur Verfügung stellen, etwa 70 Milliarden direkt und ohne Darlehen. Ein echter Finanzschub, der nur von Italien übertroffen wird, das 209 Milliarden Euro bekommen soll.&nbsp;
Um den Konflikt mit Podemos, die Teil der Regierungskoalition ist, zu überwinden, hat Pedro Sánchez das Führungsteam auf den gesamten Ministerrat ausgedehnt. Erst hatte es eine interministerielle Auswahl geben sollen, bei der die Sozialisten fast die volle Kontrolle über die Mittel gehabt hätten. Der stellvertretende Ministerpräsident Pablo Iglesias wäre nicht dabei gewesen. Lediglich Yolanda Díaz, Ministerin für Arbeit und Soziales, wurde in dem Plan berücksichtigt, da sie bei den Sozialisten das angesehenste Podemos-Mitglied ist.
Nachdem Pablo Iglesias intensiv Druck ausgeübt hatte, fand der Premierminister eine salomonische Lösung. Alle Minister werden Teil des Teams sein. Mit anderen Worten: Er verhandelte, änderte aber nicht die Grundlagen. Sánchez und sein Team an Vertrauten stehen an der Spitze und werden den Prozess anführen. Niemand aus den führenden Ländern Europas hat so viel Macht in diesem Prozess. Die Führungsposition des Premierministers ist unverändert geblieben, seit er im Juli den Regionalvorsitzenden den ersten Entwurf vorgelegt hatte. Damals war sein Stabschef, Iván Redondo, Leiter der Überwachung des Wiederaufbaufonds. Und im November, als das Projekt skizziert wurde, war Sánchez selbst Leiter der Koordination der betreffenden Kommission. Elf Ministerien sollten an der Kommission beteiligt werden, Pablo Iglesias jedoch nicht. Diese Lösung, einfach alle zu Gewinnern zu machen, ändert jedoch nichts an der Position des Premierministers: Er blieb der große König Midas von Europa.
Alles wird über sein Team laufen – um die Prozesse zu beschleunigen, wie er sich rechtfertigte. Es wird keine unabhängige oder halböffentliche Instanz geben, die zumindest beratend tätig werden könnte. Ein solches Szenario hat unter den großen globalen Volkswirtschaften oder in den Ländern Südeuropas keine Entsprechung. In diesen Ländern gibt es bereits unabhängige Beratungsfirmen, die schon länger bestehen oder die gerade gegründet werden. Es gibt mehrere Ebenen der Finanzprüfung, eine wirksame Beteiligung sozialer Akteure und ein parlamentarisches Kontrollsystem, das dem in Spanien überlegen ist.
<h2>Frankreich</h2>
Emmanuel Macron hat eine Expertenkommission für Wirtschaftsfragen unter der Leitung von Jean Tirole, Nobelpreisträger für Wirtschaft im Jahr 2014, und Oliver Blanchard, ehemaliger Chefökonom des IWF, einberufen. Den altgedienten Zentristen und Verbündeten, François Bayrou, ernannte er zum Hochkommissar des Wiederaufbauplans, um "über die langfristige Zukunft nachzudenken". Wenn es um die Verteilung der Gelder geht, gibt es nur ein einziges Gremium, das darüber entscheidet und es verwaltet; die Regierung von Premierminister Jean Castex. Er hat den Plan zur Wiederankurbelung der Wirtschaft vorgestellt, der darauf abzielt, in zwei Jahren 160.000 Arbeitsplätze zu schaffen und 100 Milliarden Euro in diesen Prozess zu investieren. Er umfasst 900 Seiten und ist in drei Kapitel mit den Schwerpunkten "wirtschaftliche Wettbewerbsfähigkeit", "ökologischer Übergang" und "sozialer und territorialer Zusammenhalt" aufgeteilt. Im ersten Schritt sind 34 Milliarden Euro für Steuersenkungen vorgesehen; im zweiten 30 Milliarden Euro Hilfen für die energetische Renovierung von Wohnungen und umfangreiche Mittel für die Eisenbahn, und im dritten 36 Milliarden Euro für einen Jugendbeschäftigungsplan und Investitionen in die Gesundheit. Alles ist zentralisiert, wie in der französischen Tradition, aber mit externen Beratern.
<h2>Italien</h2>
Italien ist bei der Zusammenstellung seines Teams für die Koordinierung und Verwaltung der Mittel mit einigen Spannungen konfrontiert. Vor allem aus zwei Gründen: Es ist das Land, das mit 290 Milliarden Euro meisten Hilfen erhalten wird. Außerdem ist, wie die Regierung zugegeben hat, der diese Woche vorgelegte Wiederaufbauplan etwas verspätet gekommen. Die italienische Regierung hat sich dafür entschieden, die Entscheidungen über die Verteilung der Mittel beim Palazzo Chigi, dem Sitz des Ministerrats und des Präsidenten, anzusiedeln. Obwohl Premierminister Giuseppe Conte zusammen mit den Wirtschaftsministern Roberto Gualtieri und Stefano Patuanelli die Überwachung leiten wird, wird die Verwaltung in sechs große Untergruppen aufgeteilt. Auf diese Weise werden die für die Ausarbeitung des Wiederaufbauplans erforderlichen Fäden in den Händen von Dutzenden von Spezialisten liegen, die von technischen Managern koordiniert werden. Der Aufbau dieser Teams war eine der großen Herausforderungen der letzten Zeit für Conte. Der Plan folgt dem Entwurf, den der Minister für europäische Angelegenheiten, Enzo Amendola, vor Wochen vorgelegt hat. Diese doppelte Ebene – technisch und politisch – ist ein weiterer Unterschied zum spanischen Modell. Außerdem wurde die Wiederaufbaustrategie nach der ersten Welle der Pandemie von einem unabhängigen Team unter der Leitung des ehemaligen Vodafone-CEO Vittorio Colao entworfen.
Trotz der angekündigten zeitlichen Verzögerung bei der Erstellung des Plans wird Italien weiterhin die von Europa gesetzten Fristen einhalten, was die Lieferung der Pläne bis zum 30. April 2021 erlaubt. "Italien ist auf dem richtigen Weg", versicherte kürzlich die Präsidentin der Europäischen Kommission, Ursula von der Leyen.
<h3>Griechenland</h3>
Die sogenannte Pissarides-Kommission hat den Plan für die wirtschaftliche Erholung Griechenlands und die Verteilung der 72 Milliarden Euro, die das Land aus europäischen Fonds erhalten wird, entworfen. Zu ihren Mitgliedern gehören der Nobelpreisträger Christoforos Pissarides und die Universitätsprofessoren Dimitris Vagianos, Nikos Vetta und Costas Megir. Sie beraten die Verwaltung unabhängig, und nach Angaben der griechischen Medien sind ihre Vorschläge keine direkte Regierungsentscheidung. Das von diesem Ausschuss vorbereitete 244-seitige Dokument mit dem Titel "Entwicklungsplan für die griechische Wirtschaft" wurde Ende November veröffentlicht. Der griechische Premierminister Kyriakos Mitsotakis sah darin den "Fahrplan", der befolgt werden sollte, um die Reihe von Krisen zu beenden, unter denen Griechenland seit einem Jahrzehnt leidet.
Das Engagement der griechischen Regierung besteht im Gegensatz zu dem der spanischen darin, die Steuern zu senken. Darüber hinaus gibt es Pläne, die Hilfen für Familien zu erhöhen, die Transparenz und Unabhängigkeit der öffentlichen Verwaltung zu verbessern und die technologische Infrastruktur großer Unternehmen auszubauen. Die ehrgeizige Strategie wurde mit dem Ziel entworfen, bis 2030 eine Wachstumsrate von 3,5 Prozent zu erreichen. Die Opposition, angeführt von Alexis Tsipras, einem Anhänger von Pablo Iglesias, sagte eine Verschlechterung der wirtschaftlichen Lage voraus und kündigte eine Alternative an, einen "Anti-Pissarides"-Plan, mit der Stärkung des griechischen Gesundheitssystems als erstem Ziel.
<h3>Portugal</h3>
Die portugiesische Umstrukturierung wurde von António Costa Silva, dem CEO der Ölgesellschaft Partex, entworfen. Er leitete die Ausarbeitung des "Recovery and Resilience Plan". Darin führt er, als unabhängiger Berater, 66 Aktionspunkte für die Regierung auf. Die 15,3 Milliarden Euro, die Portugal aus europäischen Fonds erhalten wird, werden nach einem vierstufigen Modell verwaltet, in dem die höchsten politischen Amtsträger, ein technischer Ausschuss, ein weiterer unabhängiger Sozialpartner und schließlich ein Prüfungs- und Überwachungsausschuss vertreten sind. Auf politischer Ebene hat der Premierminister, wie in Spanien, erhebliches Gewicht. António Costa ist zusammen mit den höchsten Vertretern der Ministerien für Wirtschaft, für Planung, der Präsidentschaft und für Umwelt und Klima das führende Mitglied des Lenkungsausschusses. Aber neben ihnen, im Gegensatz zu Spanien, koordiniert und bewertet ein unabhängiger Kontrollausschuss die Kriterien für die Verteilung. Der Ausschuss setzt sich aus zehn nicht-staatlichen Akteuren zusammen, die gesellschaftliche und wirtschaftliche Interessengruppen vertreten. Darüber hinaus überwachen andere Instanzen, sowohl europäische als auch nationale, die Kontrolle der Hilfen. Der Ideologe, der hinter dem Plan steht, räumte vor einigen Wochen in O Jornal Económico ein, dass das Modell eventuell "vereinfacht" werden müsste und somit die Entscheidungsfindung auf ein "einziges Fenster" zu konzentrieren, um die Verfahren zu "beschleunigen" und zu "vereinfachen" und die Gespräche mit den Unternehmen zu standardisieren.
<h3>Deutschland</h3>
Deutschland erhält europäische Mittel in Höhe von 28,8 Milliarden Euro für die Bewältigung der durch die Coronavirus-Pandemie verursachten Krise. Deutschland ist das fünftgrößte Empfängerland in der Europäischen Union, und eines der Länder, die diese Mittel am wenigsten benötigen. Ein Beleg dafür ist, dass sich die Entscheidung über die Verwendung dieser Hilfe in einem frühen Stadium befindet und es kein Datum für den Abschluss dieses Prozesses gibt. Deutschland hat den Bau des Hauses vom Fundament aus begonnen, aber die Bauherrin ist nicht Angela Merkel, sondern das Finanzministerium. Denn das Geld wird für Projekte ausgegeben, die von der Bundesregierung im Rahmen des bereits bestehenden Antikrisenpakets finanziert werden.
Nach Angaben aus Finanzquellen wird bereits an dem nationalen Plan gearbeitet, den Deutschland der Europäischen Kommission vorlegen soll. An den Überlegungen beteiligen sich alle Ministerien im Kabinett von Angela Merkel sowie die Fraktionen der Regierungskoalition, also die CDU, ihr bayerischer Flügel, die CSU und die SPD. Sobald der Plan erstellt ist, wird er dem Ministerrat und dem Bundestag zur Abstimmung vorgelegt. Er wird das Ende eines Fahrplans darstellen, auf den sich die Regierungskoalition im vergangenen Oktober geeinigt hat und der nicht vorsieht, den Teil der EU-Hilfe an Darlehen zu verwenden. Deutschland braucht ihn nicht.
<h3>Belgien</h3>
Die Planung für die europäischen Gelder hat auch in Belgien Debatten ausgelöst, wobei es in diesen weniger um die genaue Verwaltung ging. Das liegt daran, dass der Verantwortliche, der neue Staatssekretär für Wissenschaftspolitik, Wiederaufbau und strategische Investitionen, Thomas Dermine, jahrelang die rechte Hand von Paul Magnette, dem Chef der französischsprachigen Sozialisten war – und bis zur letzten Minute – Kandidat für den Posten des Premierministers. Die Tatsache, dass die Regierung, die am 1. Oktober antrat, ihr Organigramm im Hinblick auf die Absorption von Gemeinschaftsgeldern erstellt hat, trägt wahrscheinlich zur Entspannung bei. Und deshalb verfügt Dermine, der 34 Jahre alt ist, über ein auf die Bedürfnisse zugeschnittenes Portfolio für strategischen Wiederaufbau und Investitionen.
Belgien hat die Zügel in den Händen eines vertrauenswürdigen Regierungsberaters, eines ausgebildeten Wirtschaftsingenieurs und eines ehemaligen Beraters gelassen. Eigentlich ist diese Macht aber relativ, denn der Schlüssel liegt in der Verteilung zwischen den betreffenden Gebieten, für die ein "Beratungsausschuss" geschaffen wurde – Positionen, die in Spanien trotz der Dezentralisierung nicht berechnet wurden. Flandern, der Wirtschaftsmotor Belgiens, verlangt mehr als die Hälfte vom Kuchen. Und bis Ende des Jahres wird die Auszahlung nach "gerechten" Kriterien genehmigt. Es gibt keinen definitiven Plan, aber es ist die Rede von fünf Schlüsselbereichen, in denen Belgien, dank mehr als fünf Milliarden an direkten Transfers, &nbsp;eine Wiederbelebung anstrebt: Klima, Mobilität, Produktivität, Digitalisierung und das, was "Solidarität" genannt wird. Die Regierung wird die Kontrolle haben, es gibt keine unabhängige Person und keine öffentlich-private Koordinierung. Aber es gibt einen anderen Bezug zum Premierminister und zu territorialen Koordinierungsstellen, die es in Spanien nicht gibt.

Pedro Sánchez, Europas König Midas  

Keine anderer Politiker hat so viel Macht über den Wiederaufbaufonds wie der spanische Premierminister. Wie wird er sie nutzen?

219891678.jpg

Sus embajadores han votado en contra del acuerdo sobre los recursos propios de la UE como protesta por el mecanismo sobre el Estado de Derecho, que permitiría bloquear sus fondos si no respetan los Tratados

Hungría y Polonia vetan el Presupuesto Europeo para el periodo 2021-2027 y por extensión el fondo de recuperación de la UE aprobado el pasado mes de julio. Viktor Orban lleva cuatro meses amagando, acariciando la idea y amenazando con ello, y en la 'primera' oportunidad que se le ha presentado ha cumplido. El portavoz de su Gobierno, Zoltan Kovacs ya avanzó que su embajador iba a votar que no cuando la presidencia temporal de la UE, en manos de Alemania, sometiese a votación el paquete completo esta tarde. Polonia se ha sumado también para lanzar un mensaje más contundente.
Los jefes de Estado y de Gobierno llegaron a un acuerdo antes de la pausa de verano tras cinco días eternos de Cumbre para un Marco Financiero Plurianual de 1,1 billones de euros y un plan de recuperación con 750.000 millones de euros, de los que 390.000 millones serían en transferencias, no préstamos. Una ayuda vital para países como España, que han diseñado sus primeros borradores presupuestarios sumando esas futuras aportaciones. Será un fondo a financiar con deuda europea, con emisiones sin precedentes por parte de la Comisión Europea. Pero aquel pacto, sin embargo, fue solo un primer paso, no el último. Y el Fondo no está listo todavía.
Ya entonces se incluyó, muy a pesar de Hungría y Polonia, un mecanismo que en última instancia permitiría congelar los fondos de los países que no cumplan con el Estado de Derecho. Y ambos Ejecutivos llevan años con choques abiertos con Bruselas por esa cuestión, con un expediente abierto bajo el marco del Artículo 7, la herramienta más contundente en los Tratados para hacer frentes a capitales rebeldes, que pongan en peligro la separación de poderes o no garanticen los derechos y libertades de sus ciudadanos. Una herramienta que en última instancia podría dejar a un Estado Miembro sin derecho a voto en las decisiones comunitarias, pero que requiere unanimidad para ser aplicado.
La esperanza de todas las partes estaba en los detalles, en el desarrollo de los reglamentos, en las negociaciones técnicas. Unos querían endurecerlo y otros relajarlo. Durante estos meses los estados por un lado, y luego el Consejo de la UE con el Parlamento Europeo (que tiene que ratificar las decisiones finales), han estado debatiendo, peleando y puliendo los aspectos principales. Así, por ejemplo, la Eurocámara ha logrado arañar 16.000 millones de euros más para el Presupuesto 2021-2027 y promesas de una hoja de ruta vinculante para la aprobación de 'tasas europeas' que contribuyan a lo largo del próximo lustro a nutrir las arcas de los recursos propios de la UE.
En el tema del Estado de Derecho lo principal no estaba zanjado, aunque la Cumbre de julio fijara que no era necesaria unanimidad para activar un proceso de congelación de fondos. El mecanismo inquieta en Budapest y Varsovia, porque podría bloquear su financiación sin que pudieran hacer nada para impedirlo. Nada directamente al menos. Ambos esperaban rebajar la condicionalidad, que se aprobara un paraguas, pero con poco contenido. Pero por un lado los eurodiputados y por otro los gobiernos de los países escandinavos y el holandés se han negado a transigir en todo. El mecanismo sigue ahí, algo aguado, pero sigue ahí. Y por eso el veto. "Esto puede ser una gran crisis", han reconocido hoy fuentes europeas, admitiendo que si se encalla puede retrasar aún más el desembolso de los fondos para hacer frente a los estragos del Covid a nivel continental.
Está por ver cómo se articula el veto húngaro y potencialmente polaco. Si se trata de hacer algo de ruido pero luego ceden, o va para largo. De momento no han saltado todas las alarmas en Bruselas. No es lo mismo que un embajador vote que no dentro del Coreper (las reuniones regulares de los representantes permanentes ante la UE) que si lo hace un jefe de Estado o de Gobierno ante sus pares. Y este jueves hay un Consejo Europeo informal en el que se abordará la cuestión. Así que todos los ojos están puestos ahí.
La solución, apuntan fuentes diplomáticas, estará en el lenguaje. Una cosa es que exista un mecanismo a disposición y otro cómo se activa. Si para poder congelar los fondos se requería una situación como la que ya se vive en Budapest o Varsovia, con injerencias, violación de la separación de poderes, leyes que van contra las normas comunitarias y no acatamiento de sentencias del TJUE. O si para dar al botón rojo se especifica, de una forma más encubierta, que lo que tiene que estar en peligro es la estabilidad de toda la Unión. Una forma de prácticamente garantizar que no se usará salvo que haya guerra abierta y sin cuartel entre Bruselas y los gobiernos más hostiles. Y que podría cobrar forma en una conclusiones del Consejo Europeo o una promesa de la Comisión Europea, que es como Guardiana de los Tratados la que activar las alarmas y arranca los procesos de sanción en la UE.
"Habría una vía muy simple para resolver esto: el Parlamento Europeo y el Consejo suspenden la negociación sobre la condicionalidad del estado de Derecho y luego, cuando todo el paquete de Marco Financiero se haya adoptado, las reanudan o le piden a la Comisión que haga una nueva propuesta y se adopta como estaba planeado", apunta Eulalia Rubio, investigadora del Delors Institute.
La cuestión del Estado de derecho se podía aprobar por mayoría cualificada en el seno del Coreper, entre los embajadores, y así ha sucedido porque había votos más que suficientes. Pero la cuestión de los recursos propios de la UE no, eso exige unanimidad. Y sin más recursos se paraliza todo el Presupuesto y su tramitación, que debe cerrarse lo antes posible para que el 1 de enero hay aún Marco Financiero en vigor. Y con ello, y por extensión, el Fondo de Recuperación, pues para poder emitir deuda en los mercados la Comisión necesita la resolución sobre recursos propios y poder elevar el techo de gasto.
"Los embajadores no han podido lograr la unanimidad necesaria para poder iniciar el procedimiento escrito por las reservas mostradas por dos Estados miembro", ha explicado el portavoz alemán, Sebastian Fischer. El mecanismo de condicionalidad "fue confirmado por mayoría cualificada", pese a la negativa de los mismos. Que también mostraron sus reservas y oposición al elemento clave del paquete, pero "no a la sustancia del Marco Financiero", ha insistido el portavoz germano.
Orban y el polaco Mateusz Morawiecki enviaron una carta la semana pasada a las instituciones avisando de sus intenciones para frenar lo que consideran un "ataque a la soberanía nacional". Algunos gobiernos, como el alemán o el francés, estaban dispuestos a aflojar algo la presión, porque consideran que la prioridad es poner en marcha el Fondo de Recuperación y evitar una crisis monumental los próximos años. España o Italia están completamente en esa línea también. Todos recalcan que lo que pasa en esos países es muy grave y preocupante, pero no quiere arriesgarse a un retraso aún mayor de los fondos de ayuda, que en el mejor de los casos estarían sólo a disposición a partir del tercer trimestre de 2021, por todos los trámites que requieren.
En todo caso, apuntan fuentes comunitarias, la decisión sobre Estado de Derecho ha sido aprobada ya independientemente de lo que ocurra con el resto de elementos. Y su alcance va más allá del próximo Presupuesto, así que Polonia y Hungría han perdido esa batalla. Ahora se trata de ver cuál es el precio para que lo lleven de la mejor forma posible y para que puedan presentarlo ante su electorado de la forma menos lesiva posible.

Hungría y Polonia tensan el pulso y vetan el fondo de recuperación y el próximo Presupuesto de la UE

Sus embajadores han votado en contra del acuerdo sobre los recursos propios de la UE como protesta por el mecanismo sobre el Estado de derecho

Its ambassadors have voted against the agreement on the EU's own resources as a protest against the rule of law mechanism, which would allow its funds to be blocked if they do not respect the Treaties

Hungary and Poland veto the European Budget for the period 2021-2027 and by extension, the EU recovery fund approved last July. For four months, Viktor Orbán has been cherishing the idea and threatening to make it happen, and at the 'first' opportunity, he has delivered. His government spokesman Zoltan Kovacs has already said that his ambassador will vote no when the temporary EU presidency held by Germany votes on the entire package this afternoon [16 November]. Poland has also joined in to send out a stronger message.
The Heads of State and Government reached an agreement before the summer break after a five-day summit for a €1.1 trillion Multiannual Financial Framework and a €750 billion recovery plan, of which €390 billion would be in transfers, not loans. This is a vital aid for countries like Spain, which have designed their first budgetary drafts by adding up these future contributions. It will be a fund to be financed with European debt, with unprecedented emissions by the European Commission. That pact, however, was only a first step, not the last. And the fund is not ready yet.
At that time and despite Hungary and Poland expressing their regrets, there was a mechanism that would eventually allow the freezing of funds from countries that failed to comply with the rule of law. And both governments have been clashing for years with Brussels over this issue, with a file opened under Article 7, the most forceful tool in the Treaties to deal with rebel countries who endanger the separation of powers or do not guarantee the rights and freedoms of its citizens. A tool that could ultimately leave a Member State without the right to vote on Community decisions, but which requires unanimity to be applied.
Everyone's hope was in the details, in the development of the regulations, in the technical negotiations. Some wanted to tighten it up and others to relax it. During these months the states on the one hand, and then the EU Council with the European Parliament (which has to ratify the final decisions), have been debating, fighting and polishing the main aspects. For example, the Parliament has managed to scrape together €16 billion more for the 2021-2027 budget and promises a binding roadmap for the approval of 'European taxes', which will contribute over the next five years to replenishing the EU's own resources.
The rule of law was not the main issue, although the July summit established that unanimity was not required to activate a process of freezing funds. The mechanism is causing concern in Budapest and Warsaw, because it could block their funding without them being able to do anything to prevent it. At least nothing directly. Both hoped to lower conditionality, to have a safety net approved, but with little input. But on the one hand the MEPs, and on the other, the governments of the Scandinavian countries and the Dutch, have refused to compromise on everything. The mechanism is still there, somewhat watered down, but it is still there. And that is the reason for the veto. "This could be a big crisis", European sources have acknowledged today, admitting that if it gets worsened it could further delay the disbursement of funds to address the impact of Covid-19 at the continental level.
It remains to be seen how the Hungarian and potentially Polish vetoes will be articulated. If they try to make some noise but then give way, or continue for a long time. So far not all the alarms have been raised in Brussels. It is not the same for an ambassador to vote no within Coreper (the regular meetings of the permanent representatives to the EU) as it is for a head of state or government to vote for his or her peers. And this Thursday there is an informal European Council where the issue will be addressed. So all eyes are on it.
The solution, say diplomatic sources, will be in language. It is one thing if there is a mechanism available and another how it is activated. If a situation like the one we already have with Budapest or Warsaw, with interference, violation of the separation of powers, laws that go against EU rules and failure to comply with rulings of the European Court of Justice, was required in order to freeze the funds, then that would be the solution. Or if, in order to hit the red button, it is specified, in a more disguised way, that what has to be in danger is the stability of the whole Union. A way of virtually assuring that it will not be used unless there is open and unquestioned warfare between Brussels and the most hostile governments. And that it could take shape in a European Council conclusion or a promise from the European Commission, which acts as guardian of the Treaties by setting off the alarms and starting the sanctioning processes in the EU.
"There would be a very simple way to solve this: the European Parliament and the Council suspend the negotiation on rule of law conditionality and then, when the whole Financial Framework package has been adopted, they either resume it or ask the Commission to make a new proposal and it is adopted as planned," says Eulalia Rubio, a researcher at the Delors Institute.
The rule of law issue could be approved by a qualified majority within Coreper, among the ambassadors, and this has happened because there were more than enough votes. But the question of the EU's own resources was not, as it requires unanimity. And without more resources, the whole Budget and its processing will come to a standstill, and it must be closed as soon as possible so that on 1 January there is still a financial framework in force. And with that, and by extension, the Recovery Fund. If the Commission wants to issue debt on the markets, it needs the resolution on its own resources and to be able to raise the expenditure ceiling.
"The ambassadors were unable to achieve the necessary unanimity to launch the written procedure because of reservations expressed by two Member States," explained German spokesman Sebastian Fischer. The conditionality mechanism "was confirmed by a qualified majority", despite their refusal. They also showed their reservations and opposition to the key elements of the package, but "not to the substance of the financial framework", insisted the German spokesman.
Orbán and Mateusz Morawiecki sent a letter last week to the institutions warning of their intentions to stop what they consider an "attack on national sovereignty". Some governments, such as the German and French, were prepared to ease the pressure somewhat because they consider that the priority is to launch the Recovery Fund and avoid a monumental crisis in the coming years. Spain or Italy are completely in line with that too. They all stress that what is happening in those countries is very serious and worrying, but they do not want to risk further delaying the aid funds, which would at best only be available from the third quarter of 2021, because of all the formalities they require.
In any case, Community sources point out, the decision on the rule of law has already been approved regardless of what happens with the other elements. And its scope goes beyond the next Budget, so Poland and Hungary have lost that battle. The question now is to see the cost so that they can carry it out in the best possible way and present it to their voters in the least harmful manner.
 
&nbsp;
 
&nbsp;

Hungary and Poland Tighten the Grip and Veto the Recovery Fund and the Next EU Budget

Its ambassadors have voted against the EU's own resources agreement in protest against the rule of law mechanism

Οι πρεσβευτές της καταψήφισαν τη συμφωνία για τους ίδιους πόρους της ΕΕ ως διαμαρτυρία κατά του μηχανισμού του κράτους δικαίου, ο οποίος θα επέτρεπε τον αποκλεισμό των κονδυλίων της εάν δεν τηρούν τις Συνθήκες

Η Ουγγαρία και η Πολωνία άσκησαν βέτο στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό για την περίοδο 2021-2027 και κατ 'επέκταση, το ταμείο ανάκαμψης της ΕΕ που είχε εγκριθεί τον περασμένο Ιούλιο. Εδώ και τέσσερις μήνες, ο Βίκτορ Όρμπαν έπαιζε με την ιδέα και απειλούσε να το κάνει πράξη, και στην «πρώτη» ευκαιρία το έκανε. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπός του Ζολτάν Κοβάτς έχει ήδη πει ότι ο πρεσβευτής του θα ψήφιζε «όχι», όταν η προσωρινή προεδρία της ΕΕ που κατέχει η Γερμανία, θα έκανε την ψηφοφορία για ολόκληρο το πακέτο σήμερα το απόγευμα [16 Νοεμβρίου]. Η Πολωνία το στήριξε επίσης για να στείλει ένα ισχυρότερο μήνυμα.
Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων είχαν καταλήξει σε συμφωνία πριν από το θερινό διάλειμμα μετά από μια πενταήμερη σύνοδο κορυφής για ένα πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 1,1 τρισεκατομμυρίων ευρώ και ένα σχέδιο ανάκαμψης 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, εκ των οποίων 390 δισεκατομμύρια ευρώ θα ήταν σε μεταφορές, όχι σε δάνεια. Πρόκειται για ζωτική βοήθεια για χώρες όπως η Ισπανία, οι οποίες έχουν καταρτίσει τα πρώτα σχέδια προϋπολογισμού τους προσθέτοντας αυτές τις μελλοντικές συνεισφορές. Θα είναι ένα ταμείο που θα χρηματοδοτείται με ευρωπαϊκό χρέος, με πρωτοφανείς παροχές από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυτό το σύμφωνο, ωστόσο, ήταν μόνο ένα πρώτο βήμα, όχι το τελευταίο. Και το ταμείο δεν είναι ακόμα έτοιμο.
Τότε παρόλο που η Ουγγαρία και η Πολωνία εξέφρασαν τη λύπη τους, συμπεριελήφθη ένας μηχανισμός που θα επέτρεπε τελικά τη δέσμευση κεφαλαίων από χώρες που δε συμμορφώνονται με το κράτος δικαίου. Αμφότερες οι κυβερνήσεις των δύο χωρών συγκρούονται εδώ και χρόνια με τις Βρυξέλλες για αυτό το ζήτημα. Το ζήτημα έχει ανοίξει βάσει του άρθρου 7, το πιο ισχυρό εργαλείο στις Συνθήκες για την αντιμετώπιση χωρών που θέτουν σε κίνδυνο τον διαχωρισμό των εξουσιών ή δεν εγγυώνται τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των πολιτών. Ένα εργαλείο που θα μπορούσε τελικά να αφήσει ένα κράτος μέλος χωρίς δικαίωμα ψήφου για τις κοινοτικές αποφάσεις, αλλά που απαιτεί ομοφωνία για την επιβολή της ποινής.
Η ελπίδα όλων ήταν στις λεπτομέρειες, στην ανάπτυξη των κανονισμών, στις τεχνικές διαπραγματεύσεις. Κάποιοι ήθελαν να είναι πιο σφιχτά τα πράματα και άλλοι να χαλαρώσουν. Κατά τη διάρκεια αυτών των μηνών, τα κράτη από τη μια, και από την άλλη το Συμβούλιο της ΕΕ με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (το οποίο πρέπει να επικυρώσει τις τελικές αποφάσεις), συζητούσαν, αγωνίζονταν και επεξεργάζονταν όλες τις κύριες πτυχές. Για παράδειγμα, το Κοινοβούλιο κατάφερε να συγκεντρώσει περισσότερα 16 δισεκατομμύρια ευρώ για τον προϋπολογισμό 2021-2027 και υπόσχεται έναν δεσμευτικό χάρτη πορείας για έγκριση «ευρωπαϊκών φόρων», ο οποίος θα συμβάλει τα επόμενα πέντε χρόνια στην αναπλήρωση των ιδίων πόρων της ΕΕ.
Το κράτος δικαίου δεν ήταν το κύριο ζήτημα, αν και η σύνοδος κορυφής του Ιουλίου ξεκαθάρισε ότι δεν απαιτείται ομοφωνία για την ενεργοποίηση μιας διαδικασίας δέσμευσης κεφαλαίων. Ο μηχανισμός προκαλεί ανησυχία στη Βουδαπέστη και τη Βαρσοβία, διότι θα μπορούσε να εμποδίσει τη χρηματοδότησή τους χωρίς να μπορούν να κάνουν τίποτα για να το αποτρέψουν. Τουλάχιστον τίποτα άμεσα. Και οι δύο ήλπιζαν να μειώσουν τις προϋποθέσεις, να είχε εγκριθεί δίχτυ ασφαλείας, αλλά χωρίς σημαντική συμβολή. Όμως, από τη μία πλευρά, οι ευρωβουλευτές, και από την άλλη, οι κυβερνήσεις των σκανδιναβικών χωρών και της Ολλανδίας, αρνήθηκαν να συμβιβαστούν σε όλα. Ο μηχανισμός είναι ακόμα εκεί, κάπως αποδυναμωμένος, αλλά είναι ακόμα εκεί. Και αυτός είναι ο λόγος για το βέτο. «Αυτό θα μπορούσε να είναι μια μεγάλη κρίση», έχουν αναγνωρίσει σήμερα οι ευρωπαϊκές πηγές, οι οποίες παραδέχονται ότι εάν αυτή επιδεινωθεί, θα μπορούσε να καθυστερήσει περαιτέρω την εκταμίευση κεφαλαίων για την αντιμετώπιση του αντίκτυπου του Covid-19 σε ηπειρωτικό επίπεδο.
Απομένει να δούμε πώς θα εξελιχθούν το ουγγρικό και δυνητικά το πολωνικό βέτο. Εάν θα προσπαθήσουν να κάνουν φασαρία και μετά θα υποχωρήσουν ή θα συνεχίσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα Μέχρι στιγμής δεν έχουν χτυπήσει όλα τα καμπανάκια στις Βρυξέλλες. Δεν είναι το ίδιο για έναν πρέσβη να ψηφίζει όχι στο Coreper (οι τακτικές συνεδριάσεις των μόνιμων αντιπροσώπων στην ΕΕ) με το να ψηφίζει ένας αρχηγός κράτους ή κυβέρνησης να ψηφίζει για τους ομολόγους του. Και αυτήν την Πέμπτη υπάρχει ένα άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο όπου θα ασχοληθεί με το ζήτημα. Έτσι όλα τα μάτια είναι στραμμένα σε αυτό.
Η λύση, λένε διπλωματικές πηγές, θα είναι στη διατύπωση. Είναι ένα πράγμα να υπάρχει ένας μηχανισμός και ένα άλλο το πώς ενεργοποιείται. Εάν προκειμένου να παγώσουν τα κεφάλαια απαιτείται μια κατάσταση όπως αυτή που έχουμε ήδη με τη Βουδαπέστη ή τη Βαρσοβία, που παρεμβαίνουν έντονα, παραβιάζουν των διαχωρισμό των εξουσιών, ψηφίζουν νόμους που αντιβαίνουν στους κανόνες της ΕΕ και δε συμμορφώνονται με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, τότε αυτή θα ήταν η λύση. Αλλιώς, θα μπορούσε προκειμένου να πατηθεί το κόκκινο κουμπί, να προσδιορίζεται, με πιο συγκαλυμμένο τρόπο, ότι αυτό που πρέπει να κινδυνεύει είναι η σταθερότητα ολόκληρης της Ένωσης. Αυτός θα ήταν ένας τρόπος ουσιαστικής διασφάλισης ότι ο μηχανισμός δε θα χρησιμοποιηθεί παρά μόνο εκτός εάν υπάρχει ανοιχτός και αναμφισβήτητος πόλεμος μεταξύ των Βρυξελλών και των πιο εχθρικών κυβερνήσεων. Αλλά και ότι αυτός θα μπορούσε να πάρει σχήμα και μορφή με ένα συμπέρασμα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ή με μια υπόσχεση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία ενεργεί ως θεματοφύλακας των Συνθηκών σημαίνοντας το συναγερμό και ξεκινώντας τις διαδικασίες κυρώσεων εντός της ΕΕ.
«Θα υπήρχε ένας πολύ απλός τρόπος για να επιλυθεί αυτό: το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο αναστέλλουν τις διαπραγματεύσεις σχετικά με τις προϋποθέσεις για το κράτος δικαίου και, στη συνέχεια, όταν έχει εγκριθεί ολόκληρο το πακέτο δημοσιονομικού πλαισίου, είτε το επαναφέρουν είτε ζητούν από την Επιτροπή να κάνει μια νέα πρόταση και εγκρίνεται όπως είχε προγραμματιστεί», λέει η Γιουλάλια Ρούμπιο, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Delors.
Το ζήτημα του κράτους δικαίου θα μπορούσε να εγκριθεί με ειδική πλειοψηφία στο Coreper, μεταξύ των πρεσβευτών, και αυτό ακριβώς συνέβη επειδή υπήρχαν περισσότερες από αρκετές ψήφοι. Όμως, δε συνέβη το ίδιο με το ζήτημα των ιδίων πόρων της ΕΕ, καθώς για αυτό απαιτείται ομοφωνία. Και χωρίς περισσότερους πόρους, ολόκληρος ο προϋπολογισμός και η επεξεργασία του θα φτάσουν σε αδιέξοδο, παρότι πρέπει να κλείσουν το συντομότερο δυνατόν, έτσι ώστε τη 1η Ιανουαρίου να εξακολουθεί να ισχύει ένα δημοσιονομικό πλαίσιο. Και με αυτό κατ 'επέκταση και το Ταμείο Ανάκαμψης. Εάν η Επιτροπή θέλει να εκδώσει χρέος στις αγορές, χρειάζεται το ψήφισμα για τους ίδιους πόρους της και να μπορεί να αυξήσει το ανώτατο όριο δαπανών.
«Οι πρεσβευτές δεν μπόρεσαν να επιτύχουν την απαραίτητη ομοφωνία για την έναρξη της γραπτής διατύπωσης λόγω επιφυλάξεων που εξέφρασαν δύο κράτη μέλη», εξήγησε ο Γερμανός εκπρόσωπος Σεμπάστιαν Φίσερ. Ο μηχανισμός υπό όρους «επιβεβαιώθηκε με ειδική πλειοψηφία», παρά την άρνησή τους. Έδειξαν επίσης τις επιφυλάξεις τους και την αντίθεσή τους στα βασικά στοιχεία του πακέτου, αλλά «όχι στην ουσία του δημοσιονομικού πλαισίου», επέμεινε ο Γερμανός εκπρόσωπος.
&nbsp;Ο Όρμπαν και ο Ματέους Μοραβιέτσκι έστειλαν επιστολή την περασμένη εβδομάδα στα θεσμικά όργανα προειδοποιώντας για την πρόθεσή τους να σταματήσουν αυτό που θεωρούν «επίθεση κατά της εθνικής κυριαρχίας». Ορισμένες κυβερνήσεις, όπως η γερμανική και η γαλλική, ήταν διατεθειμένες να μειώσουν κάπως την πίεση, επειδή θεωρούν ότι προτεραιότητα είναι να ανοίξει το Ταμείο Ανάκαμψης και να αποφευχθεί μια μνημειώδης κρίση τα επόμενα χρόνια. Η Ισπανία ή η Ιταλία συμφωνούν απολύτως με αυτό. Όλοι τονίζουν ότι αυτό που συμβαίνει σε αυτές τις χώρες είναι πολύ σοβαρό και ανησυχητικό, αλλά δε θέλουν να διακινδυνεύσουν να καθυστερήσουν περαιτέρω τα ταμεία βοήθειας, τα οποία στην καλύτερη περίπτωση θα είναι διαθέσιμα μόνο από το τρίτο τρίμηνο του 2021, λόγω όλων των διατυπώσεων που απαιτούνται.
Σε κάθε περίπτωση, επισημαίνουν οι κοινοτικές πηγές, η απόφαση για το κράτος δικαίου έχει ήδη εγκριθεί ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει με τα άλλα στοιχεία. Και το πεδίο εφαρμογής της υπερβαίνει τον επόμενο προϋπολογισμό, έτσι η Πολωνία και η Ουγγαρία έχουν χάσει αυτήν τη μάχη. Το ερώτημα τώρα είναι να δούμε το κόστος, ώστε να μπορούν να την αποδεχθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και να την παρουσιάσουν στους ψηφοφόρους τους με τον λιγότερο επιβλαβή τρόπο.
 
&nbsp;

Ουγγαρία και Πολωνία σκληραίνουν την στάση τους και ασκούν βέτο στο Ταμείο Ανάκαμψης και τον επόμενο προϋπολογισμό της ΕΕ

Οι πρεσβευτές της καταψήφισαν τη συμφωνία για τους ίδιους πόρους της ΕΕ σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον μηχανισμό του κράτους δικαίου

Les veto hongrois et polonais au fonds de relance européen n'annulent pas les négociations réalisées jusque-là par les États membres et le Parlement. Reste à savoir la marge de manœuvre disponible pour passer outre l'opposition des deux pays.

La Hongrie et la Pologne ont opposé leur veto au budget européen pour la période 2021-2027 et, par extension, au fonds de relance de l'UE approuvé en juillet dernier. Depuis quatre mois, Viktor Orbán chérit cette idée et menace de la concrétiser, et à la « première » occasion, il a tenu parole. Le porte-parole de son gouvernement, Zoltan Kovacs, a déjà déclaré que son ambassadeur votera « non » lorsque la présidence tournante de l'UE, assurée par l'Allemagne, votera sur l'ensemble du paquet cet après-midi (16 novembre). La Pologne s'est également jointe à l'opération pour envoyer un message plus fort.
Les chefs d'État et de gouvernement étaient parvenus à un accord avant la pause estivale, après un sommet de cinq jours, sur un cadre financier pluriannuel de 1 100 milliards d'euros et un plan de relance de 750 milliards d'euros, dont 390 milliards d'euros seraient des transferts et non des prêts. Il s'agit d'une aide essentielle pour des pays comme l'Espagne, qui ont conçu leurs premiers projets budgétaires en additionnant ces futures contributions. Le fonds sera financé par de la dette européenne, avec des émissions sans précédent de la part de la Commission européenne. Mais ce pacte n'est qu'une première étape, et non la dernière. Et le fonds n'est pas encore prêt.
À l'époque, et malgré l'opposition exprimée par la Hongrie et la Pologne, l'accord comprenait un mécanisme permettant, à terme, de geler les fonds des pays qui ne respectaient pas l'État de droit. Les deux gouvernements se sont affrontés pendant des années avec Bruxelles sur cette question, avec une procédure ouverte au titre de l'article 7, l'outil le plus puissant des traités pour les pays rebelles menaçant la séparation des pouvoirs ou les droits et libertés de leurs citoyens. Cet outil peut, in fine, priver un État membre de son droit de vote sur les décisions communautaires, mais requiert l'unanimité pour être appliqué.
L'espoir de chacun résidait dans les détails, dans l'élaboration des règlements et les négociations techniques. Certains voulaient renforcer l'accord et d'autres l'assouplir. Pendant cette période, les États d'une part, puis le Conseil de l'UE avec le Parlement européen (qui doit ratifier les décisions finales), ont débattu, combattu et peaufiné les principaux aspects du futur plan de relance. Par exemple, le Parlement a réussi à rassembler 16 milliards d'euros supplémentaires pour le budget 2021-2027, promettant une feuille de route contraignante pour l'approbation de « taxes européennes », qui contribueront au cours des cinq prochaines années à la constitution de ressources propres pour l'UE.
L'État de droit n'était pas la question principale, bien que le sommet de juillet ait établi que l'unanimité n'était pas nécessaire pour activer un processus de gel des fonds. Mais le mécanisme suscitait des inquiétudes à Budapest et à Varsovie, car il pourrait bloquer leur financement sans qu'ils puissent faire quoi que ce soit pour l'empêcher. Du moins, rien de direct. Tous deux espéraient réduire cette conditionnalité, faire approuver un filet de sécurité, mais la marge de manœuvre était étroite. Les eurodéputés et les gouvernements des pays scandinaves et des Pays-Bas ont refusé de céder. Et le mécanisme est toujours là, quelque peu édulcoré, mais bien là. D'où le veto. « Cela pourrait être une grosse crise », ont reconnu aujourd'hui des sources européennes, admettant que si elle s'aggrave, elle pourrait retarder encore le déboursement des fonds pour faire face à l'impact de la Covid-19 sur le continent.
Reste à savoir comment les veto hongrois et potentiellement polonais seront articulés. Si les deux pays tentent de faire du bruit avant de céder, ou si leur opposition perdure. Jusqu'à présent, toutes les sonnettes alarmes n'ont pas été tirées à Bruxelles. Ce n'est pas la même chose pour un ambassadeur de voter « non » au sein du Coreper (les réunions régulières des représentants permanents des États auprès de l'UE) que pour un chef d'État ou de gouvernement de voter pour ses pairs. Or ce jeudi, un Conseil européen informel abordera la question. Tout le monde attend ce qui pourra en sortir.
La solution, disent les sources diplomatiques, se trouvera dans les termes employés. Disposer d'un mécanisme est une chose, une autre de définir comment l'activer. Si la situation qui prévaut déjà à Budapest ou Varsovie, avec des ingérences, une violation de la séparation des pouvoirs, des lois contraires aux règles de l'UE et le non-respect des arrêts de la Cour de justice européenne, suffit à geler les fonds, alors ce serait la solution. Une manière plus déguisée de prévoir l'usage du bouton rouge serait de ne réserver la procédure que si la stabilité de toute l'Union européenne est menacée. Une façon de s'assurer virtuellement que cette dernière ne sera déclenchée qu'en cas de guerre ouverte et incontestée entre Bruxelles et les gouvernements les plus hostiles. Et qu'elle pourrait prendre la forme d'une conclusion du Conseil européen ou d'une promesse de la Commission européenne, qui agit en tant que gardienne des traités en déclenchant les alertes et en lançant les processus de sanction dans l'UE.
« Il y aurait un moyen très simple de résoudre ce problème : le Parlement européen et le Conseil suspendent la négociation sur la conditionnalité de l'État de droit et ensuite, lorsque l'ensemble du paquet du cadre financier est adopté, soit ils la reprennent, soit ils demandent à la Commission de faire une nouvelle proposition et elle est adoptée comme prévu », explique Eulalia Rubio, chercheuse à l'Institut Delors.
La question de l'État de droit pouvait être approuvée à la majorité qualifiée au sein du Coreper, parmi les ambassadeurs. Ce qui s'est produit. Mais la question des ressources propres de l'UE ne l'a pas été, car elle requiert l'unanimité. Et sans ressources supplémentaires, l'ensemble du budget et son traitement seront paralysés. Or il doit être clôturé le plus rapidement possible afin qu'au 1er janvier, un cadre financier soit encore en vigueur. Et avec cela, et par extension, le fonds de relance. Si la Commission veut émettre de la dette sur les marchés, elle a besoin d'une solution sur ses ressources propres et de pouvoir relever le plafond des dépenses.
« Les ambassadeurs n'ont pas pu obtenir l'unanimité nécessaire pour lancer la procédure écrite en raison des réserves exprimées par deux États membres », a expliqué le porte-parole allemand Sebastian Fischer. Le mécanisme de conditionnalité « a été confirmé à la majorité qualifiée », malgré leur refus. Ils ont également montré leurs réserves et leur opposition aux éléments clés du paquet, mais « pas à la substance du cadre financier », a insisté le porte-parole allemand.
Les chefs de gouvernement hongrois et polonais Viktor Orbán et Mateusz Morawiecki ont envoyé une lettre la semaine dernière aux institutions pour les avertir de leur intention de mettre fin à ce qu'ils considèrent être une « attaque contre leur souveraineté nationale ». Certains gouvernements, allemand et français en tête, étaient prêts à relâcher quelque peu la pression, considérant que la priorité est de lancer le fonds de relance et d'éviter une crise majeure dans les années à venir. L'Espagne ou l'Italie s'inscrivent également dans cette optique. Tous soulignent que la situation de ces deux pays est très grave et préoccupante, mais qu'ils ne veulent pas risquer de retarder encore le déboursement du fond, qui ne serait au mieux disponible qu'à la fin 2021, en raison de toutes les formalités exigées.
En tout état de cause, selon des sources communautaires, la décision relative à l'État de droit a déjà été approuvée, indépendamment des autres éléments de négociation. Et sa portée dépasse le cadre du prochain budget, de sorte que la Pologne et la Hongrie ont perdu la bataille. Reste à savoir le coût que ces deux gouvernements sont prêts à assumer pour pouvoir présenter l'affaire à leurs électeurs sous un jour favorable.
 
&nbsp;
 
&nbsp;

Surmonter les veto polonais et hongrois au fonds de relance n'est pas impossible

Pour poursuivre l'élan européen enclenché cet été pour lutter contre la crise née de la pandémie, il faut surmonter les veto polonais et hongrois. 

Ambasadorzy Węgier i Polski głosowali przeciwko umowie w sprawie zasobów własnych UE w proteście przeciwko mechanizmowi praworządności, który pozwoliłby na zablokowanie funduszy w przypadku nieprzestrzegania traktatów.

Węgry i Polska zawetowały budżet europejski na lata 2021-2027, jak również zatwierdzony w lipcu ubiegłego roku unijny fundusz odbudowy. Viktor Orbán kultywuje ten pomysł od czterech miesięcy i grozi, że go zrealizuje przy "pierwszej" okazji. Rzecznik prasowy rządu Zoltan Kovacs zapowiedział już, że węgierski ambasador zagłosuje na "nie", gdy obecna niemiecka prezydencja w UE podda dziś po południu cały pakiet [16 listopada - red.]. Polska również przyłączyła się do tej inicjatywy, by wysłać mocniejszy sygnał.
Przed przerwą wakacyjną, po pięciodniowym szczycie, szefowie europejskich państw i rządów osiągnęli porozumienie w sprawie wieloletnich ram finansowych na kwotę 1,1 bln euro oraz planu odbudowy gospodarczej na kwotę 750 mld euro, z czego 390 mld euro pochodzić ma z transferów, a nie z pożyczek. Pomoc ta jest kluczowa dla takich krajów jak Hiszpania, które opracowały swoje pierwsze projekty budżetowe, uwzględniając te środki. Będzie to fundusz, który ma być finansowany z europejskiego długu, przy bezprecedensowych dotacjach ze strony Komisji Europejskiej. Pakt ten był jednak tylko pierwszym, a nie ostatnim krokiem. Fundusz nie jest jeszcze gotowy.
Pomimo ubolewania Węgier i Polski, przyjęty został mechanizm, który w końcu pozwoliłby na zamrożenie funduszy dla krajów, które nie przestrzegają zasad praworządności. Obydwa rządy od lat ścierają się w tej sprawie z Brukselą, w ramach procedury na mocy art. 7 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej - najsilniejszego możliwego narzędzia prawnego przeciwko zbuntowanym krajom, w których zagrożony jest podział władzy lub zagrożone są prawa i wolności obywatelskie. Narzędzie te mogłoby ostatecznie pozbawić państwa członkowskiego prawa do głosowania nad decyzjami wspólnotowymi, ale wymaga uzyskania jednomyślności.
Wszyscy pokładali nadzieje w szczegółach, w opracowywaniu zapisów, w negocjacjach technicznych. Niektórzy chcieli je zaostrzyć, inni złagodzić. W ciągu minionych miesięcy zarówno same państwa, jak również Rada UE i Parlament Europejski (który musi ratyfikować ostateczne decyzje), debatowały, ścierały się i szlifowały główne aspekty projektu. Europarlamentowi udało się na przykład zebrać dodatkowe 16 mld euro w budżecie na lata 2021-2027 dzięki przedstawieniu wiążącego planu działania na rzecz zatwierdzenia "podatków europejskich", które w ciągu najbliższych pięciu lat przyczynią się do uzupełnienia zasobów własnych UE.
Rządy prawa nie były główną kwestią, chociaż na lipcowym szczycie ustalono, że do uruchomienia procesu zamrażania funduszy nie będzie wymagana jednomyślność. Mechanizm ten budzi niepokój w Budapeszcie i Warszawie, ponieważ przeznaczone dla nich środki mogłyby zostać zablokowane, a oni nie byliby w stanie zrobić nic, aby temu zapobiec. Przynajmniej nic bezpośrednio. Oba rządy miały nadzieję na osłabienie warunkowości, na zapewnienie sobie bezpieczeństwa niewielkim kosztem. Jednak europarlamentarzyści oraz rządy krajów skandynawskich i holenderskie, odmówiły kompromisu na dowolnych warunkach. Mechanizm nadal istnieje, choć w nieco osłabionej formie. I to jest powód weta. Europejskie źródła przyznają, że możliwy jest wielki kryzys, ponieważ ewentualne dalsze zaostrzenie sporu, może jeszcze bardziej opóźnić wypłatę środków na walkę z konsekwencjami Covid-19 na poziomie całego kontynentu.
To, w jaki sposób zostaną węgierskie i potencjalnie polskie weta zostaną wyartykułowane, dopiero się okaże: czy spróbują zrobić trochę hałasu, ale potem ustąpią, czy też będą obstawać przy swoim stanowisku przez dłuższy czas. Póki co nie wszyscy w Brukseli biją na alarm. Głos na "nie" oddany przez ambasadora w ramach Komitetu Stałych Przedstawicieli (regularnych spotkań stałych przedstawicieli przy UE), to nie to samo, co głos głowy państwa lub rządu. W najbliższy czwartek odbędzie się nieformalne posiedzenie Rady Europejskiej, na którym zostanie poruszona ta kwestia. Tak więc wszystkie oczy są skierowane na nią.
Źródła dyplomatyczne sugerują, że rozwiązanie problemu będzie leżeć w użytych sformułowanych. To czy dany mechanizm istnieje, to kwestia oddzielna od tego, w jaki sposób zostanie on uruchomiony. Jeżeli do zamrożenia funduszy potrzebna byłaby sytuacja, jak ta, z którą mamy już do czynienia w Budapeszcie lub Warszawie - naruszenie podziału władzy, przepisy sprzeczne z zasadami UE i nieprzestrzeganie orzeczeń Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości - to byłoby to rozwiązanie. Albo jeżeli stwierdzono by w mniej bezpośredni sposób, że by zamrozić środki zagrożona musi być stabilność całej Unii. Jest to sposób na praktyczne zapewnienie, że nie zostanie on wykorzystany, jeśli nie będzie otwartej i bezkompromisowej wojny między Brukselą a najbardziej wrogimi rządami. I że może ona przybrać kształt konkluzji Rady Europejskiej lub zapewnienia Komisji Europejskiej, która pełniąc rolę strażnika traktatów, może uruchomić alarm i rozpocząć proces nakładania sankcji w UE.
- Byłby to bardzo prosty sposób na rozwiązanie tego problemu: Parlament Europejski i Rada zawieszają negocjacje w sprawie warunkowości środków, a następnie, po przyjęciu całego pakietu ram finansowych, albo go wznawiają, albo zwracają się do Komisji o przedstawienie nowego wniosku i jest on procedowany zgodnie z planem - mówi Eulalia Rubio, badaczka z Instytutu Delorsa.
Kwestia praworządności została zatwierdzona kwalifikowaną większością głosów w ramach Komitetu Stałych Przedstawicieli, wśród ambasadorów. Było to możliwe, ponieważ było więcej niż wystarczająco dużo głosów. Z drugiej strony kwestia środków własnych UE nie została zatwierdzona, ponieważ wymaga ona jednomyślności. Bez większych środków cały budżet i jego procedowanie utknie w martwym punkcie, a musi zostać zamknięte jak najszybciej, aby 1 stycznia nadal obowiązywały przyjęte ramy finansowe. A wraz z nimi funduszem odbudowy. Jeżeli Komisja chce wyemitować zadłużenie na rynkach, potrzebuje rezolucji w sprawie środków własnych oraz możliwości podniesienia pułapu wydatków.
- Ambasadorzy nie byli w stanie osiągnąć niezbędnej jednomyślności, aby wszcząć procedurę pisemną z powodu zastrzeżeń zgłoszonych przez dwa państwa członkowskie - wyjaśnił rzecznik prasowy Niemiec Sebastian Fischer. Mechanizm warunkowości "został potwierdzony kwalifikowaną większością głosów", pomimo ich odmowy. Jak podkreślił niemiecki rzecznik, wyrazili oni swoje zastrzeżenia i sprzeciw wobec kluczowych elementów pakietu, ale "nie co do istoty ram finansowych".
Viktor Orbán i Mateusz Morawiecki wysłali w zeszłym tygodniu list do instytucji, w którym ostrzegali o swoich zamiarach powstrzymania tego, co uważają za "atak na suwerenność narodową". Niektóre rządy, takie jak niemiecki i francuski, były gotowe nieco złagodzić presję, ponieważ uważają, że priorytetem jest uruchomienie funduszu odbudowy i uniknięcie monumentalnego kryzysu w najbliższych latach. Hiszpania czy Włochy również w pełni się z tym zgadzają. Wszystkie one podkreślają, że to, co dzieje się w tych krajach, jest bardzo poważne i niepokojące, ale nie chcą ryzykować dalszego opóźniania funduszy pomocowych, które w najlepszym razie byłyby dostępne dopiero od trzeciego kwartału 2021 roku, ze względu na wszystkie wymagane przez nie formalności.
W każdym razie, jak wskazują źródła w UE, decyzja w sprawie rządów prawa została już zatwierdzona niezależnie od tego, co stanie się z innymi elementami. A jej zakres wykracza poza następny budżet, więc Polska i Węgry przegrały tę bitwę. Teraz chodzi o to, by zaakceptowały jej cenę, tak by mogły ją zrealizować w najlepszy możliwy sposób i przedstawić to swoim wyborcom minimalizując straty.
 
&nbsp;
 
&nbsp;

Węgry i Polska podbijają stawkę: weto dla funduszu odbudowy i budżetu UE

Węgierskie i polskie weto wynika ze sprzeciwu wobec powiązania wypłaty środków europejskich z przestrzeganiem zasad praworządności.

Die Botschafter der beiden Länder haben gegen das Abkommen über den EU-Wiederaufbaufonds gestimmt. Sie protestieren damit gegen den Rechtsstaatlichkeitsmechanismus, der es ermöglichen würde, ihre Mittel zu blockieren, wenn sie sich nicht an die EU-Verträge halten.

Ungarn und Polen legen ein Veto gegen den europäischen Haushalt für den Zeitraum 2021-2027 ein, und damit gleichzeitig gegen den im vergangenen Juli genehmigten EU-Wiederaufbaufonds. Vier Monate lang hegte Viktor Orbán die Idee und drohte, sie in die Tat umzusetzen. Nun hat er sie bei der ersten Gelegenheit umgesetzt. Sein Regierungssprecher Zoltan Kovacs gab bereits an, dass der ungarische Botschafter mit Nein stimmen wird, wenn die deutsche EU-Präsidentschaft am 16. November über das gesamte Paket abstimmen lässt. Auch Polen schloss sich dem an, und positioniert sich damit an der Seite Ungarns.
Die Staats- und Regierungschefs einigten sich noch vor der Sommerpause nach einem fünftägigen Gipfel auf einen mehrjährigen Finanzrahmen in Höhe von 1,1 Billionen Euro und einen Sanierungsplan in Höhe von 750 Milliarden Euro, von denen 390 Milliarden Euro in Form von Transfers und nicht in Form von Darlehen vergeben werden sollten. Das ist eine wichtige Hilfe für Länder wie Spanien, die diese Hilfen für ihre ersten Haushaltsentwürfe bereits mit einbezogen haben. Dieser Fonds ist beispiellos, denn er wird durch gemeinsame europäische Schulden finanziert und durch Ausgaben der Europäische Kommission. Dieser Pakt war jedoch nur ein erster und nicht der letzte Schritt. Und der Fond steht noch nicht bereit.
Bei den damaligen Verhandlungen wurde über einen Mechanismus diskutiert, der –Ungarn und Polen waren dagegen – schließlich das Einfrieren von Geldern aus Ländern ermöglichte, die sich nicht an die Rechtsstaatlichkeit hielten. Und beide Regierungen sind in dieser Frage seit Jahren mit Brüssel aneinandergeraten, wobei ein Verfahren nach Artikel 7 eröffnet wurde. Es ist das stärkste Instrument in den europäischen Verträgen, um gegen rebellierende Länder vorzugehen, die die Gewaltenteilung untergraben, und die Rechte und Freiheiten ihrer Bürgerinnen und Bürger nicht entsprechend garantieren. Ein Instrument, das letztlich dazu führen könnte, dass ein Mitgliedsstaat kein Stimmrecht bei Gemeinschaftsentscheidungen hat, für das aber Einstimmigkeit erforderlich ist.
Die Hoffnung aller lag in den Details, in der Entwicklung der Vorschriften, in den technischen Verhandlungen. Einige wollten sie verschärfen, andere wollten sie lockern. Während dieser Monate haben die Staaten und dann der EU-Rat mit dem Europäischen Parlament (das die endgültigen Entscheidungen ratifizieren muss) über die wichtigsten Aspekte debattiert, gekämpft und an ihnen gefeilt. So ist es dem Parlament beispielsweise gelungen, 16 Milliarden Euro mehr für den Haushalt 2021-2027 zusammenzukratzen. Außerdem verspricht es einen verbindlichen Fahrplan für die Verabschiedung von "europäischen Steuern", die in den nächsten fünf Jahren erhoben werden sollen, um die Eigenmittel der EU wieder aufzufüllen.
Die Rechtsstaatlichkeit war nicht das Hauptthema, obwohl der Gipfel im Juli festlegte, dass keine Einstimmigkeit erforderlich ist, um einen Prozess des Einfrierens von Geldern zu aktivieren. Der Mechanismus ruft in Budapest und Warschau Besorgnis hervor, weil er ihre Zahlungen blockieren könnte, ohne dass sie etwas dagegen unternehmen können. Zumindest nicht direkt. Beide erhofften sich eine Lockerung der Bedingungen, die Verabschiedung eines Sicherheitsnetzes, aber mit wenig eigenem Input. Aber auf der einen Seite haben sich die Abgeordneten des Europäischen Parlaments und auf der anderen Seite die Regierungen der skandinavischen Länder und der Niederlande geweigert, bei allem Kompromisse einzugehen. Der Mechanismus ist immer noch da, etwas verwässert, aber er ist immer noch da. Und das ist der Grund für das Veto. "Dies könnte eine große Krise sein", haben europäische Quellen heute eingeräumt und zugegeben, dass sie, wenn sie sich verschlimmert, die Auszahlung von Mitteln zur Bewältigung der Auswirkungen von Covid-19 auf kontinentaler Ebene weiter verzögern könnte.
Es bleibt abzuwarten, wie sich das ungarische und möglicherweise auch das polnische Veto tatsächlich ausdrücken wird: Werden sie versuchen, etwas Lärm zu machen? Dann doch nachgeben? Oder lange so weitermachen? Bislang haben in Brüssel noch nicht alle Alarmglocken geläutet. Es ist nicht dasselbe, wenn ein Botschafter im AStV (den regelmäßigen Sitzungen der ständigen Vertreter bei der EU) mit Nein stimmt, wie wenn ein Staats- oder Regierungschef für seine Amtskollegen stimmt. Und diesen Donnerstag findet ein informeller Europäischer Rat statt, bei dem das Thema behandelt wird. Alle Augen sind also darauf gerichtet.
Die Lösung, sagen diplomatische Quellen, wird in der Genauigkeit der Sprache liegen: Denn es ist eine Sache, ob es einen Mechanismus gibt – und eine andere, wie er genau aktiviert wird. Wenn eine Situation braucht, wie wir sie bereits mit Budapest oder Warschau haben, mit Einmischung, Verletzung der Gewaltenteilung, Gesetzen, die gegen EU-Vorschriften verstoßen, und Nichteinhaltung von Urteilen des Europäischen Gerichtshofs, um die Gelder einzufrieren, dann wäre das die Lösung. Oder wenn, um auf den roten Knopf zu drücken, in einer etwas versteckteren Art und Weise festgelegt wird, dass die Stabilität der gesamten EU gefährdet sein muss. Eine Möglichkeit, praktisch zu versichern, dass sie nicht verwendet wird, wenn es nicht zu einem offenen Krieg zwischen Brüssel und den feindlichsten Regierungen kommt. Und dass sie in einer Vertragsentwurf des Europäischen Rates oder in einem Versprechen der Europäischen Kommission Gestalt annehmen könnte, die als Hüterin der europäischen Verträge die Alarmglocken läuten lässt und die Sanktionsprozesse in der EU einleitet.
"Es gäbe einen sehr einfachen Weg, dies zu lösen: Das Europäische Parlament und der Rat setzen die Verhandlungen über die Bedingung der Rechtsstaatlichkeit aus und dann, wenn das gesamte Paket des Finanzrahmens verabschiedet ist, nehmen sie es entweder wieder auf oder fordern die Kommission auf, einen neuen Vorschlag zu unterbreiten, der dann wie geplant angenommen wird", sagt Eulalia Rubio, Wissenschaftlerin am Delors-Institut.
Die Frage der Rechtsstaatlichkeit konnte mit qualifizierter Mehrheit im AStV unter den Botschaftern angenommen werden, und das ist geschehen, weil es mehr als genug Stimmen gab. Die Frage der Eigenmittel der EU wurde jedoch nicht angenommen, da sie Einstimmigkeit erfordert. Und ohne mehr Mittel werden der gesamte Haushalt und seine Bearbeitung zum Stillstand kommen, und er muss so schnell wie möglich abgeschlossen werden, damit am 1. Januar noch der Finanzrahmen in Kraft treten kann. Und damit, und im weiteren Sinne, der Wiederaufbaufonds. Wenn die Kommission Schulden auf den Märkten machen will, braucht sie die Lösung für ihre Eigenmittel und die Möglichkeit, die Ausgabenobergrenze anzuheben.
"Die Botschafter konnten aufgrund von Vorbehalten zweier Mitgliedstaaten nicht die notwendige Einstimmigkeit zur Einleitung des schriftlichen Verfahrens erzielen", erklärte der deutsche Sprecher Sebastian Fischer. Der Konditionalitätsmechanismus "wurde trotz ihrer Ablehnung von einer qualifizierten Mehrheit bestätigt". Sie zeigten auch ihre Vorbehalte und ihren Widerstand gegen die Schlüsselelemente des Pakets, aber "nicht gegen die Substanz des Finanzrahmens", betonte der deutsche Sprecher.
Orbán und Mateusz Morawiecki hatten letzte Woche in einem Brief an die Institutionen gewarnt, dass sie beabsichtigen, das zu stoppen, was sie als "Angriff auf die nationale Souveränität" betrachten. Einige Regierungen, wie die deutsche und die französische, waren bereit, den Druck etwas zu lockern, weil sie der Ansicht sind, dass die Priorität darin bestehe, den Wiederaufbaufonds auf den Weg zu bringen und eine monumentale Krise in den kommenden Jahren zu vermeiden. Auch Spanien oder Italien sind damit einverstanden. Sie alle betonen, dass das, was in diesen Ländern geschieht, sehr ernst und beunruhigend ist, aber sie wollen nicht riskieren, die Hilfsfonds, die bestenfalls erst ab dem dritten Quartal 2021 zur Verfügung stehen würden, wegen all der Formalitäten, weiter zu verzögern.
Gemeinschaftsquellen weisen darauf hin, dass die Entscheidung über die Rechtsstaatlichkeit bereits gebilligt worden sei, unabhängig davon, was mit den anderen Elementen geschieht. Und ihr Umfang geht über den nächsten Haushalt hinaus, sodass Polen und Ungarn diesen Kampf verloren haben. Es geht jetzt darum, die tatsächlichen Kosten zu evaluieren, damit sie diese bestmöglich ausführen und ihren Wählern auf die am wenigsten schädliche Weise präsentieren können.
 
&nbsp;
 
&nbsp;

Polen und Ungarn legen Veto gegen Wiederaufbaufonds ein

Beide Länder protestieren damit gegen die Bindung der Gelder an die Rechtsstaatlichkeit. Aber wie viel Macht können sie wirklich ausüben?

{EF4AB56A-D72F-3C4B-8AE9-5DE20CFBFF65}.jpg

La presidenta de la Comisión aumenta desde el 40% hasta el 55% el objetivo de reducción de emisiones para 2030 en la UE

En política hay discursos que aspiran a levantar el ánimo, discursos para consolar, para tranquilizar, para emocionar o conmover, discursos para unir y discursos para separar. Hay discursos para ganar elecciones, para reconocer derrotas, y luego están los discursos como los del Estado de la Unión Europea, que nadie tiene muy claro para qué sirven y a quién están destinados, y que son, en cierta forma, como los debates televisivos de campaña: pase lo que pase habrá juicios severos y siempre hay mucho más que perder que ganar.
Durante años, cada mes de septiembre el presidente de la Comisión Europea arrancaba en curso en Estrasburgo, ante el plenario de la Eurocámara, con una alocución importante, en la que repasaba punto por punto la situación del continente y desglosaba su agenda de prioridades para los próximos meses. Este año, todo es diferente. No hay un presidente, sino una presidenta debutando. No ha sido en la ciudad francesa, sino en Bruselas, por el coronavirus. Y lo ocurrido en el último medio año ha cambiado el escenario político, económico y social. Pero el discurso ha sido, en líneas generales, similar a los del pasado. De hecho, es probablemente el discurso que podría haber hecho entonces, al llegar.
Ursula von der Leyen no es una oradora consumada, no tiene pasión, no sabe ni busca emocionar. A duras penas ha logrado conectar durante la larguísima intervención de casi hora y media con los eurodiputados, que han roto en media docena contada rondas de aplausos, tan cortos como tibios. Pero tampoco lo pretende. El suyo ha sido un discurso sobrio, sólido, equilibrado. Sin errores ni florituras, en fondo o forma. El Discurso sobre el Estado de la Unión debería ser en teoría para los más de 400 millones de europeos (y así lo presenta la Comisión, tramposa o ingenuamente), pero jamás lo ha sido y cuesta creer que alguna vez lo vaya a ser. No es retransmitido, nadie sabe de su existencia, por lo que es un discurso para consumo interno, para 27 gobiernos que lo siguen muy atentamente y para la burbuja europea. Para funcionarios, analistas, diplomáticos y periodistas, donde importa tanto lo que dice como que lo que no dice. Las palabras, los adjetivos y en qué momento sale cada tema. Hay un proceso de exégesis minucioso, y por eso se dedican semanas a su confección pero la digestión es casi inmediata y días después ya se ha olvidado.
<h3>Una reivindicación de la Unión Europea</h3>
La presidenta Von der Leyen no es Juncker y no es Donald Tusk. Su rol es mucho más tradicional, ajustado al corsé del puesto, sometido a la mirada de las capitales. Ella es eficiente, abarca todo lo que tiene que abarcarse, pero no rompe límites, no desafía las estructuras, no levanta la voz... más allá de donde se espera que lo haga. Es una gestora, no una líder. Sobria, sólida, clara, alguien capaz de esbozar una hoja de ruta en decenas de frentes, de organizar los papeles y afinar prioridades. Lo que su equipo quería era marcar la dirección, porque sostienen que no se puede avanzar si no sabes a dónde quieres ir. Su papel, sostienen, no es llegar con retórica a los corazones, ni inflamar deseos. Pero no es, sobre todo, hacer promesas que sean imposibles de cumplir.
En Bruselas, Von der Leyen ha hecho hoy tres cosas. La primera, reivindicar a la UE y reivindicarse a sí misma. El trabajo de la Comisión durante el último medio año, sin competencias en cuestiones sanitarias pero siendo capaz, según su análisis, de ir llenando los huecos que las discrepancias y recelos entre socios iban generando. Ha querido combatir la narrativa pesimista de los primeros meses que dibujó división, egoísmo, incapacidad e impotencia.
Lo segundo han sido los anuncios. Ninguno rompedor, pero anuncios al fin y al acabo. Como aumentar desde el 40 al 55% el objetivo de reducción de emisiones en la UE para 2030, con la mirada puesta en la neutralidad climática en 2050. Pedir más competencias en cuestiones de Salud para la Comisión y una Cumbre mundial de Sanidad. Avanzar que habrá presión de verdad en favor del salario mínimo europeo y la negociación colectiva, pese a la oposición de los nórdicos. Una nueva estrategia migratoria dentro de una semana. Que el 30% de los bonos que se emitirán para pagar el Fondo de Recuperación serán verdes. O una partida de 8.000 millones de euros para inversión tecnológica y superordenadores.
El tercer pilar del discurso, el importante, ha sido la estructura y los temas. En Bruselas estas cosas se miran con el espíritu antiguo de la Kremlinología, atribuyendo significados casi místicos a las comas y los adverbios. Pretendiendo demostrar que algo ha sido claramente expuesto cuando hace falta una máquina Enigma para descifrarlo.
En su carta de presentación. Von der Leyen ha asegurado que la UE debe tomar las riendas, diseñar su futuro pero no ir a remolque de la pandemia ni al dictado de los grandes socios o rivales. Más o menos lo que dijo Charles Michel a inicios de semana con la Cumbre de China: Europa tiene que ser un jugador con cartas propias, no el terreno de juego.
Ha arrancado donde está cómoda. Hablando una y otra vez de "fragilidad", pero sin pesimismo ni derrotismo y pidiendo "aire nuevo" para salir adelante. Defendiendo el Acuerdo Verde y las medidas climáticas y la digitalización, los dos grandes ejes de su legislatura. Y ha apelado a una "economía humana que proteja de los grandes riesgos. Enfermedad, paro, pobreza. Que proporcione estabilidad y absorba shocks. Nunca antes protección, estabilidad y oportunidad fueron más necesarias".
Ha centrado las medidas de recuperación en torno al Fondo que fue aprobado en julio y que tendrá que empezar a desembolsar dinero a partir de 2021. Ha defendido a capa y espada el multilateralismo y atacado el "nacionalismo de vacunas que pone vidas en peligro". Con un equilibrio constante entre realismo y expectativas, a veces convincente, a veces precario.
Von der Leyen ha elogiado y criticado. Ha llamado "rival sistémico" a China y emplazado a Pekín a seguir las reglas que constantemente ignora. Ha lanzado alguna pulla a Estados Unidos, pero sin referencias directas antes de las elecciones presidenciales de noviembre. Ha mencionado el Brexit, pero sin detenerse, queriendo dejar claro a Londres que no son una prioridad en absoluto. Defendiendo los acuerdos internacionales y citando con algo de sorna a Margaret Thatcher asegurando que "Reino Unido no viola tratados internacionales". E incluso ha dado una colleja a Berlín, avisando de que un gaseoducto no hará cambiar su comportamiento a Vladimir Putin.
Después de más de una ahora, Von der Leyen abordó por fin la cuestión migratoria. Y lo hizo más al estilo de su familia política que como guardiana de los tratados. Hablando primero de la importancia de proteger las fronteras, de combatir a las mafias, sobre los derechos de algunos a venir y el derecho de los países a devolver a quienes no pueden quedarse. Y después, sin especial sentimiento, mencionando Moria y a las personas que mueren cada semana en el mar.
Lo mismo ocurrió con la situación del Estado de Derecho, criticando la existencia de 'zonas libres de LGTBI", que según ella son "zonas sin humanidad que no tienen cabida en la UE". Se ha apoyado todo el tiempo en el recientemente fallecido John Hume, que sostenía que "el conflicto tiene que ver con las diferencias, pero la paz con el respeto de las diferencias, que es la esencia de la humanidad". Formalmente correcto, pero poco más. Estaba todo en el discurso porque era casi impensable que no estuvieran, pero de salida.
La UE tiene un panorama duro por delante. Una contracción en dobles dígitos, deudas que suben más de 20 puntos. Con las reglas de ayudas de Estado y fiscales suspendidas. Con un agujero que se ensancha en Hungría y Polonia. Una crisis humana terrible en las costas griegas. Con el desafío de Turquía o el peligro de un Brexit sin acuerdo en diciembre. Con la posibilidad de que Donald Trump repita y con una China cada vez más asertiva y provocadora.
Millones de ciudadanos van a tener unos años muy, muy difíciles y los niveles de confianza entre capitales, en niveles bajos. Los discursos épicos y sentimentales no son normalmente los más útiles o necesarios. Pero los pragmáticos, optimistas y sobrios tampoco son de ayuda si no recogen, de verdad, el zeitgeist, el espíritu de los tiempos. Concluir con un "viva Europa" o prometiendo que "el futuro será lo que hagamos nosotros de él, Europa será lo que quiera ser" es poético, pero tan gastado que es poesía de la que gana premios estos días España. Tras hora y media de intervención muchos europeos estarán probablemente deseosos de vivir en esa Unión que Von der Leyen ha descrito, autónoma, valiente, decidida, verde, humana. Falta saber dónde encontrarla.

Von der Leyen advierte de la "fragilidad" en su primer discurso sobre el Estado de la Unión

European Commission President raises EU emission reduction target for 2030 from 40% to 55%

In politics, there are speeches that aim to lift the spirits, speeches to comfort, to reassure, to soothe or to be emotive, speeches to unite and speeches to separate. There are speeches to win elections, to acknowledge defeats, and then there are speeches like those of the State of the Union. Nobody is very clear on what is this for and who it is aimed at. In a way, this address is like an election debate: whatever happens there will be harsh judgment and there is always much more to lose than to gain.
For years, every September, the president of the European Commission started off in Strasbourg with a major speech, reviewing the situation on the continent and breaking down the to-do-list for the coming months. Everything is different this year. There is not a male president, but a female president making her debut. It was not in the French city, but in Brussels, because of the coronavirus. And what has happened in the last semester has changed the political, economic and social scene. But the speech has been, in general terms, similar to those of the past. In fact, it is probably the speech she could have written when she made her arrival.&nbsp;
Ursula von der Leyen is not an accomplished speaker, she has no passion, she does not know how to seek to move people. She barely managed to connect during the very long speech (almost an hour and a half) with the MEPs. They broke into half a dozen or so rounds of applause that were short and lukewarm. But neither does she intend to connect. Her address was lucid, solid, balanced. No mistakes or frills, in substance or form. The State of the Union speech should, in theory, address the more than 400 million Europeans (and this is how the Commission presents it, &nbsp;however tricky or naïve this may be) – but it never has and it is hard to believe that it ever will. It is not broadcast, nobody knows of its existence, so it is a discourse for internal consumption, for 27 governments that follow it very closely and for the European bubble. For officials, analysts, diplomats and journalists. What the speech says is as important as what it does not say. The words, the adjectives and the order of when each topic comes up. There is a process of meticulous exegesis, and that is why weeks are dedicated to its preparation; but the digestion is almost immediate and days later, it has already been forgotten.
<h3>A claim of the European Union</h3>
President Von der Leyen is not Jean-Claude Juncker, but neither is she Donald Tusk. Her role is much more traditional, adjusted to the difficulties of the position, constrained to the gaze of the capitals. She is efficient, embraces everything that needs to be embraced, but does not break boundaries, does not challenge structures, does not raise her voice... beyond where it is expected. She is a manager, not a leader. Someone capable of outlining a roadmap on dozens of fronts, of organising roles and refining priorities; lucid, solid, clear. What her team wanted was to set the direction, because they claim that you cannot move forward if you do not know where you want to go. They argue that their role is not to reach into hearts with rhetoric, nor to inflame desires. And above all, they don't intend to make promises that are impossible to keep.
Von der Leyen did three things in Brussels today. The first is to uphold the values EU and to uphold her own. She has praised the Commission's work over the past half-year, without competence in health issues but capable, according to her analysis, of filling the gaps generated by the differences and hesitations between member states. She wanted to battle the pessimistic narrative of the first months, which were characterised by division, selfishness, incapacity and helplessness.
The second thing has been the announcements. None of them were groundbreaking, but they were finally made. They included the aim of increasing the reduction of emissions from 40 to 55% in the EU by 2030, with a view to climate neutrality in 2050. A call for more powers on health issues for the Commission and a global health summit. Real pressure for a European minimum wage and collective bargaining, despite the opposition of the Nordic countries. A new migration strategy in a week's time. That 30% of the bonds that will be issued to pay for the Recovery Fund will be green. And an allocation of eight billion euros for technology investment and supercomputers.
The third pillar of the speech, the important one, was its structure and the topics. In Brussels these things are looked at in the ancient spirit of Kremlinology, attributing almost mystical meanings to commas and adverbs. Trying to suggest that something has been clearly demonstrated when you need an Enigma machine to decipher it.
In her letter of introduction, Von der Leyen has assured that the EU must take the reins, design its future and not be a victim to the pandemic or the commands of the bigger partners or rivals. This is similar to what Charles Michel said at the beginning of the week with the China Summit: Europe needs to be a player, not a playing field.
She started where she was comfortable. Speaking again and again of "fragility", but without pessimism or discouragement. Asking for "new vitality" to move forward. Defending the Green Deal and climate measures and digitalisation, the two main axes of her period. She has also called for a "human economy that protects us against the great risks of life – illness, ill-fortune, unemployment or poverty." One that "offers stability and helps us better absorb shocks" as "never before has the promise of protection, stability and opportunity been more important than it is today".
She has centered the recovery measures around the Fund that was approved in July and that will have to start disbursing money from 2021. She has defended multilateralism tooth and nail and attacked "vaccine nationalism, which puts lives at risk." She demonstrated constant balance between realism and expectations; sometimes convincing, sometimes inconsistent.
Von der Leyen has praised and criticised. She has called China a "systemic rival" and called on Beijing to follow the rules it constantly ignores. She has made a cutting remark aimed at the United States, but without direct reference to the November presidential elections. She mentioned Brexit, but superficially, wanting to make it clear to London that they are not a priority at all. She defended international agreements and quoted Margaret Thatcher with some irony intended, assuring that "Britain does not break treaties." And she has even given Berlin a slap on the wrist, warning that a gas pipeline will not change Vladimir Putin's behaviour.
After more than one hour, Von der Leyen finally addressed the immigration issue. And she did so more in the style of her political family than as the guardian of treaties. First, she spoke of the importance of protecting the borders, of fighting smugglers, of the rights of those arriving and the right of countries to return those who cannot stay. And then, without particular feeling, mentioning Moria and the people who die every week at sea.
The same thing happened with the situation of the rule of law, criticising the existence of 'LGBT-free zones', which she described as "humanity free zones" and saying that "they have no place in our Union." She has always relied on the recently deceased John Hume, who argued that "conflict was about difference and that peace was about respect for difference," which is "the essence of humanity". Formally correct, but little else. It was all in the speech as it would be almost unthinkable for it not to be there, but it was not the priority.
The EU has tough times ahead of it. A double-digit contraction, debts rising by more than 20 points. With state aid and tax rules suspended. With a gap widening in Hungary and Poland. A terrible human crisis on the Greek coast. With the challenge of Turkey or the danger of a Brexit without an agreement in December. With the possibility of Donald Trump being reelected and with an increasingly assertive and provocative China.
Millions of citizens are going to have very, very difficult years ahead and confidence levels among capitals are going to be flat. Epic and sentimental speeches are not usually the most useful or necessary. But pragmatists, optimists and lucid people are not helpful either if they do not truly embrace the zeitgeist, the spirit of the times. To conclude with a "long live Europe!" or promising that "the future will be what we make it and Europe will be what we want it to be" is poetic, but about as worn out as the poetry that wins prizes in Spain these days [editor's note: the author is commenting on a controversial award from the publishing house Espasa]. After an hour and a half of speeches, many Europeans will probably be eager to live in that Union that Von der Leyen has described, autonomous, brave, determined, green, human. We still need to know where to find it.

Von der Leyen warns of "fragility" in her first State of the Union speech

EU Commission President raises emission reduction target for 2030 from 40% to 55%

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αυξάνει τον στόχο μείωσης των εκπομπών της ΕΕ για το 2030 από 40% σε 55%

Στην πολιτική, υπάρχουν ομιλίες που αποσκοπούν στο να τονώσουν το ηθικό, ομιλίες με σκοπό να παρηγορήσουν, να καθησυχάσουν, να ηρεμήσουν ή να συγκινήσουν, ομιλίες για να ενώσουν και ομιλίες για να διχάσουν. Υπάρχουν ομιλίες επινίκιες για εκλογές, για παραδοχή της ήττας, και υπάρχουν και ομιλίες όπως αυτές της «Κατάστασης της Ένωσης». Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα για το σε τι αφορά αυτή και σε ποιον απευθύνεται. Κατά κάποιο τρόπο, αυτή η ομιλία μοιάζει με προεκλογικό ντιμπέιτ: ό,τι κι αν συμβεί θα ασκηθεί σκληρή κριτική και πάντα αυτά που έχει ο εκφωνητής να χάσει θα είναι πολλά περισσότερα από αυτά που έχει να κερδίσει.&nbsp;
Εδώ και πολλά χρόνια, κάθε Σεπτέμβριο, ο εκάστοτε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ξεκινούσε από το Στρασβούργο με μια σημαντική ομιλία, στην οποία περιέγραφε την κατάσταση στην ήπειρο και ανέλυε τη λίστα των υποχρεώσεων του για τους επόμενους μήνες. Όλα είναι διαφορετικά φέτος. Δεν υπάρχει άνδρας πρόεδρος, αλλά γυναίκα πρόεδρος που κάνει το ντεμπούτο της. Δεν ήταν στη γαλλική πόλη, αλλά στις Βρυξέλλες, λόγω του κορονοϊού. Και αυτό που συνέβη το τελευταίο εξάμηνο άλλαξε το πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό σκηνικό. Αλλά η ομιλία ήταν, σε γενικές γραμμές, παρόμοια με τις παλιότερες. Στην πραγματικότητα, είναι πιθανώς η ομιλία που θα μπορούσε να είχε γράψει όταν ανέλαβε.&nbsp;
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν είναι δεινή ρήτορας, δεν έχει πάθος, δεν ξέρει πώς να επιδιώκει να συγκινεί τους ανθρώπους. Οριακά κατάφερε να συνδεθεί κατά τη διάρκεια της πολύ μακράς ομιλίας (σχεδόν μιάμιση ώρα) με τους ευρωβουλευτές στο ακροατήριο. Ξέσπασαν σε χειροκροτήματα έξι επτά φορές τα οποία όμως ήταν σύντομα και χλιαρά. Και δε φαίνεται ότι σκοπεύει και &nbsp;να συνδεθεί με το ακροατήριο της. Η ομιλία της ήταν διαυγής, σταθερή, ισορροπημένη. Κανένα λάθος ή πρόβλημα, σε θέματα ουσίας ή μορφής. Η ομιλία για την κατάσταση της Ένωσης θα πρέπει, θεωρητικά, να απευθύνεται σε περισσότερους από 400 εκατομμύρια Ευρωπαίους (και έτσι το παρουσιάζει η Επιτροπή, όσο δύσκολο και αφελές μπορεί να είναι αυτό) - αλλά αυτό δεν έχει ποτέ και είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι κάποτε αυτό θα συμβεί. Δε μεταδίδεται από τα κανάλια, κανείς δε γνωρίζει την ύπαρξή της, οπότε είναι μια συζήτηση για εσωτερική κατανάλωση, για 27 κυβερνήσεις που την ακολουθούν πολύ στενά και για την ευρωπαϊκή φούσκα. Για αξιωματούχους, αναλυτές, διπλωμάτες και δημοσιογράφους. Αυτά που λέγονται στην ομιλία είναι εξίσου σημαντικά με όσα δε λέγονται. Οι λέξεις, τα επίθετα και η σειρά με την οποία θίγεται κάθε θέμα. Είναι μια διαδικασία σχολαστικής εξήγησης, και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι εβδομάδες είναι αφιερωμένες στην προετοιμασία της · όμως χωνεύεται γρήγορα, σχεδόν άμεσα και μερικές ημέρες αργότερα, έχει ήδη ξεχαστεί.&nbsp;
<h3>Ένας ισχυρισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης&nbsp;</h3>
Η Πρόεδρος φον ντερ Λάιεν δεν είναι ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, αλλά ούτε και ο Ντόναλντ Τουσκ. Ο ρόλος της είναι πολύ πιο παραδοσιακός, προσαρμοσμένος στις δυσκολίες της θέσης, περιορισμένος υπό το βλέμμα των πρωτευουσών. Είναι αποτελεσματική, αγκαλιάζει ό, τι χρειάζεται να αγκαλιάσει, αλλά δεν ξεπερνάει τα όρια, δε θέτει σε δοκιμασία τις δομές, δεν υψώνει τη φωνή της... πέρα από το αναμενόμενο. Είναι μάνατζερ, όχι ηγέτιδα. Κάποια που είναι ικανή να σκιαγραφήσει έναν χάρτη πορείας σε δεκάδες μέτωπα, να οργανώσει τους διάφορους ρόλους και να βάλει τις προτεραιότητες σε μια σειρά · διαυγής, συμπαγής, ξεκάθαρη. Αυτό που ήθελε η ομάδα της ήταν να καθορίσει την κατεύθυνση, επειδή ισχυρίζονται ότι δεν μπορεί κανείς να προχωρήσει αν δεν ξέρει πού θέλει να πάει. Υποστηρίζουν ότι ο ρόλος τους δεν είναι να κερδίσουν τις καρδιές με ρητορική, ούτε να πυροδοτήσουν επιθυμίες. Και πάνω απ 'όλα, δεν σκοπεύουν να δώσουν υποσχέσεις που είναι αδύνατο να τηρηθούν.&nbsp;
Η φον ντερ Λάιεν έκανε τρία πράγματα στις Βρυξέλλες σήμερα. Το πρώτο είναι να υπερασπιστεί τις αξίες της ΕΕ και τις δικές της. Επαίνεσε το έργο της Επιτροπής κατά το τελευταίο εξάμηνο, που παρότι δεν έχει αρμοδιότητα σε θέματα υγείας, αποδείχθηκε ικανή, σύμφωνα με την ανάλυσή της, να καλύψει τα κενά που δημιουργούνται από τις διαφορές και τους δισταγμούς μεταξύ των κρατών μελών. Ήθελε να καταπολεμήσει την απαισιόδοξη αφήγηση των πρώτων μηνών, που χαρακτηριζόταν από διαίρεση, εγωισμό, ανικανότητα και αδυναμία.&nbsp;
Το δεύτερο πράγμα ήταν οι ανακοινώσεις. Καμία από αυτές δεν ήταν ριζοσπαστική, αλλά τελικά έγιναν πραγματικότητα. Περιέλαβαν τον στόχο της αύξησης της μείωσης των εκπομπών από 40 σε 55% στην ΕΕ έως το 2030, ενόψει της κλιματικής ουδετερότητας το 2050. Έκαναν έκκληση για περισσότερες εξουσίες σε θέματα υγείας για την Επιτροπή και ανακοίνωσαν μια παγκόσμια διάσκεψη κορυφής για την υγεία. Πίεσαν πραγματικά για έναν ευρωπαϊκό ελάχιστο μισθό και συλλογικές διαπραγματεύσεις, παρά την αντίθεση των σκανδιναβικών χωρών. Για μια νέα στρατηγική μετανάστευσης σε μια εβδομάδα. Για να είναι πράσινα το 30% των ομολόγων που θα εκδοθούν για την πληρωμή του Ταμείου Ανάκαμψης. Και για διάθεση οκτώ δισεκατομμυρίων ευρώ για τεχνολογικές επενδύσεις και υπερυπολογιστές.&nbsp;
Ο τρίτος πυλώνας της ομιλίας, ο πιο σημαντικός, ήταν η ίδια η δομή της και τα θέματα που έθιξε. Στις Βρυξέλλες αυτά τα πράγματα εξετάζονται υπό το πρίσμα του αρχαίου πνεύματος της Κρεμλινολογίας, αποδίδοντας σχεδόν μυστικιστικές έννοιες στα κόμματα και στα επιρρήματα. Η προσπάθεια είναι να ισχυριστείς ότι κάτι έχει αποδειχθεί σαφώς ενώ χρειάζεται μια μηχανή Enigma για να το αποκρυπτογραφήσεις.&nbsp;
Στην επιστολή γνωριμίας της, η φον ντερ Λάιεν διαβεβαίωνε ότι η ΕΕ πρέπει να πάρει τα ηνία, να σχεδιάσει το μέλλον της και να μην είναι θύμα της πανδημίας ή των εντολών των μεγαλύτερων εταίρων ή αντιπάλων. Αυτό είναι παρόμοιο με αυτό που υποστήριξε ο Σαρλ Μισέλ στην αρχή της εβδομάδας στη Διάσκεψη Κορυφής με την Κίνα: η Ευρώπη πρέπει να είναι παίκτης και όχι αγωνιστικός χώρος.&nbsp;
Ξεκίνησε από εκεί που αισθανόταν άνετα. Μιλώντας ξανά και ξανά για «ευθραυστότητα», αλλά χωρίς απαισιοδοξία ή αποθάρρυνση. Ζητώντας μια «νέα ζωτικότητα» να βγει μπροστά. Υπερασπίστηκε την Πράσινη Συμφωνία, τα μέτρα για το κλίμα και την ψηφιοποίηση, τους δύο κύριους άξονες της θητείας της. Έκανε έκκληση επίσης για μια «ανθρώπινη οικονομία που μας προστατεύει από τους μεγάλους κινδύνους της ζωής - ασθένεια, κακή τύχη, ανεργία ή φτώχεια». Μια που να «προσφέρει σταθερότητα και να μας βοηθά να απορροφήσουμε καλύτερα σοκ» καθώς «ποτέ κατά το παρελθόν η υπόσχεση για προστασία, σταθερότητα και ευκαιρία δεν ήταν πιο σημαντική από ό, τι είναι σήμερα».&nbsp;
Εστίασε στα μέτρα ανάκαμψης που σχετίζονται με το Ταμείο που εγκρίθηκε τον Ιούλιο και το οποίο θα πρέπει να αρχίσει να εκταμιεύει χρήματα από το 2021. Υπερασπίστηκε την πολυμέρεια με νύχια και με δόντια και επιτέθηκε στον «εθνικισμό των εμβολίων, που θέτει σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές». Επέδειξε σταθερή ισορροπία μεταξύ ρεαλισμού και προσδοκιών · μερικές φορές με πειστικό τρόπο, μερικές φορές με ασυνάρτητο.&nbsp;
Η φον ντερ Λάιεν επαίνεσε και επέκρινε. Αποκάλεσε την Κίνα ως «συστημικό αντίπαλο» και κάλεσε το Πεκίνο να ακολουθήσει τους κανόνες που συνεχώς αγνοεί. Έκανε μια σκληρή παρατήρηση που απευθύνεται στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά χωρίς άμεση αναφορά στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου. Ανέφερε το Brexit, αλλά επιφανειακά, θέλοντας να καταστήσει σαφές στο Λονδίνο ότι δεν είναι καθόλου προτεραιότητα. Υπεράσπισε τις διεθνείς συμφωνίες και αναφέρθηκε στη Μάργκαρετ Θάτσερ με κάποια εσκεμμένη ειρωνεία, διαβεβαιώνοντας ότι «η Βρετανία δεν παραβιάζει συνθήκες». Μάλιστα μάλωσε το Βερολίνο, προειδοποιώντας ότι ένας αγωγός φυσικού αερίου δε θα αλλάξει τη συμπεριφορά του Βλαντιμίρ Πούτιν.&nbsp;
Μετά από περισσότερο από μία ώρα, η φον ντερ Λάιεν ασχολήθηκε επιτέλους και με το ζήτημα της μετανάστευσης. Και το έκανε περισσότερο στο ύφος της πολιτικής της οικογένειας παρά ως θεματοφύλακας των συνθηκών. Πρώτον, μίλησε για τη σημασία της προστασίας των συνόρων, της αντιμετώπισης των λαθρεμπόρων, των δικαιωμάτων αυτών που φθάνουν και του δικαιώματος των χωρών να επιστρέψουν όσους που δεν έχουν δικαίωμα να παραμείνουν. Και μετά, χωρίς ιδιαίτερο συναίσθημα, αναφέρθηκε στη Μόρια και τους ανθρώπους που πεθαίνουν κάθε εβδομάδα στη θάλασσα.&nbsp;
Το ίδιο έκανε και με την κατάσταση του κράτους δικαίου, με την κριτική που άσκησε για την ύπαρξη «ζωνών χωρίς ΛΟΑΤ», τις οποίες χαρακτήρισε ως «ζώνες χωρίς ανθρωπότητα» και για τις οποίες είπε ότι «δεν έχουν θέση στην Ένωση μας». Καθ' όλη τη διάρκεια βασίστηκε στον πρόσφατα εκλιπόντα Τζον Χιουμ, ο οποίος υποστήριζε ότι «η σύγκρουση αφορούσε τη διαφορετικότητα και ότι η ειρήνη αφορούσε τον σεβασμό της διαφορετικότητας», που είναι «η ουσία της ανθρωπότητας» Επισήμως σωστή, αλλά τίποτα περισσότερο από αυτό. Τα πάντα είχαν θέση στην ομιλία της, καθώς θα ήταν σχεδόν αδιανόητο το αντίθετο, αλλά όλα αυτά δεν ήταν η προτεραιότητα.&nbsp;
Η ΕΕ έχει δύσκολες στιγμές μπροστά της. Με μια διψήφια συρρίκνωση και ένα χρέος που αυξάνεται κατά περισσότερες από 20 μονάδες. Με αναστολή κρατικών ενισχύσεων και φορολογικών κανόνων. Με ένα χάσμα που διευρύνεται στην Ουγγαρία και την Πολωνία. Μια φοβερή ανθρώπινη κρίση στην ελληνική ακτή. Με την πρόκληση της Τουρκίας ή τον κίνδυνο ενός Brexit χωρίς συμφωνία τον Δεκέμβριο. Με την πιθανή επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ και με μια ολοένα και πιο επιθετική και προκλητική Κίνα.&nbsp;
Εκατομμύρια πολίτες θα έχουν πάρα μα πάρα πολύ δύσκολα χρόνια μπροστά τους και τα επίπεδα εμπιστοσύνης μεταξύ των πρωτευουσών θα είναι χαμηλά. Οι επικές και συναισθηματικές ομιλίες δεν είναι συνήθως οι πιο χρήσιμες ή οι πιο απαραίτητες. Όμως, οι ρεαλιστές, οι αισιόδοξοι και οι διαυγείς άνθρωποι δε βοηθούν επίσης εάν δεν αγκαλιάζουν πραγματικά το zeitgeist, το πνεύμα των καιρών. Το κλείσιμο με ένα «ζήτω η Ευρώπη!» ή με την υπόσχεση ότι «το μέλλον θα είναι αυτό που θα το κάνουμε να είναι και η Ευρώπη θα είναι αυτή που θέλουμε να είναι» είναι ποιητικό, αλλά τόσο φθαρμένο όσο η ποίηση που κερδίζει βραβεία στην Ισπανία αυτές τις μέρες [σημείωση του συντάκτη: ο συγγραφέας σχολιάζει ένα αμφιλεγόμενο βραβείο από τον εκδοτικό οίκο Espasa]. Μετά από μιάμιση ώρα ομιλίας, πολλοί Ευρωπαίοι πιθανότατα θα είναι πρόθυμοι να ζήσουν σε αυτήν την Ένωση που περιέγραψε η φον ντερ Λάιεν, αυτόνομη, γενναία, αποφασιστική, πράσινη, ανθρώπινη. Πρέπει μόνο να ξέρουμε και πού θα τη βρούμε.&nbsp;

Η φον ντερ Λάιεν προειδοποιεί για «ευθραυστότητα» στην πρώτη της ομιλία της για την «Κατάσταση της ΕΕ»

Η Πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ αυξάνει τον στόχο μείωσης των εκπομπών για το 2030 από 40% σε 55%

La présidente de la Commission européenne a annoncé porter l'objectif de réduction des émissions de l'UE pour 2030 de 40 % à 55%.

En politique, il y a des discours qui visent à élever les esprits, d'autres pour réconforter, rassurer, apaiser ou s'émouvoir. Des discours pour unir et d'autres pour diviser. Il y a des discours pour gagner des élections, pour reconnaître les défaites, et puis il y a des discours comme ceux sur l'état de l'Union. Personne ne sait très bien à quoi il sert ou à qui il s'adresse. D'une certaine manière, ce discours est comme un débat électoral : quoi qu'il arrive, il sera jugé sévèrement, avec plus à perdre qu'à gagner.
Depuis des années, en septembre, le président de la Commission européenne prononce à Strasbourg un grand discours, qui fait le point sur la situation du continent et détaille la liste des choses à faire dans les mois à venir. Mais cette année, tout est différent. Il n'y a pas un président masculin, mais une présidente qui fait ses débuts. Cela ne se déroule pas dans la cité alsacienne mais à Bruxelles, pandémie oblige. Et ce qui s'est passé au cours du dernier semestre a changé la scène politique, économique et sociale. Pourtant, ce discours a dans l'ensemble ressemblé à ceux des années précédentes. C'est probablement le discours qu'elle aurait pu écrire à son arrivée.
Ursula von der Leyen n'est pas une oratrice accomplie, elle n'a pas de passion, elle ne sait pas comment émouvoir. Elle a à peine réussi, pendant ce très long discours (près d'une heure et demie), à créer un lien avec les députés européens. Ils ont, brièvement et tièdement, applaudi une demi-douzaine de fois. Mais elle n'avait pas non plus l'intention d'établir un lien. Son discours était lucide, solide, équilibré. Pas d'erreurs ni de fioritures, sur le fond comme sur la forme. Le discours sur l'état de l'Union devrait, en théorie, s'adresser aux plus de 400 millions d'Européens (et c'est ainsi que la Commission le présente, aussi délicat ou naïf que cela puisse paraître) - mais cela n'a jamais été le cas et il est difficile de croire que ce le sera un jour. Il n'est pas diffusé, personne n'en connaît l'existence, c'est donc un discours de consommation interne, pour les 27 gouvernements qui le suivent de très près et pour la bulle européenne. Pour les fonctionnaires, les analystes, les diplomates et les journalistes. Ce que dit le discours est aussi important que ce qu'il ne dit pas. Les mots, les adjectifs et l'ordre dans lequel chaque sujet est abordé. Il y a un processus d'exégèse méticuleux, c'est pourquoi des semaines sont consacrées à sa préparation. Mais la digestion est presque immédiate et quelques jours plus tard, on l'a déjà oublié.
Une revendication de l'Union européenne
Ursula Von der Leyen n'est pas Jean-Claude Juncker, sans pour autant être Donald Tusk. Elle s'est taillé un rôle beaucoup plus traditionnel, adapté aux difficultés de la fonction, contraint au regard des capitales. Elle est efficace, accueillant tout ce qui doit l'être, sans pour autant franchir de limites, ni remettre en cause l'ordre établi, encore moins élever la voix... au-delà de ce qui est attendu. Elle gouverne mais ne dirige pas. Elle est capable de tracer une feuille de route sur des dizaines de fronts, d'organiser les rôles et d'affiner les priorités. Elle est lucide, solide et claire. Ce que son équipe voulait, c'était fixer un cap, affirmant qu'on ne peut pas avancer sans savoir où l'on va. Ils prétendent que leur but n'est pas de toucher les coeurs, ni d'enflammer les désirs. Encore moins de faire des promesses impossibles à tenir.
Dans son discours, Mme Von der Leyen a fait trois choses. La première est de défendre les valeurs de l'UE et les siennes. Elle a fait l'éloge du travail de la Commission au cours du dernier semestre, sans compétence en matière de santé mais capable, selon son analyse, de combler les lacunes générées par les différences et les hésitations entre les États membres. Elle a voulu combattre le récit pessimiste des premiers mois, marqués par la division, l'égoïsme, l'incapacité et l'impuissance.
Deuxièmement, elle a fait des annonces. Aucune d'entre elles n'est révolutionnaire, mais elles ont enfin été faites. Parmi elles, l'objectif de faire passer la réduction des émissions de gaz à effet de serre de 40 à 55 % dans l'UE d'ici 2030, avec pour objectif d'atteindre la neutralité climatique en 2050. Un appel à donner plus de pouvoirs à la Commission sur les questions de santé et à organiser un sommet mondial sur la santé. Une réelle avancée en faveur d'un salaire minimum européen et de la négociation collective, malgré l'opposition des pays nordiques. Une nouvelle stratégie en matière de migration, prévue la semaine prochaine. Que 30 % des obligations qui seront émises pour payer le Fonds de relance soient vertes. Et une allocation de huit milliards d'euros pour les investissements technologiques et les superordinateurs.
Le troisième pilier du discours, le plus important, concerne sa structure et ses sujets. À Bruxelles, ces éléments sont examinés à la manière de la kremlinologie, en attribuant des significations presque mystiques aux virgules et aux adverbes. On essaie de suggérer que quelque chose a été clairement démontré quand on a besoin d'une machine à énigmes pour le déchiffrer.
Dans sa lettre d'introduction, Mme Von der Leyen a assuré que l'UE devait prendre la barre, concevoir son avenir et ne pas être victime de la pandémie ou des ordres des grands partenaires ou rivaux. C'est un peu comme ce qu'a dit Charles Michel au début de la semaine avec le sommet sur la Chine : l'Europe doit être un acteur, et non un terrain de jeu.
Elle a commencé par là où elle était le plus à l'aise. Parler encore et encore de « fragilité », mais sans pessimisme ni découragement. Réclamant une « vitalité nouvelle » pour aller de l'avant. Défendant le Green Deal et les mesures climatiques, ainsi que le numérique, les deux axes principaux de son mandat. Elle a également appelé à une « économie humaine qui nous protège contre les grands risques de la vie - la maladie, la malchance, le chômage ou la pauvreté ». Une économie qui « offre une stabilité et nous aide à mieux absorber les chocs » car « jamais auparavant la promesse de protection, de stabilité et d'opportunités n'a été aussi importante qu'aujourd'hui ».
Elle a centré les mesures de relance autour du Fonds qui a été approuvé en juillet et qui doit commencer à être distribué à partir de 2021. Elle a défendu le multilatéralisme bec et ongles et s'est attaquée au « nationalisme vaccinal, qui met des vies en danger ». Elle a fait preuve d'un équilibre constant entre réalisme et attentes ; parfois convaincante, parfois incohérente.
Mme Von der Leyen a distribué éloges et critiques. Elle a qualifié la Chine de « rivale systémique » et a appelé Pékin à suivre les règles qu'elle ignore constamment. Elle a fait une remarque cinglante à l'adresse des États-Unis, mais sans référence directe aux élections présidentielles de novembre. Elle a mentionné le Brexit, mais en surface, voulant faire comprendre à Londres que ce n'était pas sa priorité. Elle a défendu les accords internationaux et a cité Margaret Thatcher avec une certaine ironie, assurant que « la Grande-Bretagne ne viole pas les traités ». Et elle a même donné une tape sur les doigts à Berlin, avertissant qu'un gazoduc ne fera pas changer Vladimir Poutine.
Après plus d'une heure, elle a finalement abordé la question de l'immigration. Et elle l'a fait plus dans le style de sa famille politique, comme gardienne des traités. Elle a d'abord parlé de l'importance de la protection des frontières, de la lutte contre les passeurs, des droits des arrivants et du droit des pays à renvoyer ceux qui ne peuvent pas rester. Puis, sans émotion particulière, elle a évoqué Moria et les personnes qui meurent chaque semaine en mer.
Poursuivant avec l'État de droit, la présidente de la Commission a critiqué l'existence de « zones sans LGBT », qu'elle a décrites comme des « zones sans humanité » et déclaré qu'« elles n'ont pas leur place dans notre Union ». Elle s'est appuyé sur John Hume, récemment décédé, qui affirmait que « le conflit était une question de différence et que la paix était une question de respect de la différence », qui est « l'essence de l'humanité ». C'est formellement correct, mais guère plus. Tout était dans le discours, car il serait presque impensable que ce ne soit pas le cas, mais l'important était ailleurs.
L'Union européenne traverse une période difficile. Une récession à deux chiffres, des dettes qui augmentent de plus de 20 points. Avec la suspension des aides d'État et des règles fiscales. L'écart se creuse en Hongrie et en Pologne. Une terrible crise humanitaire est en cours sur les côtes grecques. Avec le défi de la Turquie ou le danger d'un Brexit sans accord en décembre. Avec la possibilité de voir réélu Donald Trump et avec une Chine de plus en plus sûr d'elle et provocatrice.
Des millions de citoyens s'apprêtent à vivre des années très, très difficiles et le niveau de confiance au sein des capitales va stagner. Les discours épiques et sentimentaux ne sont généralement pas les plus utiles ou les plus nécessaires. Mais les pragmatiques, les optimistes et les lucides ne sont pas utiles non plus s'ils ne sont pas dans l'air ou l'esprit du temps. Conclure par un « vive l'Europe » ou promettre que « l'avenir sera ce que nous en faisons et que l'Europe sera ce que nous voulons qu'elle soit » est poétique, mais à peu près aussi usé que la poésie primée ces jours-ci en Espagne (l'auteur fait référence au prix controversé de la maison d'édition Espasa, ndlr). Après une heure et demie de discours, de nombreux Européens auront probablement hâte de vivre dans cette Union que Mme Von der Leyen a décrite, autonome, courageuse, déterminée, verte et humaine. Reste à savoir où la trouver.

Von der Leyen met en garde contre la « fragilité » dans son premier discours sur l'état de l'Union européenne

La présidente de la Commission européenne fait passer l'objectif de réduction des émissions pour 2030 de 40 % à 55%.

Przewodnicząca Komisji Europejskiej podnosi cel redukcji emisji CO2 w UE do 2030 r. z 40 do 55 proc.

W polityce przemówienia wygłaszane są w celu podniesienia odbiorców na duchu, pocieszenia ich, wsparcia, ukojenia lub w celu wyrażenia emocji. Niektóre przemówienia mają na celu zjednoczenie, a inne zaznaczenie podziałów. Są przemówienia, które służą wygraniu wyborów, uznaniu porażki, i są też przemówienia takie jak Orędzie o stanie Unii. Nikt nie wie, do czego służy, ani do kogo jest skierowane. W pewnym sensie to przemówienie przypomina debatę wyborczą: cokolwiek się wydarzy, zostanie surowo osądzone i zawsze dużo więcej można na nim stracić niż zyskać.
Co roku we wrześniu przewodniczący Komisji Europejskiej wygłasza w Strasburgu ważne przemówienie, w którym zdaje sprawozdanie z sytuacji na kontynencie i przedstawia listę zadań na nadchodzące miesiące. W tym roku było inaczej. Przemówienia nie wygłosił przewodniczący, ale przewodnicząca. Było to jej pierwsze przemówienie. Ze względu na koronawirusa, wydarzenie nie miało miejsca we francuskim Strasburgu, ale w Brukseli. A to, co wydarzyło się w ostatnim półroczu, raz na zawsze zmieniło krajobraz polityczny, gospodarczy i społeczny. Jednak w gruncie rzeczy, przemówienie było podobne do tych z przeszłości. To samo przemówienie przewodnicząca mogła wygłosić na początku swojej kadencji.
Ursula von der Leyen nie jest urodzoną mówczynią, nie przemawia z pasją, nie wie, jak poruszyć serca odbiorców. Podczas bardzo długiego przemówienia (prawie półtorej godziny), ledwo udało jej się nawiązać porozumienie z posłami do PE. Na palcach jednej ręki możemy policzyć momenty, w których jej wystąpienie przerywały oklaski, tyleż krótkie, co niemrawe. Ale jej celem nie było porwanie tłumów. Jej przemówienie było przejrzyste, solidne, wyważone. Żadnych pomyłek ani ozdobników, ani w treści, ani w formie. Orędzie o stanie Unii powinno teoretycznie być adresowane do ponad 400 milionów Europejczyków - tak właśnie (naiwnie) wyobraża to sobie Komisja, niezależnie od tego, jak trudne do osiągnięcia może to być - ale nigdy nie tak było i trudno uwierzyć, że kiedykolwiek będzie. Orędzie nie jest nadawane w telewizji, nikt nie wie o jego istnieniu, jest więc przeznaczone dla wewnętrznych odbiorców, 27 rządów, które bardzo uważnie je śledzą i dla europejskiej bańki. Dla urzędników, analityków, dyplomatów i dziennikarzy. To, co zostanie powiedziane w przemówieniu jest tak samo ważne, jak to, co nie zostanie powiedziane. Słowa, przymiotniki i kolejność, w jakiej kolejne tematy są poruszane. Poddawane jest procesowi skrupulatnej egzegezy i właśnie dlatego poświęca się tygodnie na jego przygotowanie; ale przetwarzane zostaje prawie natychmiastowo, a po kilku dniach nikt już o nim nie pamięta.
<h3>Odzyskać Unię Europejską</h3>
Przewodnicząca Von der Leyen nie jest Jean-Claude Junckerem, ale nie jest też Donaldem Tuskiem. Jej rola jest znacznie bardziej tradycyjna, dostosowana do wymogów stanowiska, poddana bacznej obserwacji europejskich stolic. Jest skuteczna, zajmuje się wszystkim, czym należy się zająć, ale nie przekracza granic, nie kwestionuje struktur, nie podnosi głosu... chyba, że się tego od niej oczekuje. Jest kierowniczką, nie liderką. Potrafi nakreślić plan działania na dziesięciu różnych frontach, rozpisać role i określić priorytety; w realistyczny, trwały, przejrzysty sposób. Jej zespół chciał wyznaczyć kierunek, ponieważ twierdzi, że nie można iść naprzód, jeśli nie wie się, dokąd chce się iść. Twierdzą, że ich rolą nie jest poruszenie serc przy pomocy chwytów retorycznych, ani wzbudzenie zapału. A przede wszystkim, nie zamierzają składać obietnic, których nie da się dotrzymać.
Von der Leyen zrobiła w Brukseli trzy rzeczy. Pierwszą z nich jest obrona wartości UE, a także jej własnych. Pochwaliła pracę Komisji z ostatniego półrocza, która mimo braku uprawnień w kwestiach zdrowotnych, zgodnie z jej analizą była w stanie wypełnić luki wynikające z różnic między państwami członkowskimi i narastających wątpliwości. Chciała położyć kres pesymistycznej narracji pierwszych miesięcy, które charakteryzowały się podziałami, egoizmem, nieudolnością i bezradnością.
Drugą rzeczą było złożenie zapowiedzi. Żadna z nich nie była przełomowa, ale w końcu zostały ogłoszone. Przewodnicząca zapowiedziała między innymi zwiększenie redukcji emisji CO2 w UE z 40 do 55 proc. do 2030 roku, w dążeniu do neutralności klimatycznej w 2050 roku. Wezwała do zwiększenia uprawnień Komisji w kwestiach zdrowotnych oraz o zwołanie światowego szczytu w sprawie zdrowia. W zdecydowany sposób opowiedziała się za koniecznością wprowadzenia europejskiej płacy minimalnej i rozpoczęciem zbiorowych negocjacji, bez względu na sprzeciw krajów nordyckich. Obiecała w ciągu tygodnia ogłosić nową strategię migracyjną. Zapowiedziała, że 30% obligacji, które zostaną wyemitowane w celu sfinansowania funduszu naprawy gospodarczej, będzie ekologiczna. Ogłosiła przeznaczenie ośmiu miliardów euro na inwestycje technologiczne i superkomputery.
Trzecim i najważniejszym filarem jej wystąpienia była jego struktura i tematyka. W Brukseli na te sprawy patrzy się w staroświeckim duchu kremlinologii, nadając przecinkom i przysłówkom niemal mistyczne znaczenie. Dowodzi się, że coś zostało jasno powiedziane, podczas gdy w rzeczywistości potrzeba Enigmy do odszyfrowania rzeczonych treści.
We wprowadzeniu Von der Leyen zapewniła, że UE musi przejąć ster, zaprojektować swoją przyszłość i nie stać się ofiarą pandemii, lub kaprysów większych partnerów czy rywali. Jest to podobne do tego, co na początku tygodnia podczas szczytu dot. Chin powiedział Charles Michel: Europa musi być graczem, a nie polem gry.
Zaczęła od tematu, z którym czuła się najbardziej komfortowo. Wielokrotnie mówiła o "kruchości", ale bez pesymizmu i zniechęcenia. Prosząc o "nową witalność", by ruszyć do przodu. Broniła Zielonego Ładu i środków klimatycznych oraz cyfryzacji, dwóch głównych osi jej kadencji. Wzywała również do tworzenia "gospodarki z ludzką twarzą, która chroni nas przed życiowymi zagrożeniami - chorobą, złym losem, bezrobociem lub ubóstwem". Takiej, która "oferuje stabilność i pomaga nam lepiej wytrzymać wstrząsy", ponieważ "nigdy wcześniej obietnica ochrony, stabilności i potencjału nie była ważniejsza niż obecnie".
Skupiła się na środkach naprawczych wokół funduszu, który został zatwierdzony w lipcu i który zacznie wypłacać pieniądze od 2021 roku. Drapieżnie broniła multilateralizmu i zaatakowała "szczepionkowy nacjonalizm, który zagraża życiu". Jej wypowiedź była doskonale wyważona między realizmem a oczekiwaniami; czasem przekonywująca, czasem niespójna.
Von der Leyen chwaliła i krytykowała. Nazwała Chiny "systemowym rywalem" i wezwała Pekin do przestrzegania zasad, które stale ignoruje. Wygłosiła krótką uwagę skierowaną do Stanów Zjednoczonych, ale bez bezpośredniego odniesienia do listopadowych wyborów prezydenckich. Wspomniała o Brexicie, ale powierzchownie, chcąc wyraźnie pokazać Londynowi, że w żadnej mierze nie jest jej priorytetem. Broniła umów międzynarodowych i z pewną ironią zacytowała Margaret Thatcher, zapewniając, że "Wielka Brytania nie łamie traktatów". Po łapach dała nawet Berlinowi, ostrzegając, że gazociąg nie zmieni zachowania Władimira Putina.
Po ponad godzinie, Von der Leyen wreszcie przeszła do sprawy imigracji. I zrobiła to bardziej w stylu swojej politycznej rodziny niż strażniczki traktatów. Po pierwsze, mówiła o tym, jak ważna jest ochrona granic, walka z przemytnikami, o prawach osób przybywających i o prawie państw do wyegzekwowanie powrotu tych, którzy nie mogą zostać. A następnie, bez szczególnych uczuć, wspomniała o Morii i ludziach, którzy umierają co tydzień na morzu.
W ten sam sposób odniosła się do stanu rządów prawa, krytykując istnienie "stref wolnych od LGBT", które określiła jako "strefy wolne od człowieczeństwa" i zadeklarowała, że "nie ma dla nich miejsca w naszej Unii". Zawsze polegała na niedawno zmarłym Johnie Hume, który twierdził, że "konflikt powstaje przez różnice, a pokój buduje się poprzez szacunek dla różnic", które są "istotą człowieczeństwa". Formalnie poprawne, choć tylko tyle. Zostało to powiedziane w jej przemówieniu, ponieważ byłoby prawie nie do pomyślenia, gdyby nie zostało to powiedziane, ale nie nadała temu szczególnej wagi.
UE ma przed sobą ciężki okres. Dwucyfrowa recesja, długi rosnące o ponad 20 punktów, przy zawieszeniu pomocy państwa i przepisów podatkowych. Coraz silniejszy rozłam z Węgrami i Polską. Przerażający kryzys humanitarny na greckim wybrzeżu. Z wyzwaniem w postaci Turcji lub niebezpieczeństwem Brexitu bez porozumienia w grudniu. Z możliwością ponownego zwycięstwa Donalda Trumpa oraz z coraz bardziej asertywnymi i prowokacyjnymi Chinami.
Miliony obywateli czekają bardzo, bardzo trudne lata, a poziom zaufania pomiędzy państwami członkowskimi będzie niski. Epickie i sentymentalne przemówienia nie są zazwyczaj najbardziej użyteczne czy potrzebne. Ale pragmatycy, optymiści i realiści również nie są pomocni, jeśli nie wyczują prawdziwego zeitgeist, ducha czasu. Zakończenie "Niech żyje Europa!" lub obietnica, że "przyszłość będzie taka, jaką ją stworzymy i Europa będzie taka, jaką chcemy, aby była" jest poetyckie, ale mniej więcej tak wyświechtane, jak poezja, która zdobywa obecnie nagrody w Hiszpanii [autor komentuje kontrowersyjną nagrodę wydawnictwa Espasa - przyp. red.]. Po półtora godzinnym przemówieniu wielu Europejczyków prawdopodobnie będzie chętnych do życia w tej Unii, którą opisała Von der Leyen, autonomicznej, odważnej, zdecydowanej, zielonej, ludzkiej. Musimy jeszcze wiedzieć, gdzie ją znaleźć.

Von der Leyen ostrzega o "kruchości" w swoim pierwszym przemówieniu o stanie Unii

Przewodnicząca Komisji Europejskiej podnosi cel redukcji emisji CO2 do 2030 r. z 40 do 55 proc.

Die Präsidentin der Europäischen Kommission erhöht EU-Emissionsreduktionsziel für 2030 von 40 Prozent auf 55 Prozent. 

Es gibt viele Arten von politischen Reden: Es gibt die, die die Stimmung anheben sollen; Reden, die trösten, beruhigen oder besänftigen sollen; Reden, die pathetisch sind, die vereinen, die trennen; Reden, die Wahlen gewinnen sollen oder die Niederlagen eingestehen. Und dann gibt es Reden zur Lage der Nation. Oder in diesem Fall: der Europäischen Union. Niemand weiß genau, wozu diese genau gut sein sollen und an wen sie gerichtet sind. In gewisser Weise ist die "Rede zur Lage" wie eine Wahlduell: Was auch immer geschieht, es wird ein hartes Urteil geben, und es gibt immer viel mehr zu verlieren als zu gewinnen.
Jahrelang startete der Präsident der Europäischen Kommission jedes Jahr im September in Straßburg mit einer großen Rede, die die Situation auf dem Kontinent Revue passieren ließ, und die Aufgabenliste für die kommenden Monate zusammenfasste. Dieses Jahr ist alles anders: Es gibt keinen Präsidenten, sondern eine Präsidentin. Sie sprach wegen des Coronavirus nicht in der französischen Stadt, sondern in Brüssel. Und was im letzten Halbjahr geschehen ist hat Politik, Wirtschaft und Gesellschaft von Grund auf verändert. Trotzdem war die Rede den früheren nicht unähnlich. Die Rede hätte sie vermutlich auch bei ihrem Amtsantritt schreiben können.
Ursula von der Leyen ist keine versierte Rednerin. Sie ist nicht leidenschaftlich und weiß nicht, wie man Menschen begeistert. Sie schaffte es kaum, während der sehr langen, fast eineinhalbstündigen Rede die Europaabgeordneten zu erreichen. Fünf, sechs Mal wurde halbherzig geklatscht. Aber von der Leyen will die Abgeordneten auch nicht emotional erreichen. Ihre Rede war klar, solide und ausgewogen. Keine Fehler, keine Schnörkel, weder in Substanz noch in Form. Der Theorie nach soll sich die Rede zur Lage der Union an die mehr als 400 Millionen Europäerinnen und Europäer richten. Und so präsentiert die Kommission sie auch, so ambitioniert oder naiv dieser Anspruch auch sein mag. Aber tatsächlich richtete sich die Rede nie an alle Menschen in Europa, und es ist schwer zu glauben, dass sie es jemals tun wird. Die Rede wird nirgends ausgestrahlt, niemand weiß von ihrer Existenz. Sie ist allein für den internen Diskurs gedacht, für die 27 Regierungen, die sie sehr genau verfolgen. Es ist eine Rede für die Brüssel-Blase. Für Beamte, Analystinnen, Diplomaten und Journalistinnen. Was die Rede sagt, ist genauso wichtig wie das, was sie nicht sagt. Die Worte, die Adjektive und die Reihenfolge, in der jedes Thema zur Sprache kommt. Es gibt einen Prozess der akribischen Exegese, und deshalb wird sie wochenlang vorgekocht. Aber sie wird schnell verzehrt, und Tage später ist sie bereits vergessen.
<h3>Eine Forderung der Europäischen Union</h3>
Präsidentin von der Leyen ist nicht Jean-Claude Juncker, aber sie ist auch nicht Donald Tusk. Ihre Rolle ist viel traditioneller, an die Schwierigkeiten der Position angepasst, an den Blick der Hauptstädte gebunden. Sie ist effizient, kümmert sich, worum sich gekümmert werden muss. Aber sie sprengt keine Grenzen, stellt Strukturen nicht infrage, erhebt ihre Stimme nicht – zumindest nicht lauter, als es von ihr erwartet wird. Sie ist eine Managerin, keine Führungspersönlichkeit. Eine Person, die in der Lage ist, einen Fahrplan an Dutzenden von Fronten zu entwerfen, Rollen zu organisieren und Prioritäten zu verfeinern – klar, solide, deutlich. Was ihr Team wollte, war, die Richtung vorgeben. Sie sagen, dass man nicht voran kommen kann, wenn man nicht weiß, wohin man gehen will. Sie argumentieren, dass ihre Rolle nicht darin besteht, mit Rhetorik die Herzen zu bewegen oder Wünsche zu entfachen. Und vor allem sie keine Versprechungen machen, die unmöglich zu halten sind.
Es sind drei Dinge, die von der Leyen in ihrer Rede in Brüssel herausstellte. Erstens, verteidigte sie ihre eigenen und die Werte der EU. Sie lobte die Arbeit der Kommission im vergangenen halben Jahr, welche zwar wenig Kompetenzen in Gesundheitsfragen gehabt habe, ihrer Analyse zufolge aber in der Lage war, die Lücken zu füllen, die durch die Unterschiede und das Zögern zwischen den Mitgliedsstaaten entstanden sind. Sie wollte die pessimistische Erzählung der ersten Monate bekämpfen, die von Spaltung, Egoismus, Unfähigkeit und Hilflosigkeit geprägt waren.
Zweitens &nbsp;machte sie viele Ankündigungen. Keine von ihnen war bahnbrechend, aber zumindest wurden sie endlich ausgesprochen: Die Emissionen in der EU bis 2030 sollen von 40 auf 55 Prozent erhöht werden, mit Blick auf die Klimaneutralität im Jahr 2050. Sie forderte mehr Befugnisse in Gesundheitsfragen für die Kommission und einen globalen Gesundheitsgipfel. Echter Druck für einen europäischen Mindestlohn und Tarifverhandlungen, trotz des Widerstands der nordischen Länder. Eine neue Migrationsstrategie in einer Woche. Dass 30 Prozent der Anleihen, die zur Finanzierung des Wiederaufbaufonds ausgegeben werden, grün sein sollen. Und eine Zuweisung von acht Milliarden Euro für Technologieinvestitionen und Supercomputer.
Drittens - und am wichtigsten - waren die Struktur und die Themen der Rede. In Brüssel werden diese Dinge im antiken Geist der Kremlinologie betrachtet, wobei den Kommas und Adverbien fast mystische Bedeutungen zugeschrieben werden. Der Versuch zu suggerieren, dass etwas klar demonstriert worden ist, wenn man eine Enigma-Maschine braucht, um es zu entziffern.
In ihrem Einführungsschreiben hat Von der Leyen versichert, dass die EU die Zügel in die Hand nehmen, ihre Zukunft gestalten und nicht der Pandemie oder den Befehlen der größeren Partner oder Rivalen zum Opfer fallen dürfe. Dies ähnelt dem, was Charles Michel zu Beginn der Woche mit dem China-Gipfel sagte: Europa muss ein Akteur sein, nicht ein Spielfeld.
Sie begann dort, wo sie sich wohl fühlte. Sie sprach immer wieder von "Zerbrechlichkeit", aber ohne Pessimismus oder Entmutigung. Sie bat um "neue Vitalität", um voranzukommen. Sie verteidigte den Green Deal und die Klimamassnahmen und die Digitalisierung, die beiden Hauptachsen ihrer Zeit. Sie hat auch eine "menschliche Wirtschaft gefordert, die uns vor den großen Risiken des Lebens schützt - Krankheit, Unglück, Arbeitslosigkeit oder Armut". Eine Wirtschaft, die "Stabilität bietet und uns hilft, Schocks besser abzufedern", denn "nie zuvor war das Versprechen von Schutz, Stabilität und Chancen wichtiger als heute".
Sie hat die Wiederherstellungsmassnahmen auf den Fonds konzentriert, der im Juli genehmigt wurde und ab 2021 mit der Auszahlung von Geldern beginnen muss. Sie hat den Multilateralismus mit Zähnen und Klauen verteidigt und den "Impfstoff-Nationalismus, der Leben gefährdet" angegriffen. Sie demonstrierte ein konstantes Gleichgewicht zwischen Realismus und Erwartungen; manchmal überzeugend, manchmal inkonsequent.
Von der Leyen hat Lob und Kritik geäußert. Sie nannte China einen "systemischen Rivalen" und forderte Peking auf, die Regeln zu befolgen, die es ständig ignoriert. Sie hat eine schneidende Bemerkung gemacht, die sich an die Vereinigten Staaten richtete, aber ohne direkten Bezug zu den Präsidentschaftswahlen im November. Sie erwähnte Brexit, aber nur oberflächlich, um London klar zu machen, dass diese überhaupt keine Priorität haben. Sie verteidigte internationale Abkommen und zitierte Margaret Thatcher mit einer gewissen Ironie, indem sie versicherte, dass "Großbritannien keine Verträge bricht". Und sie hat Berlin sogar einen Klaps auf die Hand gegeben und davor gewarnt, dass eine Gaspipeline das Verhalten Wladimir Putins nicht ändern wird.
Nach mehr als einer Stunde sprach Von der Leyen schließlich die Einwanderungsfrage an. Und sie tat dies mehr im Stil ihrer politischen Familie als als Hüterin der Verträge. Zunächst sprach sie von der Bedeutung des Schutzes der Grenzen, des Kampfes gegen Schmuggler, der Rechte der Ankommenden und des Rechts der Länder, diejenigen, die nicht bleiben können, zurückzuschicken. Und dann, ohne besondere Gefühle, erwähnte sie Moria und die Menschen, die jede Woche auf See sterben.
Dasselbe geschah mit der Situation der Rechtsstaatlichkeit, indem sie die Existenz von "LGBT-freien Zonen" kritisierte, die sie als "menschenwürdige Freihandelszonen" bezeichnete und sagte, dass "sie keinen Platz in unserer Union haben". Sie hat sich immer auf den kürzlich verstorbenen John Hume gestützt, der argumentierte, dass es bei Konflikten um Unterschiede gehe und dass es bei Frieden um die Achtung von Unterschieden gehe, was "das Wesen der Menschlichkeit" sei. Formal korrekt, aber sonst wenig. Es stand alles in der Rede, da es fast undenkbar wäre, dass es nicht da wäre, aber es war nicht die Priorität.
Die EU hat harte Zeiten vor sich. Ein zweistelliges Schrumpfen, die Schulden steigen um mehr als 20 Punkte. Mit ausgesetzten staatlichen Beihilfen und Steuervorschriften. Mit einer sich vergrößernden Kluft in Ungarn und Polen. Eine schreckliche menschliche Krise an der griechischen Küste. Mit der Herausforderung der Türkei oder der Gefahr eines Brexit ohne eine Einigung im Dezember. Mit der Möglichkeit der Wiederwahl von Donald Trump und mit einem zunehmend durchsetzungsfähigen und provokativen China.
Millionen von Bürgern werden sehr, sehr schwierige Jahre vor sich haben, und das Vertrauensniveau in den Hauptstädten wird flach sein. Epische und sentimentale Reden sind gewöhnlich nicht die nützlichsten oder notwendigsten. Aber auch Pragmatiker, Optimisten und luzide Menschen sind nicht hilfreich, wenn sie nicht wirklich den Zeitgeist, den Geist der Zeit treffen. Mit einem "Es lebe Europa!" zu schließen oder zu versprechen, dass "die Zukunft so sein wird, wie wir sie machen, und Europa so sein wird, wie wir sie wollen", ist poetisch, aber ungefähr so abgenutzt wie die Poesie, die heutzutage in Spanien Preise gewinnt [Anmerkung der Redaktion: Der Autor kommentiert eine umstrittene Auszeichnung des Verlags Espasa]. Nach anderthalb Stunden Reden werden viele Europäer wahrscheinlich begierig darauf sein, in jener Union zu leben, die Von der Leyen beschrieben hat: autonom, mutig, entschlossen, grün, menschlich. Wir müssen noch wissen, wo wir sie finden können.

Von der Leyen warnt in ihrer ersten Rede zur Lage der Nation vor "Zerbrechlichkeit"

vdl.jpg

Los servicios jurídicos europeos sostienen que, digan lo que digan los líderes, la Comisión es la responsable de "validar y autorizar el desembolso de pagos"

El martes por la mañana, a primerísima hora, el primer ministro holandés, Mark Rutte, era uno de los líderes que parecían más frescos y satisfechos. Tras cuatro días de cumbre salía con 110.000 millones menos en transferencias de las que le habían intentado forzar a tragarse. Salía con unos cheques compensatorios más grandes que nunca para su país y el resto de frugales. Y salía, sobre todo, habiendo logrado que los 27 aceptaran un mecanismo de control, supervisión y potencialmente de bloqueo sobre los Planes Nacionales de Reformas de los países del sur. En el argot comunitario los llaman "frenos de emergencia", porque basta que un país o unos pocos se sientan amenazados para poder activarlos, pero en Bruselas ya se lo conoce como el 'freno holandés'.
"Paradójicamente, el mero hecho de saber que habrá un par de ojos más encima mirando puede hacer que no sea necesario usar nunca el sistema", afirmó satisfecho Rutte. Su idea, en realidad, es esa. Que los menos cumplidores sientan la presión y para evitarse malos tragos, escarnio y broncas, hagan las cosas con seriedad. Y así no habrá jaleo.
El Plan de Recuperación de la UE consiste en que cada país aprobará un plan reformista y lo enviará a Bruselas. La idea original era que la Comisión Europea lo supervisara y dialogara con cada capital, pero en La Haya no se fían. No se creen a España o Italia y lo que consideran es una aplicación muy poco firme de las reformas que prometen cada año. Y se fían aún menos de la Comisión, a la que acusan de haber sido mal árbitro, injusta, laxa y cobarde, tratando de forma desigual a los países en función de criterios políticos.
Por eso han logrado presionar para que haya un doble mecanismo de control. La primera parte es que los ministros de los 27 tendrán que aprobar por mayoría cualifica los Planes Naciones de sus colegas. La segunda es que, cuando llegue la hora de los desembolsos, la Comisión no será la única que diga si un Gobierno ha hecho lo prometido. Habrá un informe no vinculante del Comité Económico y Financiero de la UE, y además una sola capital podrá activar ese freno de emergencia. Y si considera que el plan y la valoración de la Comisión no son creíbles, puede remitir directamente el caso nada menos que al Consejo Europeo, a los jefes de Estado y de Gobierno, para que ellos no lo analicen en la siguiente cumbre presencial que tengan.
<h3>Un 'Frankestein' para contentar a todas las partes</h3>
La redacción del texto es muy complicada, confusa en partes. Especifica que la Comisión evaluará los planes de recuperación y resiliencia en un plazo de dos meses a partir de su presentación y que el Consejo, por mayoría cualificada y a propuesta de la Comisión, aprobará la evaluación en un plazo de cuatro semanas a partir de la propuesta, si es posible. Después, apunta que el Comité Económico y Financiero "se esforzará por alcanzar un consenso", algo impreciso. Y añade que "en el caso excepcional de que uno o más Estados miembros consideren que existen desviaciones graves del cumplimiento satisfactorio de las metas y los objetivos pertinentes, podrán solicitar al presidente del Consejo Europeo que remita la cuestión al próximo Consejo Europeo".
Aquí llega el lenguaje ambiguo que permite muchas elucubraciones. "De someterse la cuestión al Consejo Europeo, la Comisión no tomará decisión alguna sobre el cumplimiento satisfactorio de las metas y los objetivos ni sobre la aprobación de los pagos hasta que el próximo Consejo Europeo haya debatido la cuestión de manera exhaustiva", pero sin especificar si debe haber consenso, mayoría, unanimidad. Ni siquiera si se deben pronunciar, y basta el debate.
Como coletilla, el artículo del documento cierra con una frase enigmática: "el proceso se ajustará al artículo 17 del TUE y el artículo 317 del TFUE". No es casual. Italia peleó muchísimo por cada palabra del texto y para la inclusión de esas referencias, que inciden en el respeto al "principio de equilibrio institucional", para que cada parte haga lo que le corresponde y no haya interferencias. Hay de hecho un dictamen pedido de emergencia de los servicios jurídicos del Consejo, firmado ayer mismo y al que ha tenido acceso EL MUNDO, que aborda la cuestión. Y que recalca que el texto pactado por los líderes de madrugada "no afecta a los poderes que los Tratados confieren a la Comisión (...) y notablemente, el poder de validar y autorizar el desembolso de pagos". Eso es: la última palabra es suya.
Esto es un respaldo potente a los países del sur. De hecho, Pedro Sánchez, en su comparecencia tras la reunión, hizo una mención expresa replicando el lenguaje de ese dictamen jurídico. "Entiendo que haya países que si se van a endeudar digan que quieren que esos fondos se usen para los programas para los que fueron creados. ¿Cuál ha sido mi objeción? No degradar la posición de la Comisión, mantener el equilibrio institucional", afirmó. Rutte puede vender en casa que tiene el mando del frente y Conte y Sánchez, que no habrá ni Troika ni veto. Pero lo que nadie puede anticipar es que no vayamos a tener tensión en apenas unos meses.

Los secretos del 'freno de emergencia' para vigilar las reformas

Los servicios jurídicos europeos sostienen que la Comisión es la responsable de "validar y autorizar el desembolso de pagos"

Europe's legal services argue that whatever the leaders say, the Commission is responsible for "validating and authorising the disbursement of payments."

Early on Tuesday morning, Dutch Prime Minister Mark Rutte was one of the leaders who seemed most fresh and satisfied. After four days of the summit, he was leaving with €110 billion less in transfers than he had been forced to swallow. He was leaving with bigger compensation checks than ever for his country and the rest of the frugals. And above all, he was leaving Brussels with the EU27 member states having agreed to control, supervise and potentially block the National Reform Plans of the countries of the south. In EU jargon, these are called "emergency brakes", because all it takes is for one country or a few to feel threatened to activate them, but in Brussels, they are already known as the "Dutch brake".
"Paradoxically, just knowing that there will be one more pair of eyes on you, watching, may make it unnecessary to ever use the system," said a happy Rutte. That was his idea, in fact: making the less compliant feel pressure to avoid uncomfortable situations, mockery and fights and force them to do things seriously. And that way, there won't be any fuss.
The EU recovery plan consists of each country adopting a reform plan and sending it to Brussels. The original idea was for the European Commission to monitor it and have a dialogue with each capital city, but this was mistrusted in The Hague. They neither believe in Spain nor Italy and what they see is a very weak application of the reforms they promise every year. And they have even less confidence in the Commission, which they accuse of having been unfair, soft and cowardly, and a bad arbitrator, treating countries unequally according to political criteria.
That is why they have managed to press for a double control mechanism. The first part is that the ministers of the 27 will have to approve by a qualified majority the National Plans of their colleagues. The second is that, when the time comes for disbursement, the Commission will not be the only one to say whether a government has done what it promised. There will be a non-binding report from the EU's Economic and Financial Committee, and in addition, a single capital will be able to activate this emergency brake. And if it finds that the Commission's plan and assessment are not credible, they can refer the case directly to the European Council, to the Heads of State and Government, so that they discuss it at their next face-to-face summit.
<h3>A 'Frankenstein' to please all</h3>
The wording of the text is very complicated – confusing in some parts. It specifies that the Commission shall evaluate the recovery and resilience plans within two months of their submission and that the Council, acting by a qualified majority on a proposal from the Commission, shall approve the evaluation within four weeks of the proposal, if possible. It then notes that the Economic and Financial Committee "shall strive to reach a consensus", which is somewhat vague. It adds that exceptionally, if "one or more member states consider that there are serious deviations from the satisfactory fulfilment of the relevant milestones and targets, they may request that the president of the European Council refer the matter to the next European Council."
Here comes the ambiguous language, which leaves room for a great deal of guesswork: "if the matter is referred to the European Council, no Commission decision concerning the satisfactory fulfilment of the milestones and targets and on the approval of payments will be taken until the next European Council has exhaustively discussed the matter." It does not specify whether there should be consensus, majority, unanimity. Not even whether they should take a position, and the debate is enough.
As a postscript, the article in the document closes with a cryptic sentence: "this process will be in line with Article 17 TEU and Article 317 TFEU." This sentence isn't there by accident. Italy fought hard for every word in the text and for the inclusion of these references, which demand respect for the "principle of institutional balance" so that each counterpart can do its duty without interference. There is, in fact, an emergency opinion requested from the Council's legal services, signed only yesterday and to which El Mundo has had access, which addresses the issue. It stresses that the text agreed by the leaders in the early hours of the morning "does not affect the powers conferred on the Commission by the Treaties (...) and notably the power to validate and authorise the disbursement of payments". That is to say: the final word is yours.
This means powerful support for the countries of the south. In fact, in his appearance after the meeting, Pedro Sánchez made mention of this fact by replicating the language of that legal opinion. "I understand that there are countries that, if they are going to get into debt, say that they want these funds to be used for the programmes for which they were created. What was my objection? Not to downgrade the Commission's position – to maintain the institutional balance," he said. Rutte can say at home that he is in charge and Conte and Sanchez can brag that there will be neither a troika nor a veto. But what no one should anticipate is a lack of tensions in just a few months.

The secrets of the 'emergency brake' to control reforms

The European legal services argue that the Commission is responsible for "validating and authorising the disbursement of payments"

Według ekspertów, niezależnie od tego, co mówią politycy, za zatwierdzanie wypłat odpowiedzialna jest Komisja Europejska.

We wtorek rano premier Holandii Mark Rutte wydawał się jednym z najbardziej zadowolonych i energicznych przywódców. Po czterech dniach negocjacji wyjeżdżał ze szczytu z kwotą transferów mniejszą o 110 miliardów euro, niż pierwotnie zakładano. Wyjeżdżał z większymi niż kiedykolwiek kompensatami finansowymi dla swojego kraju i reszty "oszczędnych" krajów. A przede wszystkim wyjeżdżał z Brukseli, w której państwa członkowskie zgodziły się na kontrolę i potencjalną blokadę planów reform przedstawianych przez kraje Południa. W żargonie UE określa się to "hamulcami bezpieczeństwa". Choć aby uruchomić ten mechanizm, wystarczy, że jeden lub kilka krajów wyrazi wątpliwości, w Brukseli są one już znane jako "holenderski hamulec".
"Paradoksalnie, sama wiedza, że dodatkowa para oczu będzie na ciebie spoglądać może sprawić, że nigdy nie będzie potrzeby korzystania z tego mechanizmu", powiedział zadowolony Rutte. Właśnie na tym polegał jego pomysł: wywrzeć presje na mniej skłonnych do podporządkowania się krajach, aby w celu uniknięcia niewygodnych sytuacji, kpin i konfliktów poważnie podeszły do sprawy. W ten sposób powinno się uniknąć wszelkich sporów.&nbsp;
Plan odbudowy dla Europy zakłada, że każde państwo przyjmie plan reform i przekaże go do Brukseli. Pierwotny pomysł polegał na tym, aby Komisja Europejska monitorowała go i prowadziła rozmowy z każdą stolicą, ale wzbudziło to wątpliwości w Hadze. Nie wierzą ani Hiszpanii, ani we Włochom. Co roku obiecywane reformy są wdrażane w znikomym stopniu. A jeszcze mniejszym zaufaniem darzą Komisję, którą oskarżają o niesprawiedliwość, nadmierną pobłażliwość i tchórzostwo, oraz o bycie złym arbitrem, który nierównomiernie traktuje kraje według politycznych kryteriów.
Dlatego udało im się wymusić wprowadzenie podwójnego mechanizmu kontroli. W pierwszej fazie, ministrowie 27 państw członkowskich będą musieli zatwierdzić plany krajowe swoich kolegów większością kwalifikowaną. W drugiej fazie, w momencie wypłaty, Komisja nie będzie jedynym organem, który osądzi, czy rząd zrobił to, co obiecał. Komitet Ekonomiczno-Finansowy UE przedstawi niewiążące sprawozdanie, a ponadto jedno państwo będzie uprawnione do uruchomienia klauzuli hamulca bezpieczeństwa. A jeśli uzna, że plan i ocena Komisji nie są wiarygodne, będzie mógł skierować sprawę bezpośrednio do Rady Europejskiej, szefów państw i rządów, żeby została omówiona podczas kolejnego szczytu.
<h3>"Frankenstein", by zadowolić wszystkich</h3>
Tekst jest sformułowany w bardzo skomplikowany sposób, często mylący. Określa się w nim, że Komisja ocenia plany odbudowy i zwiększania odporności w ciągu dwóch miesięcy od ich przedłożenia oraz że Rada, stanowiąca większością kwalifikowaną na wniosek Komisji, zatwierdza ocenę w ciągu czterech tygodni od złożenia wniosku, jeśli to możliwe. Następnie stwierdza się, że Komitet Ekonomiczno-Finansowy "dąży do osiągnięcia konsensusu", co jest nieco niejasne. Dodaje się, że w wyjątkowych przypadkach, jeżeli "jedno lub więcej państw członkowskich uzna, że istnieją poważne odstępstwa od zadowalającej realizacji odpowiednich etapów i celów, może zwrócić się do przewodniczącego Rady Europejskiej o rozpatrzenie sprawy podczas następnego posiedzenia Rady Europejskiej".
Tu pojawia się dwuznaczny język, który pozostawia miejsce na zgadywanki: "jeżeli sprawa zostanie skierowana do Rady Europejskiej, Komisji nie podejmie decyzji dotyczącej zadowalającej realizacji kamieni milowych i celów oraz zatwierdzenia wypłaty dopóki następna Rada Europejska nie przedyskutuje tej sprawy w wyczerpujący sposób". Nie określono w nim, czy powinien zostać osiągnięty konsensus, większość czy jednomyślność. Nie określono nawet, czy powinny one zająć stanowisko, czy debata jest wystarczająca.
Jako postscriptum, artykuł w dokumencie kończy się tajemniczym zdaniem: "proces ten jest zgodny z art. 17 TUE i art. 317 TFUE". Zdania to nie znalazło się tam przez przypadek. Włochy usilnie walczyły o każde słowo w tekście i o włączenie tych odniesień, które domagają się poszanowania "zasady równowagi instytucjonalnej", aby każdy z partnerów mógł wykonywać swoje obowiązki bez ingerencji. W rzeczywistości do służb prawnych Rady zwrócono się z prośbą o wydanie opinii nadzwyczajnej, podpisanej wczoraj, do której dotarł El Mundo. Dotyczy ona właśnie tej kwestii. Podkreśla się w niej, że tekst uzgodniony przez przywódców we wczesnych godzinach rannych "nie wpływa na uprawnienia przyznane Komisji na mocy traktatów (...), a zwłaszcza na uprawnienia do zatwierdzania wypłat". Czytaj: ostatnie słowo należy do Was.
Jest to silne wsparcie dla krajów Południa. W rzeczywistości, w swoim wystąpieniu po spotkaniu, Pedro Sánchez wspomniał o tym fakcie, powtarzając sformułowanie &nbsp;opinii prawnej. "Rozumiem, że są kraje, które, jeśli mają zamiar popaść w długi, mówią, że chcą, aby te fundusze zostały wykorzystane na programy, dla których zostały stworzone. Czemu się sprzeciwiałem? Umniejszaniu znaczenia stanowiska Komisji - co stanowiło niebezpieczeństwo dla równowagi instytucjonalnej", powiedział. Rutte może powiedzieć u siebie, że nad wszystkim panuje, a Conte i Sanchez mogą pochwalić się, że nie będzie ani trojki, ani weta. Nikt nie powinien jednak mieć nadziei, że w perspektywie zaledwie kilku miesięcy uda się uniknąć napięć.

Co się kryje za klauzulą "hamulca bezpieczeństwa"

Die europäischen Rechtsdienste argumentieren, dass die Kommission unabhängig davon, was die Staats- und Regierungschefs sagen, dafür verantwortlich ist, "die Auszahlung zu validieren und zu genehmigen".

Am frühen Dienstagmorgen war der niederländische Premierminister Mark Rutte einer derjenigen Regierungschefs, der am zufriedensten schien. Nach vier Tagen ging er mit 110 Milliarden Euro weniger an Transfers aus dem Gipfel, was er als Erfolg verbuchen kann. Er verließ Brüssel mit größeren Entschädigungsschecks als je zuvor für sein Land und den Rest der sogenannten Sparsamen Vier. Und vor allem verließ er Brüssel mit &nbsp;der Erklärung der 27 EU-Mitgliedstaaten, die nationalen Reformpläne der Länder des Südens zu kontrollieren und möglicherweise zu blockieren. Im EU-Jargon werden diese als "Notbremsen" bezeichnet - denn es genügt, wenn sich nur ein Land oder einige wenige Länder in der Lage sehen, von ihr Gebrauch zu machen. In Brüssel nennt man die "Notbremse" bereits "niederländische Bremse".
"Paradoxerweise kann allein das Wissen, dass ein weiteres Paar Augen auf Sie gerichtet sind, es unnötig machen, das System jemals zu benutzen", sagte Rutte glücklich. Das war in der Tat seine Idee: Druck ausüben, um von Vornherein unangenehme Situationen, Spott oder Streitereien zu vermeiden. Und auf diese Weise wird es kein Aufhebens geben.
Der EU-Konjunkturplan besteht darin, dass jedes Land einen Reformplan verabschiedet und nach Brüssel schickt. Ursprünglich war vorgesehen, dass die Europäische Kommission diesen Plan überwacht und einen Dialog mit jeder Hauptstadt führt, aber in Den Haag wurde dem misstraut. Dort glaubt man weder an Spanien, noch an Italien. Reformen würden nicht strikt genug angewendet werden. Noch weniger Vertrauen hat man in die Kommission: Sie sei unfair, weich und feige gewesen und ein schlechter Schiedsrichter, der die Länder nach politischen Kriterien ungleich behandelt habe.
Deshalb ist es ihnen gelungen, auf einen doppelten Kontrollmechanismus zu bestehen. Der erste Teil besteht darin, dass die Minister der 27 die nationalen Pläne der anderen mit qualifizierter Mehrheit genehmigen müssen. Der zweite ist, dass die Kommission zum Zeitpunkt der Auszahlung nicht die einzige sein wird, die sagt, ob eine Regierung das erfüllt hat, was sie versprochen hat. Es wird einen unverbindlichen Bericht des Wirtschafts- und Finanzausschusses der EU geben. Darüber hinaus reicht es, wenn nur ein Land die sogenannte Notbremse ziehen möchte. Wenn festgestellt wird, dass der Plan und die Einschätzung der Kommission nicht glaubwürdig sind, kann sie den Fall direkt an den Europäischen Rat und an die Staats- und Regierungschefs verweisen, damit sie ihn auf ihrem nächsten persönlichen Gipfel erörtern.
<h3>Ein 'Frankenstein' zur Freude aller</h3>
Die Formulierung des Textes ist sehr kompliziert - und in einigen Teilen sogar verwirrend. Der Text besagt, dass die Kommission die Wiederaufbau- und Sanierungspläne innerhalb von zwei Monaten nach ihrer Vorlage bewertet und dass der Rat, der auf Vorschlag der Kommission mit qualifizierter Mehrheit entscheidet, die Bewertung möglichst innerhalb von vier Wochen nach dem Vorschlag genehmigen muss. Zudem erklärt er, dass der Wirtschafts- und Finanzausschuss "sich um einen Konsens bemühen soll", was etwas vage ist. Und weiter, dass ausnahmsweise, wenn "ein oder mehrere Mitgliedstaaten der Ansicht sind, dass es schwerwiegende Abweichungen von der zufriedenstellenden Erfüllung der relevanten Meilensteine und Ziele gibt, sie beantragen können, dass der Präsident des Europäischen Rates die Angelegenheit an den nächsten Europäischen Rat weiterleitet".
Hier wird viel Raum für Deutung gelassen: "Wenn der Europäische Rat mit der Angelegenheit befasst wird, wird die Kommission keine Entscheidung über die zufriedenstellende Erfüllung der Meilensteine und Ziele und über die Genehmigung von Zahlungen treffen, bevor der nächste Europäische Rat die Angelegenheit nicht erschöpfend erörtert hat. Es wird nicht präzisiert, ob es Konsens, Mehrheit oder Einstimmigkeit geben soll. Nicht einmal, ob Stellung genommen werden muss, und eine Debatte ausreichend ist.
Als Postskriptum schließt der Artikel in dem Dokument mit einem kryptischen Satz ab: "Dieses Verfahren steht im Einklang mit Artikel 17 EUV und Artikel 317 AEUV". Dieser Satz ist nicht zufällig. Italien kämpfte hart für jede Formulierung und für die Aufnahme dieser Verweise, die die Achtung des "Prinzips des institutionellen Gleichgewichts" fordern, damit jedes Gegenüber seine Pflicht ohne Einmischung erfüllen kann. Es gibt in der Tat ein Dringlichkeitsgutachten, um das der Juristische Dienst des Rates gebeten wurde, das erst gestern unterzeichnet wurde und zu dem El Mundo Zugang hatte, in dem die Frage behandelt wird. Darin wird betont, dass der Text, auf den sich die Staats- und Regierungschefs in den frühen Morgenstunden geeinigt haben, "die der Kommission durch die Verträge übertragenen Befugnisse (...) und insbesondere die Befugnis zur Validierung und Genehmigung der Auszahlung von Zahlungen nicht berührt". Das heißt: Jeder kann das letzte Wort haben.
Damit werden die Länder des Südens stark unterstützt. Tatsächlich erwähnte Pedro Sánchez nach dem Treffen diese Tatsache, indem er die Sprache dieses Rechtsgutachtens wiederholte. "Ich verstehe, dass es Länder gibt, die, wenn sie sich verschulden, sagen, dass sie wollen, dass diese Mittel für die Programme verwendet werden, für die sie geschaffen wurden. Was war mein Einwand? Die Position der Kommission nicht herabzustufen - das institutionelle Gleichgewicht zu erhalten", sagte er. Rutte kann zu Hause sagen, dass er das Sagen hat, und Conte und Sánchez können damit prahlen, dass es weder eine Troika noch ein Veto geben wird. Aber was niemand erwarten sollte ist, dass es in wenigen Monaten nicht wieder Spannungen geben dürfte.

Die Notbremse der EU zur Kontrolle der Reformen

Die europäischen Rechtsdienste argumentieren, dass die Kommission für die "Validierung und Genehmigung der Auszahlung" zuständig ist.

Οι νομικές υπηρεσίες της Ευρώπης υποστηρίζουν πως ότι και να πουν οι ηγέτες, υπεύθυνη για την «επικύρωση και έγκριση των πληρωμών» είναι η Επιτροπή.

Νωρίς το πρωί της Τρίτης, ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε ήταν ένας από τους ηγέτες που έδειχναν πιο φρέσκοι και ικανοποιημένοι. Μετά από τέσσερις ημέρες της συνόδου κορυφής, έφυγε με 110 δισεκατομμύρια ευρώ λιγότερα σε άμεσες μεταφορές από ό,τι είχε αναγκαστεί να καταπιεί. Έφυγε με μεγαλύτερες αποζημιώσεις από ποτέ για τη χώρα του και τους υπόλοιπους «λιτούς». Και πάνω απ 'όλα, άφηνε τις Βρυξέλλες με τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ να έχουν συμφωνήσει να ελέγχουν, να εποπτεύουν και να εμποδίζουν ενδεχομένως τα εθνικά σχέδια μεταρρυθμίσεων των χωρών του Νότου. Στην ορολογία της ΕΕ, αυτά λέγονται «φρένα έκτακτης ανάγκης», διότι το μόνο που χρειάζεται για να εφαρμοστούν είναι να αισθανθούν απειλή μια ή λίγες χώρες, αλλά στις Βρυξέλλες, είναι ήδη γνωστά ως το «ολλανδικό φρένο».
«Παραδόξως, γνωρίζοντας και μόνο ότι θα υπάρχει ένα ακόμη ζευγάρι μάτια πάνω σου, να σε παρακολουθούν, μπορεί να μην είναι απαραίτητο να χρησιμοποιήσεις ποτέ το σύστημα», δήλωσε περιχαρής ο Ρούτε. Στην πραγματικότητα, αυτή ήταν η ιδέα του: κάνοντας αυτούς που συμμορφώνονται λιγότερο να αισθάνονται πίεση για να αποφύγουν δυσάρεστες καταστάσεις, κοροϊδία και καυγάδες και να τους αναγκάσουν να κάνουν τα πράγματα σοβαρά. Και με αυτόν τον τρόπο, δε θα υπάρξει φασαρία.
Το σχέδιο ανασυγκρότησης της ΕΕ προβλέπει κάθε χώρα να υιοθετεί ένα σχέδιο μεταρρύθμισης και το αποστέλλει στις Βρυξέλλες. Η αρχική ιδέα ήταν να τα παρακολουθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και να έχει διάλογο με κάθε πρωτεύουσα, αλλά η Χάγη είχε αμφιβολίες γι' αυτό. Δεν εμπιστεύονται ούτε την Ισπανία, ούτε την Ιταλία και αυτό που βλέπουν είναι μια πολύ χαλαρή εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που υπόσχονται κάθε χρόνο. Και έχουν ακόμη λιγότερη εμπιστοσύνη στην Επιτροπή, την οποία κατηγορούν ότι έχει υπάρξει άδικη, υποχωρητική και δειλή, και ένας κακός διαιτητής που αντιμετωπίζει τις χώρες άνισα σύμφωνα με πολιτικά κριτήρια.
Γι' αυτό κατάφεραν να πιέσουν για έναν μηχανισμό διπλού ελέγχου. Το πρώτο μέρος είναι ότι οι υπουργοί των 27 θα πρέπει να εγκρίνουν με ειδική πλειοψηφία τα Εθνικά Σχέδια των συναδέλφων τους. Το δεύτερο είναι ότι, όταν έρθει η ώρα για την εκταμίευση, η Επιτροπή δε θα είναι η μόνη που θα κρίνει εάν μια κυβέρνηση έχει πράξει αυτό που υποσχέθηκε. Θα υπάρχει μια μη δεσμευτική έκθεση από την Οικονομική και Δημοσιονομική Επιτροπή της ΕΕ, και επιπλέον, μια και μόνο πρωτεύουσα θα μπορεί να ενεργοποιήσει αυτό το φρένο έκτακτης ανάγκης. Και αν διαπιστωθεί ότι το σχέδιο και η αξιολόγηση της Επιτροπής δεν είναι αξιόπιστα, η υπόθεση μπορεί να παραπεμφθεί απευθείας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, ώστε να τη συζητήσουν στην επόμενη συνάντηση κορυφής τους.
<h3>Ένας «Φρανκενστάιν» για να ευχαριστήσει όλους</h3>
Η διατύπωση του κειμένου είναι πολύ περίπλοκη - προκαλεί σύγχυση σε ορισμένα σημεία. Διευκρινίζει ότι η Επιτροπή αξιολογεί τα σχέδια ανασυγκρότησης και ανθεκτικότητας εντός δύο μηνών από την υποβολή τους και ότι το Συμβούλιο, αποφασίζοντας με ειδική πλειοψηφία μετά από πρόταση της Επιτροπής, εγκρίνει την αξιολόγηση εντός τεσσάρων εβδομάδων από την πρόταση, εάν είναι εφικτό. Στη συνέχεια σημειώνει ότι η Οικονομική και Δημοσιονομική Επιτροπή «θα επιδιώξει να καταλήξει σε συναίνεση», το οποίο είναι κάπως ασαφές. Προσθέτει ότι κατ' εξαίρεση, εάν «ένα ή περισσότερα κράτη μέλη θεωρούν ότι υπάρχουν σοβαρές αποκλίσεις από την ικανοποιητική εκπλήρωση των σχετικών ορόσημων και στόχων, μπορεί να ζητήσουν από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να παραπέμψει το θέμα στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο».
Εδώ υπάρχει διφορούμενη γλώσσα, η οποία αφήνει περιθώρια για πολλές εικασίες: «εάν το ζήτημα παραπεμφθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δεν θα ληφθεί απόφαση της Επιτροπής σχετικά με την ικανοποιητική εκπλήρωση των ορόσημων και των στόχων και για την έγκριση πληρωμών έως ότου το επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συζητήσει διεξοδικά το θέμα». Δεν διευκρινίζει εάν πρέπει να υπάρχει συναίνεση, πλειοψηφία ή ομοφωνία. Ούτε καν αν πρέπει να πάρουν θέση και η συζήτηση είναι αρκετή.
Ως υστερόγραφο, το άρθρο στο έγγραφο κλείνει με μια αινιγματική πρόταση: «αυτή η διαδικασία θα είναι σύμφωνη με το άρθρο 17 ΣΕΕ και το άρθρο 317 ΣΛΕΕ». Αυτή η πρόταση δεν είναι τυχαία. Η Ιταλία αγωνίστηκε σκληρά για κάθε λέξη στο κείμενο και για τη συμπερίληψη αυτών των αναφορών, οι οποίες απαιτούν σεβασμό για την «αρχή της θεσμικής ισορροπίας», ώστε κάθε εταίρος να μπορεί να κάνει το καθήκον της χωρίς παρέμβαση. Υπάρχει, στην πραγματικότητα, μια έκτακτη γνωμοδότηση που ζητήθηκε από τις νομικές υπηρεσίες του Συμβουλίου σχετικά με το θέμα, η οποία υπεγράφη μόλις χθες και στην οποία είχε πρόσβαση η El Mundo. Τονίζει ότι το κείμενο που συμφωνήθηκε από τους ηγέτες τις πρώτες πρωινές ώρες «δεν επηρεάζει τις εξουσίες που ανατίθενται στην Επιτροπή από τις Συνθήκες (...) και ιδίως την εξουσία επικύρωσης και έγκρισης της εκταμίευσης πληρωμών». Δηλαδή: η τελευταία λέξη είναι δική σας.
Αυτό σημαίνει ισχυρή υποστήριξη για τις χώρες του νότου. Στην πραγματικότητα, στην εμφάνιση του μετά τη συνάντηση, ο Πέδρο Σάντσεθ αναφέρθηκε σε αυτό το γεγονός, αναπαράγοντας τη γλώσσα αυτής της νομικής γνώμης. «Κατανοώ ότι υπάρχουν χώρες που, εάν πρόκειται να χρεωθούν, λένε ότι θέλουν αυτά τα κεφάλαια να χρησιμοποιηθούν για τα προγράμματα για τα οποία δημιουργήθηκαν. Ποια ήταν η αντίρρησή μου; Να μην υποβαθμιστεί η θέση της Επιτροπής - να διατηρηθεί η θεσμική ισορροπία » δήλωσε. Ο Ρούτε μπορεί να πει στη χώρα του ότι είναι επικεφαλής και ο Κόντε και ο Σάντσεθ μπορούν να καυχηθούν ότι δεν θα υπάρχει ούτε τρόικα ούτε βέτο. Αλλά αυτό που κανείς δεν πρέπει να προβλέψει είναι η έλλειψη εντάσεων σε λίγους μόνο μήνες.

Τα μυστικά του «φρένου έκτακτης ανάγκης» για τον έλεγχο των μεταρρυθμίσεων

Οι ευρωπαϊκές νομικές υπηρεσίες υποστηρίζουν ότι η υπεύθυνη για την «επικύρωση και έγκριση των πληρωμών» είναι η Επιτροπή.

Les services juridiques européens affirment que la Commission est chargée de « valider et d'autoriser le versement des paiements », au grand dam de certains dirigeants nationaux.

Mardi matin, le Premier ministre néerlandais Mark Rutte était l'un des dirigeants qui semblait le plus fringuant et satisfait. Après quatre jours de sommet, il partait en ayant raboté de 110 milliards d'euros le montant des subventions prévues par le fond de relance... Et avec des chèques de compensation plus importants que jamais pour son pays et le reste des pays dits « frugaux ». Et surtout, il quittait Bruxelles avec la garantie que les États membres avaient accepté de contrôler, de superviser et éventuellement de bloquer les plans nationaux de réforme des pays du Sud. Dans le jargon de l'UE, on les appelle des « freins de secours », car il suffit qu'un ou plusieurs pays se sentent menacés pour les activer. Mais à Bruxelles, on les appelle déjà le « frein hollandais ».
« Paradoxalement, le simple fait de savoir qu'une paire d'yeux de plus est en train de vous observer peut rendre inutile l'utilisation du système », a déclaré M. Rutte, ravi. C'était d'ailleurs son idée : faire en sorte que les moins dociles ressentent une pression pour éviter les situations inconfortables, les moqueries et les bagarres et les forcer à faire les choses sérieusement. Et de cette façon, il n'y aura pas d'agitation.
Le plan de relance de l'UE consiste à ce que chaque pays adopte un plan de réforme et l'envoie à Bruxelles. L'idée initiale était que la Commission européenne en assure le suivi et dialogue avec chaque capitale. Mais La Haye s'en est méfié. Les Pays-Bas ne croient ni en l'Espagne ni en l'Italie, ayant constaté la faible mise en œuvre des réformes promises tous les ans par ces pays. Ils font encore moins confiance à la Commission, jugée injuste, molle, lâche et mauvais arbitre, traitant les pays de manière inégale selon des critères politiques.
C'est pourquoi ils ont réussi à faire pression pour un double mécanisme de contrôle. Le premier cran de sécurité oblige les ministres des 27 à approuver à la majorité qualifiée les plans nationaux de leurs collègues. Le second implique que, au moment du déboursement, la Commission ne soit pas la seule à vérifier les promesses de réformes des gouvernements. Un rapport non contraignant sera établi par le Comité économique et financier de l'UE, et en outre, un seul État membre pourra activer ce frein d'urgence. Et s'il constate que le plan et l'évaluation de la Commission ne sont pas crédibles, cet État pourra soumettre le cas directement au Conseil européen afin que les chefs d'État et de gouvernement en discutent lors de leur prochain sommet en face à face.
<h3>Un texte « Frankenstein » pour plaire à tous</h3>
La formulation du texte est complexe et prête parfois à confusion. Il dispose que la Commission évalue les plans de relance dans les deux mois suivant leur présentation et que le Conseil, statuant à la majorité qualifiée sur proposition de la Commission, approuve l'évaluation dans les quatre semaines suivant la proposition, si possible. Il prévoit ensuite que le Comité économique et financier « s'efforce de parvenir à un consensus », ce qui est assez vague. Il ajoute qu'à titre exceptionnel, si « un ou plusieurs États membres estiment qu'il y a des écarts importants par rapport à la réalisation des étapes et objectifs, ils pourront demander au président du Conseil européen de saisir le prochain Conseil européen ».
Un langage ambigu, qui laisse la place aux interprétations : « Si le Conseil européen est saisi, aucune décision de la Commission concernant le respect des étapes et des objectifs et l'approbation des paiements ne sera prise avant que le prochain Conseil européen n'ait examiné la question de manière exhaustive ». Le texte ne précise pas s'il doit y avoir consensus, majorité, unanimité. Ni si le Conseil doit trancher, ou se contenter de débattre.
En post-scriptum, l'article du document se termine par une phrase sibylline : « Ce processus sera conforme à l'article 17 TUE et à l'article 317 TFUE ». Cette phrase n'est pas là par hasard. L'Italie s'est battue pour chaque mot du texte et pour l'inclusion de ces références, qui exigent le respect du « principe de l'équilibre institutionnel », afin que chaque partie puisse faire son devoir sans interférence. Il existe en effet un avis d'urgence demandé aux services juridiques du Conseil, signé hier seulement et auquel El Mundo a eu accès, qui aborde la question. Il souligne que le texte convenu par les dirigeants aux premières heures du matin « n'affecte pas les pouvoirs conférés à la Commission par les traités (...) et notamment le pouvoir de valider et d'autoriser le déboursement des paiements ». Autrement dit : le dernier mot vous appartient.
C'est un soutien puissant pour les pays du Sud. Pedro Sánchez est revenu sur cette question après la réunion. « Je comprends qu'il y ait des pays qui, s'ils vont s'endetter, disent vouloir que ces fonds soient utilisés pour les programmes pour lesquels ils ont été créés. Quelle était mon objection ? De ne pas dévaloriser la position de la Commission - de maintenir l'équilibre institutionnel », a-t-il déclaré. M. Rutte peut ainsi rentrer chez lui en affirmant qu'il a le contrôle de la situation et MM. Conte et Sanchez prôner qu'il n'y aura ni Troïka, ni veto. Mais ce sur quoi aucun dirigeant ne devrait s'avancer, c'est l'absence de tensions dans les prochains mois, qui s'annoncent houleux.

Les secrets du « frein de secours » pour contrôler les plans de relance des États membres 

Les services juridiques européens affirment que la Commission est chargée de « valider et d'autoriser le versement des paiements ».

Pablo R. Suanzes

"We Need Strong Multilateralism"

The EU Wants a Bold Italian Government

Pedro Sánchez, Europe's King Midas

Hungary and Poland Veto European Funds

Von der Leyen gives her first State of the Union speech

An EU 'emergency brake' to control reforms